Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các nước đang không thể đáp ứng được các cam kết khí hậu của mình, theo báo cáo được công bố hôm thứ Tư trước thềm hội nghị thượng đỉnh COP27 của Liên Hợp Quốc tại Ai Cập vào tháng 11. Cơ quan khí hậu của LHQ cho biết chỉ 24 trên 193 quốc gia tăng mục tiêu chống biến đổi khí hậu trong năm nay dù tất cả đều đã hứa trước đó. Nếu các quốc gia đều thực hiện tốt cam kết hiện tại, thế giới vào năm 2100 sẽ ấm hơn khoảng 2,5°C so với mức tiền công nghiệp. Trong khi đó, tạp chí y khoa Lancet cho thấy biến đổi khí hậu sẽ dẫn đến nguy cơ sức khỏe cao hơn vì làm gia tăng nạn đói, các bệnh liên quan đến nắng nóng và bệnh truyền nhiễm. Các trường hợp tử vong do nắng nóng ở người trên 65 tuổi đã tăng 2/3 trong 20 năm qua.
Chính phủ mới của Anh hoãn công bố dự thảo ngân sách — một dự thảo sẽ phải tiết kiệm ít nhất 40 tỷ bảng Anh (46 tỷ đô la) — cho đến ngày 17 tháng 11. Trong khi đó, người đứng đầu Văn phòng Quản lý Nợ Robert Stheeman đã nói trước nghị viện rằng nguyên nhân dẫn đến tình trạng hỗn loạn trên thị trường trái phiếu vừa qua “không có gì nghi ngờ” là do yếu tố trong nước – chứ không phải chấn động toàn cầu như lời một số bộ trưởng.
Nga tổ chức cuộc tập trận hạt nhân lớn đầu tiên kể từ khi xâm lược Ukraine, trong đó mô phỏng một cuộc tấn công trả đũa và được tổng thống Vladimir Putin đích thân chỉ đạo qua video. Một ngày trước đó, tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo việc triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật sẽ là “sai lầm cực kỳ nghiêm trọng.” Trong một diễn biến khác, truyền thông Ukraine đưa tin có khoảng 1.000 thi thể đã được khai quật tại các vùng lãnh thổ được quân đội nước này giải phóng ở đông bắc đất nước.
Các tay súng đã giết chết ít nhất 15 người và làm bị thương 40 người khác trong cuộc tấn công vào một đền thờ Shia ở thành phố Shiraz miền nam Iran. Truyền thông nhà nước nói thủ phạm là những kẻ khủng bố dòng Sunni. Trong khi đó, cảnh sát Iran đã đụng độ với đám đông đang viếng mộ Mahsa Amini tại quê nhà cô ở Saqez. Cái chết của cô khi bị cảnh sát đạo đức giam giữ chính là tác nhân châm ngòi cho cuộc biểu tình rộng khắp chống lại các nhà cai trị thần quyền của Iran.
Truyền thông Hà Lan đưa tin hôm thứ Ba rằng Trung Quốc có ít nhất hai “đồn cảnh sát” ngầm được dùng để bịt miệng những người bất đồng chính kiến Trung Quốc ở Hà Lan. Theo Safeguard Defenders, một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Tây Ban Nha, chính phủ Trung Quốc đã thành lập 54 văn phòng như vậy ở nước ngoài – với bề ngoài là cung cấp các dịch vụ ngoại giao, chẳng hạn như gia hạn giấy phép lái xe. Bộ Ngoại giao Hà Lan nói các cơ sở này là “bất hợp pháp” và hứa có “hành động thích hợp.”
Alphabet báo cáo kết quả quý thấp hơn mong đợi. Doanh thu tại công ty mẹ của Google tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 69,1 tỷ đô la, đạt tốc độ tăng trưởng chậm nhất hai năm qua giữa bối cảnh chi tiêu quảng cáo kỹ thuật số giảm. Doanh số bán quảng cáo tại YouTube, nền tảng chia sẻ video của công ty, giảm so với cùng kỳ năm 2021. Trong khi đó, doanh thu của Microsoft tăng gần 11% dù doanh số bán hàng của đơn vị điện toán đám mây không đạt kỳ vọng.
Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc cảnh báo sẽ có “phản ứng ở quy mô vô song” nếu Triều Tiên thử hạt nhân. Lần cuối chế độ Kim Jong-un tiến hành thử vũ khí hạt nhân là vào năm 2017, và ba nước đồng minh lo ngại Bình Nhưỡng đang chuẩn bị một vụ thử khác. Nước này đã phóng một số lượng tên lửa chưa từng có trong năm nay.
Con số trong ngày: 30 triệu, là ước tính số người thiệt mạng vì chiến tranh giữa các nước trong 200 năm qua.
TIÊU ĐIỂM
Kinh tế Mỹ tăng trưởng trong quý ba
Dữ liệu công bố vào thứ Năm dự kiến sẽ cho thấy GDP Mỹ tăng khoảng 3% theo năm trong quý ba, đánh dấu sự phục hồi mạnh sau hai quý đầu đều suy thoái. Đây chắc chắn là tin tốt cho đảng Dân chủ và Joe Biden khi chỉ còn chưa đầy hai tuần nữa là đến cuộc bầu cử giữa kỳ, ngay cả khi họ đứng trước nguy cơ thất bại lớn.
Nhưng nếu nhìn kĩ, bức tranh kinh tế sẽ không còn quá lạc quan. Về mặt công thức, nhập khẩu mạnh chính là lực cản lên GDP vào đầu năm. Gần đây, nhập khẩu đã suy yếu khi nhu cầu trong nước chậm đi. Điều này làm cho tăng trưởng GDP trông có vẻ mạnh hơn vì ít đô la Mỹ bị chuyển ra nước ngoài hơn. Dù không có nghĩa Mỹ đang suy thoái, nó vẫn cho thấy các động lực kinh tế đã phần nào chậm đi.
Davos tiếng Nga khai mạc
Hội nghị Valdai bắt đầu từ năm 2004 như một phiên bản tiếng Nga của diễn đàn Davos vốn có quy mô toàn cầu. Nhiệm vụ của nó chủ yếu là thuyết phục giới tinh hoa phương Tây đầu tư vào Nga. Nhưng đó là ngày xưa. Khi tổng thống Vladimir Putin phát biểu tại sự kiện ở Moscow vào thứ Năm, ông sẽ tấn công phương Tây và nói về sự sụp đổ của họ.
Năm ngoái, ông Putin đã chiêu đãi những người tham dự bằng một cuộc thảo luận kéo dài 3 giờ, trong đó ông phê phán chủ nghĩa tự do phương Tây và ca ngợi các nhà triết học dân tộc chủ nghĩa của Nga. Năm nay sẽ không khác. Chủ đề của hội nghị, “Một thế giới hậu bá quyền: An ninh và Công lý cho Mọi người,” cũng chính là trọng tâm tuyên truyền của Nga, theo đó cuộc chiến của Putin ở Ukraine là nỗ lực giải phóng thế giới khỏi sự thống trị của phương Tây. Các câu hỏi có phê duyệt trước của khán giả sẽ không làm ông khó chịu. Trong một bản rò rỉ cho truyền thông Ukraine, câu hỏi đầu tiên là liệu ông Putin có đồng ý “rằng hệ tư tưởng của nhà nước Nga là hệ tư tưởng về chiến thắng của Nga” hay không.
Chính sách tiền tệ châu Âu trở nên vô cùng phức tạp
Các lãnh đạo Ngân hàng Trung ương Châu Âu ECB sẽ nhóm họp tại Frankfurt vào thứ Năm để quyết định mức tăng lãi suất. Đây là một quyết định khó khăn khi ba chỉ số kinh tế quan trọng đều hướng về các hướng khác nhau.
Con số quan trọng nhất, tỷ lệ lạm phát của khu vực đồng euro, đã tăng lên 9,9% trong tháng 9, cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của ngân hàng. Nó cho thấy cần tăng mạnh lãi suất. Nhưng dữ liệu niềm tin kinh tế cho thấy một cuộc suy thoái đang diễn ra, đặc biệt là ở Đức vốn bị thiếu khí đốt. Và suy thoái thì cần phải giảm lãi suất.
Chỉ số cuối cùng là tăng trưởng tiền lương. Người sử dụng lao động và người lao động hầu hết có các thỏa thuận vừa phải, do đó không có lý do gì phải tăng lãi suất. Ví dụ, ngành công nghiệp hóa chất Đức tăng tiền lương lên 3,25% và đưa ra các khoản thưởng để bù đắp cho lạm phát. Với việc giá năng lượng giảm nhờ mùa thu năm nay ấm hơn, ECB có thể sẽ nhẹ tay vào lần này, và tăng lãi suất ở mức thấp hơn con số 0,75 điểm phần trăm như nhiều người dự đoán.
