Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tỉnh Chiết Giang của Trung Quốc chính thức đạt mốc 1 triệu ca nhiễm covid-19 mới hàng ngày. Cơ quan y tế của nước này cũng cho biết chỉ trong 20 ngày đầu tiên của tháng 12 đã có gần 250 triệu người bị nhiễm virus. Ước tính trên cao hơn nhiều so với con số chính thức. Bất chấp báo cáo cho thấy các nhà xác bị quá tải, CDC Trung Quốc tuyên bố không có ca tử vong nào trong năm ngày tính đến thứ Bảy. Bệnh viện ở một số tỉnh cho biết ca bệnh tăng cao đang gây thiếu máu dự trữ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin nói ông sẵn sàng đàm phán với Ukraine và những nước khác – ngay cả khi Nga tiếp tục bắn phá dân thường và cơ sở hạ tầng ở Ukraine. Song giới chức Ukraine nói ông Putin không thật lòng. Giám đốc CIA William Burns cũng cho rằng Nga không nghiêm túc đàm phán.
Quân đội Trung Quốc đã tiến hành “các cuộc tập trận tấn công” nhằm diễn tập cho xung đột xung quanh Đài Loan, để đáp lại cái mà họ gọi là hành động khiêu khích từ Mỹ và hòn đảo tự trị. Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh nổi loạn và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để “tái thống nhất” nó với đại lục. Căng thẳng đặc biệt lên cao kể từ khi chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đến thăm hòn đảo vào đầu tháng 8.
Ba tổ chức viện trợ quốc tế thông báo đình chỉ hoạt động ở Afghanistan sau khi Taliban cấm phụ nữ làm việc cho các tổ chức phi chính phủ. Save the Children, Hội đồng Người Tị nạn Na Uy và CARE cho biết không thể tiếp cận những người khó khăn một cách hiệu quả nếu không có nhân viên là phụ nữ. Taliban đang ngày càng cứng rắn kể từ khi trở lại nắm quyền vào tháng 8 năm 2021: trước đó họ đã cấm phụ nữ học đại học, gây ra biểu tình trên khắp đất nước.
Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã bắt bảy người vì liên quan đến biểu tình chống chính phủ, trong đó có một số người mang quốc tịch Anh đang tìm cách rời khỏi nước này. Trong khi đó, Tòa án Tối cao Iran đã giảm án tử hình cho rapper Saman Seydi Yasin, người trước đó bị kết án với tội âm mưu sát hại nhân viên an ninh. Trong tháng này đã có hai người biểu tình bị hành quyết.
Tân thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã phản đối đề xuất đưa ra bởi các đồng minh cực hữu mới của ông rằng bác sĩ và những người lao động khác nên được phép từ chối phục vụ giới LGBT. Ông Netanyahu đang trở lại nắm quyền với một liên minh bao gồm Religious Zionism, một phong trào với các lãnh đạo công khai kỳ thị đồng tính, và hai đảng không có phụ nữ.
Khoảng 1.000 binh sĩ và 130 cảnh sát đã được triển khai trong cuộc đột kích đêm Giáng sinh nhắm vào những kẻ buôn ma túy ở El Salvador. Lực lượng an ninh nước này đã bắt 23 người và thu giữ 10.000 đô la tiền mặt cùng với các gói ma túy. Được biết tổng thống Nayib Bukele đang đẩy mạnh trấn áp các băng đảng, dù đôi khi phải trả giá bằng sinh mạng của những người vô tội.
Con số trong ngày: 78%, là tỷ lệ người Pháp ủng hộ hợp pháp hóa trợ tử.
TIÊU ĐIỂM
Chiến tranh Ukraine sẽ về đâu trong năm 2023?
Trong những ngày cuối cùng của năm 2022, Ukraine vẫn là một quốc gia độc lập—một viễn cảnh không ngờ khi Nga xâm lược nước này hồi tháng 2. Nhìn chung sẽ có ba kịch bản trong năm tới. Giả định đầu tiên, và tồi tệ nhất, là Nga sẽ ổn định được tiền tuyến và tái xây dựng các tiểu đoàn. Nguồn cung vũ khí từ Mỹ và châu Âu nhỏ giọt đi, và các nước phương Tây vận động Ukraine chấp nhận ngừng bắn.
Trường hợp thứ hai, nhiều khả năng xảy ra hơn, là hai bên sẽ bế tắc. Nga có thể huy động đủ nhân lực để lấp đầy chiến hào và công sự mà không cần huấn luyện họ để tiến tới chiến thắng. Vì không muốn thua, tổng thống Vladimir Putin sẽ chỉ đơn giản là cầm chân và khiến Ukraine cùng các đồng minh kiệt sức.
Viễn cảnh thứ ba lạc quan nhất, nhưng cũng nguy hiểm nhất. Ukraine, với đà tiến quân hiện tại, có thể áp sát Crimea. Khi đó, Putin sẽ đưa ra tối hậu thư: dừng lại hoặc bị đánh bom hạt nhân. Cả thế giới nín thở theo dõi cuộc xung đột.
Dự kiến một năm khó khăn cho kinh tế châu Âu
2023 sẽ là năm châu Âu thực sự cảm nhận được tác động kinh tế của lạm phát và cuộc khủng hoảng năng lượng gây ra nó. Một cuộc suy thoái đang đến, theo sau là quá trình phục hồi chậm chạp đầy đau đớn.
Mặc dù châu Âu đã bổ sung khả năng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) sau khi Nga cắt giảm doanh số bán hàng, nguồn cung LNG toàn cầu vẫn sẽ không tăng nhiều trong năm 2023. Năng lượng sẽ tiếp tục đắt đỏ và từ đó duy trì áp lực lạm phát lên nền kinh tế. Người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ phải hạn chế cả chi tiêu lẫn đầu tư.
Tình trạng thiếu lao động ở châu Âu sẽ trở nên tồi tệ hơn, từ đó tác động xấu đến các công ty nhưng giữ được thất nghiệp ở mức thấp. Nhưng không như các cuộc suy thoái trước đây, kinh tế toàn cầu sẽ không giải cứu châu Âu. Chỉ khi giá năng lượng giảm và lạm phát ở Mỹ được kiềm chế thì tăng trưởng toàn cầu mới có thể nâng đỡ cho châu Âu. Dĩ nhiên nó sẽ đến, nhưng không phải vào năm 2023.
Khối đoàn kết châu Âu sẽ bị thử thách trong năm 2023
Sự đoàn kết đáng ngạc nhiên của các chính phủ châu Âu trước cuộc xâm lược Ukraine của tổng thống Vladimir Putin sẽ đối mặt nhiều thử thách trong năm 2023. Chiến tranh càng kéo dài thì càng nhiều khả năng có một số người ở châu Âu kêu gọi đàm phán hòa bình. Một số có thể yêu cầu nối lại xuất khẩu khí đốt Nga; trong khi những người khác lo ngại châu Âu sẽ phải gánh thêm gánh nặng nếu Mỹ rút ủng hộ cho Ukraine sau bầu cử tổng thống 2024.
Mặc dù những tiếng nói này chỉ là thiểu số, chúng vẫn sẽ gây ra bất hòa và căng thẳng. Các khó khăn kinh tế của Ý có thể khiến tân thủ tướng nước này Giorgia Meloni thay đổi quan điểm về Ukraine. Và khi càng nhiều nước rơi vào suy thoái, lãnh đạo của các nước nghèo nhất sẽ càng chào đón ý tưởng đàm phán và bất hoà với các nước giàu, những nước có đủ tiềm lực để vượt qua khó khăn hơn.
Liệu có bất ổn dân sự ở Anh trong năm tới?
Ngoại trừ mâu thuẫn giữa các phe phái ở Bắc Ireland, nước Anh tương đối ít xảy ra rối loạn dân sự trong mười năm qua. Chuỗi ngày yên bình đó có thể sẽ kết thúc vào năm 2023.
Chi phí năng lượng và thực phẩm tăng có vẻ nguy hiểm, nhưng áp lực kinh tế không nhất thiết dẫn đến rối loạn dân sự. Nhìn chung bất ổn nhiều khả năng xảy ra vì người dân cảm thấy chính quyền đang hành xử không thể chấp nhận được hoặc vì họ cho rằng sẽ không bị trừng phạt. Ở Anh đang có cả hai điều này.
Tại London, nơi xảy ra hầu hết các vụ bất ổn ở Anh, thái độ đối với cảnh sát đã xấu đi trong những năm gần đây: chỉ có 57% người dân London mô tả lực lượng này là đáng tin cậy tại thời điểm tháng 3 năm 2022, so với 77% của năm 2014. Một loạt scandal, bao gồm việc một sĩ quan cảnh sát sát hại Sarah Everard hồi năm 2021, chính là nguyên nhân, bên cạnh số lượt người bị cảnh sát cho dừng để khám xét. Và khi ký ức về các cuộc bạo loạn trong nhiều thập niên trước đây phai mờ, hậu quả tai hại của bất ổn dân sự cũng phai nhạt đi trong tâm trí mọi người.
