Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã bãi nhiệm Nadhim Zahawi, chủ tịch Đảng Bảo thủ cầm quyền, vì “vi phạm nghiêm trọng quy định đạo đức dành cho cấp bộ trưởng.” Ông Zahawi, người vào năm ngoái từng có thời gian ngắn làm bộ trưởng tài chính, thừa nhận có thỏa thuận với chính quyền về khoản thuế ông chưa nộp— được cho là lên tới 5 triệu bảng Anh (6,2 triệu USD), bao gồm cả tiền phạt. Ông nói đây chỉ là lỗi “bất cẩn và không cố ý.”
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu hứa sẽ “đẩy mạnh các cơ sở định cư” và “đòi nợ từ những kẻ khủng bố” sau vụ bắn chết bảy người gần một giáo đường Do Thái ở Jerusalem hôm thứ Sáu. Hôm thứ Năm, quân đội Israel đã giết chết 9 người Palestine trong một cuộc đột kích vào trại tị nạn Jenin ở Bờ Tây. Đến hôm thứ Bảy vừa qua, một cậu bé Palestine 13 tuổi đã bắn bị thương hai người Israel.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã đến Ai Cập để hội đàm với tổng thống Abdel Fattah el-Sisi. Bầu cử ở Libya và quá trình chuyển đổi dân chủ trì trệ ở Sudan là các chủ đề chính trong chương trình nghị sự. Sau đó, ông Blinken sẽ tiếp tục chuyến công du ba ngày khi đến Jerusalem vào thứ Hai và Bờ Tây do Israel chiếm đóng vào thứ Ba, đúng giai đoạn leo thang bạo lực giữa người Israel và Palestine.
Sở cảnh sát Memphis đã giải tán đơn vị Scorpion sau khi 5 sĩ quan của đơn vị này bị buộc tội về cái chết của Tyre Nichols, một người đàn ông da đen không vũ trang. Đây là một đơn vị đặc biệt có nhiệm vụ tuần tra các điểm nóng tội phạm. Video cho thấy Nichols bị đánh tới tấp sau khi bị yêu cầu dừng xe vào ngày 7 tháng 1. Anh qua đời ba ngày sau đó. Các sĩ quan liên quan đã bị sa thải và bị buộc tội giết người cấp độ hai.
Ít nhất 41 người thiệt mạng sau khi một chiếc xe buýt đâm vào một khe núi ở tỉnh Balochistan, tây nam Pakistan. Chính quyền địa phương nghi ngờ tài xế chạy quá tốc độ hoặc đã ngủ gật. Trong khi đó, một chiếc thuyền chở học sinh ở phía tây bắc đất nước cũng bị lật, khiến ít nhất 10 trẻ em thiệt mạng.
Trung Quốc sẽ cấp thị thực trở lại cho người nhập cảnh là công dân Nhật Bản. Khi Bắc Kinh mở cửa lại biên giới trong tháng này, Hàn Quốc và Nhật Bản đã áp đặt các hạn chế đối với người từ Trung Quốc vì lo ngại bùng dịch covid-19. Trung Quốc phản ứng lại bằng cách từ chối cấp thị thực cho công dân của cả hai nước. Hôm 27 tháng 1, Hàn Quốc đã gia hạn các hạn chế cho đến cuối tháng 2.
Con số trong ngày: 25 tỷ đô la, là doanh thu của các công ty niêm yết thuộc Tập đoàn Adani trong năm tài chính vừa qua.
TIÊU ĐIỂM
Chính phủ cực hữu của Israel có lợi từ tình hình căng thẳng
Chính phủ cực hữu của Israel đã đáp trả cuộc tấn công khủng bố nghiêm trọng nhất nhằm vào công dân Israel trong 15 năm qua bằng các hình phạt tập thể. Chính quyền niêm phong ngôi nhà của gia đình tay súng người Palestine đã sát hại bảy người qua đường ở Jerusalem vào tối thứ Sáu, một bước chuẩn bị cho việc phá hủy nó. Tương tự là ngôi nhà của cậu bé 13 tuổi đã bắn và làm bị thương hai người Israel hôm thứ Bảy. Người Palestine ở Jerusalem bị phát hiện có liên quan đến hoạt động khủng bố sẽ bị thu hồi quyền cư trú.
Tạm đặt các vấn đề pháp lý và đạo đức sang một bên, tất cả các chiến thuật này đều từng được thử nghiệm với thành công hạn chế trong quá khứ. Nhưng các bộ trưởng muốn nhắm đến khán giả theo chủ nghĩa dân tộc của họ. Một ví dụ là quyết định gây bức xúc của nội các an ninh Israel vào Chủ nhật, theo đó khuyến khích nhiều thường dân Israel mang súng hơn. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khó có thể thay đổi được tình hình khi ông đến thăm vào thứ Hai. Sáng kiến nghiêm túc gần đây nhất của Mỹ nhằm giải quyết xung đột đã thất bại vào năm 2014.
Đức thoát suy thoái trong năm 2022
Con số cuối cùng về tăng trưởng GDP quý 4 năm 2022 của Đức, được công bố vào thứ Hai, sẽ rơi quanh quẩn ở con số không. Điều đó không tệ như người ta tưởng.
Đầu tháng này, các nhà thống kê ước tính tăng trưởng cả năm 2022 đạt 1,9%, cao hơn nhiều so với hầu hết các dự đoán. Chiến tranh Ukraine, đứt gãy chuỗi cung ứng kéo dài, và lạm phát gia tăng, đặc biệt là giá năng lượng, đã khiến cho nền kinh tế đói năng lượng và phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu của Đức trở nên đặc biệt yếu ớt. Nhưng rồi họ đứng vững và, với thời tiết tương đối ôn hòa giúp giảm giá khí đốt tự nhiên xuống mức trước chiến tranh, trông tương đối vững chắc trong trung hạn.
Giới kinh tế giờ đây cho rằng mức tăng trưởng đi ngang vào cuối năm ngoái có thể đã là đáy của chu kỳ hiện tại. Thay vì rơi vào suy thoái nhẹ trong năm 2023, nền kinh tế lớn nhất châu Âu nhiều khả năng sẽ tăng trưởng khiêm tốn.
Đảng đối lập của Ấn Độ nỗ lực lấy lại vị thế
Nhà lãnh đạo trên thực tế của đảng đối lập Ấn Độ, Rahul Gandhi của Đảng Quốc đại, đã hoàn thành quãng đường gần 3.500 km của cuộc “Tuần hành Thống nhất Ấn Độ” vào thứ Hai. Đây là nỗ lực của ông nhằm phản đối chủ nghĩa dân tộc Hindu cực đoan của Đảng Bharatiya Janata (BJP) cầm quyền, và là một trong các sáng kiến để khôi phục triển vọng bầu cử của Đảng Quốc đại trước tổng tuyển cử vào năm tới. Trong những năm gần đây, đảng hùng mạnh một thời của Ấn Độ đã liên tiếp phải chịu những thất bại nhục nhã.
Những cuộc hành hương như vậy, gọi là yatras, từ lâu đã trở thành một nét đặc trưng của chính trị Ấn Độ. Chính các cuộc tuần hành thời những năm 1990 đã giúp đưa BJP vươn lên. Ông Gandhi luôn thu hút các đám đông lớn; và ông đang lên kế hoạch tổ chức nhiều hơn để thu hút ủng hộ ở địa phương. Nhưng cũng không quá cần thiết: Quốc đại chỉ kiểm soát ba trong số 28 bang của Ấn Độ và chưa đến 10% số ghế trong hạ viện. Thăm dò cho thấy Narendra Modi, thủ tướng BJP, có số người Ấn ủng hộ gấp đôi so với ông Gandhi. Chuyến tuần hành dài ngày của ông Gandhi có thể đã kết thúc, nhưng Quốc đại vẫn còn một hành trình nhọc nhằn phía trước.
Thị trường bảo hiểm thiên tai ở Mỹ bất ổn
Cư dân ở bờ biển vùng Vịnh của Mỹ có vài tháng chuẩn bị trước khi mùa bão tới vào tháng 6. Hóa đơn bảo hiểm tài sản của họ cho thấy rủi ro thiên tai lớn đến đâu, khi phí bảo hiểm cho các chủ nhà ở Florida và Louisiana gần như cao nhất cả nước. Nhưng ngay cả các công ty bảo hiểm cũng phải vật lộn để duy trì hoạt động sau một loạt các cơn bão khủng khiếp. Có hơn tám công ty phá sản ở Louisiana vào năm ngoái; bên cạnh 15 công ty khác ở Florida kể từ năm 2020.
Kết quả là các bang phải miễn cưỡng hỗ trợ cho thị trường bảo hiểm. Vào thứ Hai, các nhà lập pháp Louisiana sẽ tổ chức một phiên họp lập pháp đặc biệt và có thể sẽ phân bổ tiền — bên hành pháp yêu cầu 45 triệu đô la — để giúp các công ty tiếp tục hoạt động. Họ muốn hạn chế sự phụ thuộc của chủ nhà vào công ty bảo hiểm do nhà nước hỗ trợ, vì như vậy làm suy yếu thị trường tư nhân, nhưng cũng muốn chi phí bảo hiểm không được tăng quá cao. Nhưng hợp túi tiền đối với các chủ nhà đồng nghĩa mất tiền cho các công ty.
Chính trường Thổ Nhĩ Kỳ nóng lên trước thềm bầu cử
Các đảng đối lập của Thổ Nhĩ Kỳ đang mơ về cơ hội lật đổ tổng thống Recep Tayyip Erdogan vào tháng 5, khi nước này tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội. Họ sẽ công bố chương trình hành động vào thứ Hai, trong đó bao gồm việc khôi phục lại hệ thống nghị viện cũ. Quyền ban hành luật hành pháp đã được chuyển giao cho tổng thống vào năm 2018. Nhờ đó, ông Erdogan tăng cường kiểm soát các tòa án và hội đồng bầu cử của Thổ Nhĩ Kỳ. Ông cũng đang muốn có nhiều thay đổi hiến pháp hơn, để ghi quyền đội khăn trùm đầu của phụ nữ Hồi giáo vào luật và bảo vệ các giá trị gia đình trước “các trào lưu biến thái.”
Để ngăn chặn điều đó, sáu đảng đối lập đã liên kết lại và đưa lên một ứng viên tổng thống duy nhất. Nhưng vấn đề là họ không thể thống nhất chọn ai. Lựa chọn khả dĩ nhất — Kemal Kilicdaroglu, chủ tịch không có sức lôi cuốn của CHP, đảng lớn nhất trong khối — đã đưa đảng ông đi qua bốn thất bại bầu cử quốc hội liên tiếp kể từ năm 2010. Liên minh còn hai tuần tranh luận cho đến khi phải ra thông báo theo kế hoạch.
