Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Hizbullah, lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn, đã bắn tên lửa vào miền bắc Israel. Theo quân đội Israel, cuộc tấn công được phát động nhằm đáp trả đòn không kích của Israel vào thị trấn Nabatiyeh ở miền nam Lebanon, vốn giết chết một thủ lĩnh Hizbullah. Mười người khác cũng thiệt mạng trong cuộc tấn công. Trong khi đó quân đội Israel tiến vào bệnh viện Nasser, bệnh viện lớn nhất ở thành phố Khan Younis miền nam Gaza, nơi đang có hàng ngàn người trú ẩn. Israel nói thi thể của các con tin bị bắt hôm 7/10 có thể đang ở trong cơ sở này, theo Reuters.
Người phát ngôn về an ninh quốc gia của Nhà Trắng xác nhận Nga đang theo đuổi “khả năng chống vệ tinh” trong không gian – một diễn tiến mà ông mô tả là “rắc rối” nhưng không gây đe dọa ngay lập tức. Hôm thứ Tư, một nghị sĩ cấp cao đã đưa ra tuyên bố về “mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng,” khiến truyền thông đưa tin Nga đang lắp đặt vũ khí hạt nhân trên không gian có khả năng phá hủy một số lượng lớn vệ tinh, hoặc một vệ tinh chiến tranh điện tử chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Tên lửa Nga tấn công các mục tiêu dân sự và cơ sở hạ tầng trên khắp Ukraine. Không có thiệt hại nào được báo cáo ở thủ đô Kiev. Ít nhất sáu người thiệt mạng và 18 người bị thương ở các vùng khác của đất nước. Trong khi đó, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố sẽ ký “một thỏa thuận an ninh song phương” tại Paris. Ông Zelensky sẽ đến thăm Đức vào thứ Sáu để tham dự Hội nghị An ninh Munich.
Tòa án Tối cao Ấn Độ tuyên bố trái phiếu bầu cử là vi hiến vì chúng “vi phạm quyền được thông tin.” Mô hình này, vốn cho phép người dân quyên góp ẩn danh cho các đảng phái chính trị, được thủ tướng Narendra Modi đưa ra từ năm 2018. Đảng của ông Modi nhận phần lớn tiền tài trợ từ các trái phiếu như trên. Quyết định này có thể ảnh hưởng đến chiến dịch tranh cử của ông trước cuộc bầu cử quốc gia vào tháng 5.
Anh và Nhật rơi vào suy thoái kỹ thuật trong quý cuối của năm 2023. Cả hai nền kinh tế đều suy giảm trong quý thứ hai liên tiếp — Anh giảm 0,3% trong khi Nhật giảm 0,4%. Chi tiêu tiêu dùng ở Anh bị ảnh hưởng bởi lạm phát và lãi suất tăng. Trong khi đó, Nhật đánh mất vị thế nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, với GDP danh nghĩa năm 2023 đạt 4,2 nghìn tỷ USD, thấp hơn 4,5 nghìn tỷ USD của Đức.
Công ty bán khống Hindenburg Research cáo buộc Temenos, một công ty phần mềm ngân hàng của Thụy Sĩ, về “những sai phạm lớn về kế toán” và “thao túng thu nhập.” Họ tuyên bố đây là một “bí mật mở” giữa các nhân viên. Giá cổ phiếu của Temenos đã giảm gần 35% sau thông tin này, mức giảm trong ngày lớn nhất 23 năm qua.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình nhà nước, Vladimir Putin cho biết ông thích Joe Biden làm tổng thống tiếp theo của Mỹ hơn là Donald Trump. Ông Putin mô tả Biden là người “có kinh nghiệm hơn” và “dễ đoán hơn.” Đây là lần đầu tiên nhà lãnh đạo Nga lên tiếng công khai về cuộc bầu cử sắp tới ở Mỹ. Hôm thứ Ba, ông Biden tuyên bố Trump đã “cúi đầu trước một nhà độc tài Nga” khi phản đối tài trợ thêm cho Ukraine.
Con số trong ngày: 8%, là tỷ lệ dân số toàn cầu sống trong một nền dân chủ đầy đủ, theo chỉ số dân chủ của EIU.
TIÊU ĐIỂM
Châu Âu chuẩn bị cho khả năng Trump quay lại Nhà Trắng
Hội nghị An ninh Munich, một sự kiện thường niên của các nhà lãnh đạo thế giới, quan chức quốc phòng và giới tình báo, sẽ khai mạc vào thứ Sáu. Cuộc họp diễn ra vào một thời điểm quan trọng đối với châu Âu. Quân đội Nga đang đẩy lùi lực lượng Ukraine ở phía đông đất nước. Gói viện trợ của Mỹ cho Ukraine bị đình trệ tại Quốc hội, và Donald Trump, người có thể là tổng thống tiếp theo của Mỹ, hôm thứ Bảy đã chỉ ra rằng ông sẽ không hỗ trợ các đồng minh không đạt chi tiêu quốc phòng 2% GDP theo quy định của NATO.
Châu Âu ngày càng lo ngại về việc họ sẽ bảo vệ Ukraine và lục địa này như thế nào nếu không có Mỹ một khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Nhưng có một tin tốt vào thứ Tư, khi các quan chức NATO cho biết họ dự kiến có khoảng 18 trong số 31 đồng minh, tăng so với 5 vào năm 2016, sẽ đạt mục tiêu 2% trong năm nay. Nhưng bấy nhiêu có lẽ là chưa đủ để thuyết phục ông Trump.
Nông dân Ấn Độ đình công
Ngành nông nghiệp trên khắp Ấn Độ sẽ tạm ngừng vào hôm nay vì hàng triệu nông dân đồng loạt đình công. Được lên kế hoạch từ tháng 12, cuộc đình công diễn ra sau nhiều ngày liền nông dân biểu tình — chủ yếu ở Punjab và Haryana, những bang nông nghiệp quan trọng nhất. Tuần này hàng trăm người đã tuần hành về phía thủ đô Delhi sau khi đàm phán với chính phủ thất bại. Họ ra yêu cầu đảm bảo giá cả và việc làm, cũng như những vấn đề khác. Mục đích của nông dân là thúc ép chính phủ thực hiện những lời hứa đã đưa ra từ năm 2021, khi biểu tình kéo dài nhiều tháng buộc chính phủ phải bãi bỏ các cải cách luật nông nghiệp đã được thông qua vào năm trước.
Nhưng chính phủ dường như không có tâm trạng thỏa hiệp. Họ đã loại trừ việc tăng giá tối thiểu cho cây trồng và đối phó với nông dân biểu tình bằng rào chắn và hơi cay. Nhưng chỉ còn vài tuần nữa là đến cuộc tổng tuyển cử toàn quốc, trong khi có tới 2/3 người Ấn Độ sống dựa vào nông nghiệp. Do đó, có cơ sở để cho rằng nông dân sẽ giành được một số nhượng bộ.
Tình hình chính trị Scotland
Công Đảng Scotland sẽ họp tại Glasgow trong hội nghị thường niên vào thứ Sáu. Cho đến gần đây đảng này vẫn ở trong tình trạng ảm đạm. Nhưng sự hồi sinh của Công Đảng Anh, kết hợp với một số vụ bê bối ở cấp cao nhất của Đảng Dân tộc Scotland (SNP) cầm quyền, đã tạo thời cơ cho Công Đảng Scotland trở lại.
Công Đảng Scotland hiện dẫn trước SNP 5 điểm theo thăm dò của The Economist. Nếu cuộc tổng tuyển cử diễn ra như con số này, họ sẽ thắng vài chục ghế ở quốc hội Anh. SNP sẽ tìm cách giành lại ngôi đầu bằng cách cảnh báo rằng một chính phủ Công Đảng ở London không coi trọng Scotland. Họ cũng sẽ nêu bật những lĩnh vực mà họ cho rằng Công Đảng có quá nhiều thỏa hiệp, chẳng hạn như xung đột ở Trung Đông và năng lượng xanh. Trong khi đó, Anas Sarwar, lãnh đạo Công Đảng Scotland, tuyên bố một sự thay đổi chính phủ có thể mang lại thay đổi căn bản mà không gây ra biến động hiến pháp như khi tiến hành bỏ phiếu về vấn đề độc lập của Scotland, điều SNP mong muốn.
Kinh tế Pháp thoát suy thoái nhưng lạm phát vẫn cao
Thống đốc Ngân hàng Pháp cho biết nền kinh tế Pháp đã thoát khỏi “kịch bản đen” suy thoái trong gang tấc. Ngân hàng dự đoán GDP của Pháp sẽ tăng 0,9% trong năm 2024 sau khi trì trệ nhưng không giảm trong nửa cuối năm 2023. Theo Ủy ban châu Âu, lạm phát năm sẽ giảm xuống 2,8% trong năm nay. Số liệu lạm phát của tháng 1, được công bố vào thứ Sáu, dự kiến sẽ ở mức 3,1% theo năm, giảm từ 3,7% của tháng 12.
Nhưng người tiêu dùng Pháp vẫn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ lạm phát tạm thời theo năm đối với thực phẩm tươi sống trong tháng 1 là 8,3%. Và chính phủ đang dần dần dỡ bỏ mức trần hóa đơn năng lượng. Vào ngày 1/2, hóa đơn tiền điện của các hộ gia đình đã tăng gần 10%. Đến tháng 2/2025, tất cả những mức trần hoá đơn sẽ bị dỡ bỏ. Dù vậy, các hỗ trợ hiện tại của nhà nước đối với hóa đơn năng lượng tiếp tục giúp cho các hộ gia đình ở Pháp phải trả ít tiền hơn so với ở Đức và Anh. Nhưng điều đó không giúp người Pháp cảm thấy bớt bất an.
