Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố hạn chế xuất khẩu sang Israel 54 sản phẩm liên quan đến quân sự. Cuối tuần qua, hàng ngàn người Thổ Nhĩ Kỳ đã phản đối việc nước họ tiếp tục giao thương với nhà nước Do Thái, vốn phản đối đề xuất viện trợ của Thổ Nhĩ Kỳ ở Dải Gaza. Các nhà lãnh đạo Ai Cập, Pháp và Jordan cảnh báo rằng kế hoạch tấn công thành phố Rafah của Israel ở phía nam Gaza sẽ gây ra “hậu quả nguy hiểm.” Trước đó, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu nói ngày tấn công đã được ấn định.
Theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia ở miền nam Ukraine đã bị tấn công bằng máy bay không người lái sau các cuộc tấn công khác chỉ mấy ngày trước. Cơ quan giám sát hạt nhân thế giới cho biết vụ việc không gây ra “mối đe dọa đối với an toàn hạt nhân.” Nga – nước đang nắm quyền kiểm soát nhà máy này sau khi xâm lược Ukraine – cáo buộc lực lượng vũ trang Ukraine “khủng bố hạt nhân,” nhưng Ukraine phủ nhận có liên quan.
Tòa án Tối cao Arizona cho biết bang này có thể thi hành luật từ năm 1864 nhằm hình sự hóa việc phá thai trừ khi tính mạng của người mẹ gặp nguy hiểm. Lệnh cấm phá thai kéo dài 15 tuần của Arizona sẽ được giữ nguyên cho đến khi tòa án cấp dưới nghe nhiều hơn từ các đơn kiện thách thức. Được thông qua trước khi Arizona trở thành một tiểu bang, lệnh cấm từ thế kỷ 19 không thể được thi hành từ những năm 1970 cho đến năm 2022, khi một thẩm phán tái áp đặt nó.
Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ đã công bố các quy định yêu cầu các nhà máy hóa chất giảm lượng khí thải độc hại có khả năng gây ung thư. Theo EPA, các biện pháp này sẽ ảnh hưởng đến 218 cơ sở trên toàn quốc và sẽ cắt giảm hơn 5.624 tấn chất gây ô nhiễm không khí mỗi năm. Đây là lần đầu tiên trong gần hai mươi năm qua cơ quan này thắt chặt phát thải của các nhà máy hóa chất.
Ủy ban châu Âu mở cuộc điều tra chống trợ cấp đối với các nhà sản xuất turbin gió Trung Quốc. Margrethe Vestager, ủy viên cạnh tranh của khối, cho biết các công ty đầu tư vào cánh đồng điện gió ở 5 nước châu Âu, bao gồm Tây Ban Nha và Pháp, có thể đã được nhận trợ cấp từ chính phủ Trung Quốc. Các quan chức lo ngại rằng Trung Quốc đang ném tiền vào các công ty sản xuất để bù đắp cho sụt giảm nhu cầu trong nước, từ đó phá giá của các nhà sản xuất châu Âu.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol cho biết nước ông sẽ đầu tư 9,4 nghìn tỷ won (6,94 tỷ USD) vào trí tuệ nhân tạo cho tới năm 2027. Ông muốn duy trì vị trí dẫn đầu của Hàn Quốc về chip bán dẫn tiên tiến. Các quốc gia trên toàn thế giới, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, và Nhật Bản, đang chi tiêu mạnh tay để khôi phục sản xuất chip nội địa. Ông Yoon cho biết: “Cuộc cạnh tranh hiện nay trong lĩnh vực bán dẫn là một cuộc chiến tranh công nghiệp.”
Tòa án Nhân quyền châu Âu đã ra phán quyết có lợi cho một nhóm phụ nữ Thụy Sĩ lớn tuổi, những người cho rằng việc chính phủ không hành động trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu là vi phạm nhân quyền của họ. Nhóm khoảng 2.000 phụ nữ lập luận rằng sự nóng lên toàn cầu khiến sức khỏe của họ gặp nguy hiểm trong các đợt nắng nóng. Phán quyết này có thể ảnh hưởng đến cách các tòa án châu Âu giải quyết các vụ kiện về biến đổi khí hậu.
Con số trong ngày: 20.000, số dự án cơ sở hạ tầng mà Trung Quốc tài trợ trên toàn cầu từ năm 2000 đến năm 2021.
TIÊU ĐIỂM
Tác động từ bầu cử quốc hội của Hàn Quốc
Dù không tranh cử, nhưng không ai có nhiều nguy cơ trong cuộc bầu cử quốc hội Hàn Quốc vào thứ Tư hơn Tổng thống Yoon Suk Yeol khi Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) của ông đã ở thế thiểu số kể từ năm 2020. Sau hai năm làm tổng thống, ông Yoon đã không thực sự thúc đẩy các chính sách đòi hỏi phê duyệt của nhánh lập pháp – tức những cải cách nghiêm túc nhất. Một chiến thắng của PPP sẽ cho ông cơ hội xây dựng di sản trong nước.
Thăm dò dư luận không cho thấy PPP hay đối thủ của họ, Đảng Dân chủ, được ủng hộ hơn. Một bên thứ ba nổi bật do cựu bộ trưởng tư pháp dẫn đầu càng làm phức tạp thêm các dự báo. Nhưng thăm dò nội bộ của chính PPP cho thấy sự thiếu tự tin: ước tính lạc quan nhất của họ chỉ mang lại 140 trên 300 ghế. Tổng thống Hàn Quốc chỉ có thể phục vụ một nhiệm kỳ. Do đó, nếu những cuộc thăm dò này là đúng, ông Yoon sẽ phải học cách hợp tác – hoặc chịu đựng tình trạng tê liệt chính sách trong nước trong phần còn lại của nhiệm kỳ.
Thượng đỉnh Mỹ-Nhật ở Washington
Tổng thống Joe Biden sẽ tiếp đón Kishida Fumio, thủ tướng Nhật Bản, tại Nhà Trắng vào thứ Tư. Họ dự kiến sẽ công bố các biện pháp tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh. Điều đó có thể sẽ bao gồm cải cách cơ cấu chỉ huy của lực lượng vũ trang để cải thiện việc lập kế hoạch và phối hợp. Chính phủ hai nước cũng có thể công bố thành lập hội đồng công nghiệp quốc phòng để hợp tác nghiên cứu và mua sắm trang bị.
Nhưng cũng có những điều khó chịu trong quan hệ song phương. Ông Biden đã làm được nhiều việc để sửa chữa các liên minh châu Á của Mỹ sau nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump. Nhưng Nhật Bản thất vọng vì ông Biden về nhiều mặt vẫn tiếp tục đường lối bảo hộ của người tiền nhiệm. Người Nhật cũng khó chịu trước việc ông phản đối việc tiếp quản US Steel, một công ty thép Mỹ, bởi Nippon Steel của Nhật Bản. Và sau đó là khả năng ông Trump trở lại nắm quyền. Theo nhiều cách nhìn, có thể xem chuyến thăm của ông Kishida như một nỗ lực bảo vệ quan hệ Mỹ-Nhật khỏi những thiệt hại có thể xảy ra.
Thị trường hồi hộp chờ quyết định của Fed
Cục Dự trữ Liên bang mô tả lập trường tiền tệ của mình là phụ thuộc vào dữ liệu. Hiện tại, điều đó đang tạo nên biến động trên thị trường. Các nhà đầu tư đang phân vân giữa hai luồng suy nghĩ: một là ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất mạnh trong năm nay, và hai là liệu ngân hàng trung ương có cắt giảm lãi suất hay không. Vào thứ Tư, việc công bố chỉ số giá tiêu dùng tháng 3 có thể trở thành một trụ cột quan trọng cho những kỳ vọng về chính sách của Fed.
Dự báo trung vị là giá tiêu dùng cốt lõi (loại bỏ chi phí năng lượng và thực phẩm) có thể tăng khoảng 0,3% so với tháng 2, giảm nhẹ so với một tháng trước. Điều đó có thể giúp trấn an các nhà phân tích rằng lạm phát đang giảm dần, qua đó cho phép Fed cắt giảm lãi suất hai hoặc ba lần trong năm nay. Nhưng bất kỳ con số nào ở dưới hoặc trên mức 0,3% đều có thể dẫn đến những biến động lớn về triển vọng. Hãy thắt dây an toàn.
Phe Cộng hoà trong Hạ viện Mỹ và những cuộc luận tội vô nghĩa
Hai bên Hạ viện Mỹ tiếp tục không hợp tác với nhau. Đảng Cộng hòa tại Hạ viện vẫn chưa xem xét gói viện trợ cho Ukraine, điều mà Đảng Dân chủ đang thúc đẩy. Thay vào đó họ lại dồn tâm trí vào hai cuộc điều tra luận tội không đi tới đâu, một trong số đó sẽ kết thúc vào thứ Tư.
Đó là khi Mike Johnson, chủ tịch Hạ viện, hứa sẽ gửi hồ sơ luận tội Alejandro Mayorkas, bộ trưởng an ninh nội địa, tới Thượng viện. Đảng Cộng hòa cáo buộc ông Mayorkas không đảm bảo an ninh biên giới Mỹ, cho phép “hàng triệu người nước ngoài” vào nước này. Đảng Dân chủ đã từ chối tham gia; Chuck Schumer, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, dự kiến sẽ nhanh chóng tổ chức bỏ phiếu để bác bỏ cáo buộc.
Cuộc điều tra còn lại của phe Cộng hòa tại Hạ viện là một chiến dịch tấn công rối rắm nhằm vào tổng thống Joe Biden, liên quan đến con trai ông, Hunter. Hồi tháng 2, bộ tư pháp đã buộc tội một trong những nhân chứng quan trọng của đảng Cộng hoà tội nói dối FBI, nhưng họ dường như không hề nản lòng.
