Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Theo truyền thông địa phương, Israel đã đảm bảo với các nước láng giềng Ả Rập rằng sẽ không đe dọa an ninh của họ khi đáp trả đòn tấn công của Iran. Jordan và Ả Rập Saudi đã giúp Israel đẩy lùi cuộc tấn công từ Iran khi phối hợp với Mỹ, Anh, và Pháp bắn hạ tên lửa. Trước đó Herzi Halevi, người đứng đầu Lực lượng Phòng vệ Israel, nói rằng cuộc tấn công của Iran sẽ “gặp phải phản ứng.” Các đồng minh phương Tây của Israel đã kêu gọi Israel kiềm chế nhằm không leo thang xung đột.
Đồng đô la Mỹ kéo dài đợt tăng mạnh nhất trong hơn một năm khi các nhà đầu tư đặt cược vào việc Cục Dự trữ Liên bang sẽ hoãn cắt giảm lãi suất cho đến tháng 9. Đồng bạc xanh đã tăng 4,6% trong năm nay so với rổ sáu loại tiền tệ quan trọng. Các nhà giao dịch ngoại hối cũng đổ xô sang đồng đô la, vốn được nhiều người coi là nơi trú ẩn an toàn, trước những căng thẳng ở Trung Đông.
Theo Hội đồng Năng lượng Gió Toàn cầu, các trang trại gió đã bổ sung công suất kỷ lục 117 gigawatt (GW) vào năm ngoái, đánh dấu mức tăng 50% so với năm 2022. Nhưng cơ quan này cũng cảnh báo cần phải làm nhiều hơn nữa để đáp ứng các mục tiêu toàn cầu đặt ra tại COP28, hội nghị về khí hậu của Liên Hợp Quốc. Họ kêu gọi bổ sung thêm ít nhất 320GW công suất mỗi năm vào năm 2030.
Bão đổ bộ vào vùng Tây Nam Pakistan, khiến ít nhất 39 người thiệt mạng. Nhà chức trách cho biết một số nạn nhân bị sét đánh khi đang thu hoạch lúa mì, trong khi những người khác bị cuốn trôi bởi lũ quét. Các tỉnh Punjab và Balochistan nằm trong số những tỉnh bị ảnh hưởng nặng nhất, với ít nhất 29 người thiệt mạng. Lũ lụt cũng được cho là đã giết chết 33 người ở nước láng giềng Afghanistan.
International Paper đã đánh bại Mondi, một công ty đóng gói, để mua lại công ty đa quốc gia DS Smith của Anh. Thỏa thuận mua toàn bộ cổ phiếu trị giá 7,8 tỷ bảng Anh (9,9 tỷ USD) sẽ hợp nhất hai công ty thành một tập đoàn bao bì hàng đầu. International Paper, có trụ sở tại Tennessee, cho biết công ty sau hợp nhất sẽ tìm kiếm khả năng lên sàn thứ cấp ở London. Đây là tin tốt cho thị trường chứng khoán đang ảm đạm của thành phố này.
Hỗn loạn bùng nổ ở Brussels khi cảnh sát chuẩn bị ngăn chặn một cuộc họp của các chính trị gia hàng đầu trong phong trào cánh hữu châu Âu. Viktor Orban, thủ tướng Hungary, và Eric Zemmour, ứng viên tổng thống Pháp năm 2022, dự kiến sẽ phát biểu tại hội nghị Chủ nghĩa Bảo thủ Quốc gia kéo dài hai ngày. Thị trưởng khu vực lân cận cho biết ông đã ra lệnh đóng cửa sự kiện “để đảm bảo an toàn công cộng.”
Con số trong ngày: 50 tỷ USD, là tổng giá trị trợ cấp và tín dụng thuế trong Đạo luật CHIPS của Mỹ.
TIÊU ĐIỂM
Quần đảo Solomon bầu thủ tướng và triển vọng ảnh hưởng của Trung Quốc
Cuộc bầu cử ở Quần đảo Solomon vào thứ Tư sẽ quyết định liệu quốc gia Thái Bình Dương này có tiếp tục ngả về Trung Quốc hay không. Sau cuộc bỏ phiếu trước đó vào năm 2019, thủ tướng Manasseh Sogavare đã chuyển công nhận ngoại giao từ Đài Loan sang Trung Quốc. Năm 2022, ông ký một thỏa thuận an ninh bí mật với Bắc Kinh. Kể từ đó, Trung Quốc đã gửi cảnh sát và một loạt viện trợ cũng như đầu tư tới quần đảo này, khiến phương Tây giật mình.
Các nhà lãnh đạo phe đối lập đã cam kết hạn chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc. Do đó, Úc sẽ muốn Solomon thay đổi lãnh đạo, vì nước này lo ngại về một căn cứ quân sự của Trung Quốc ở ngay phía bắc của họ. Cho tới nay không có thủ tướng nào ở Quần đảo Solomon được bầu lại trong hai nhiệm kỳ liên tiếp. Nhưng các nhân vật đối lập cho rằng tiền của Trung Quốc đã giúp ông Sogavare mua được sự ủng hộ chính trị (ông phủ nhận việc Trung Quốc có ảnh hưởng quá mức). Theo sau cuộc bầu cử sẽ là nhiều tuần ngã giá chính trị, khi các nghị sĩ đứng về phía một thủ tướng. Người đương nhiệm – và Trung Quốc – có thể sẽ giành chiến thắng.
Tương lai xán lạn của ASML
ASML, một công ty kinh doanh thiết bị sản xuất chip, là công ty công nghệ có giá trị nhất châu Âu với vốn hóa thị trường gần 400 tỷ USD. Vào thứ Tư, tập đoàn Hà Lan này sẽ công bố kết quả quý đầu năm, dự kiến thấp hơn năm ngoái vì ngành công nghiệp bán dẫn đang trong chu kỳ đi xuống. Doanh thu được dự đoán là 5,73 tỷ USD, thấp hơn khoảng 20% so với quý đầu tiên của năm 2023.
Nhưng về lâu dài, các nhà phân tích cực kỳ lạc quan, giải thích cho việc vốn hóa thị trường của ASML tăng 32% kể từ đầu năm. Nếu không có những chiếc máy in thạch bản tiên tiến của ASML, các nhà sản xuất chip sẽ không thể tạo ra những bộ xử lý tinh vi với bóng bán dẫn được đo bằng vài nanomet. Chúng được dùng cho điện thoại thông minh và gần đây hơn là các trung tâm dữ liệu chuyên huấn luyện và vận hành các mô hình trí tuệ nhân tạo của các dịch vụ AI, chẳng hạn như ChatGPT. Nhu cầu cho những con chip AI này sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Tình hình lạm phát ở Anh
Số liệu lạm phát của Anh trong tháng 3 sẽ được công bố vào thứ Tư. Các nhà dự báo kỳ vọng tỷ lệ lạm phát theo năm giảm từ 3,4% xuống 3,1%, vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Ngân hàng Anh, nhưng sẽ tiếp tục giảm trong vài tháng tới.
Đây cũng là số liệu cuối cùng trong loạt dữ liệu kinh tế vĩ mô vừa được công bố trong tuần qua. Hôm thứ Sáu, số liệu GDP của tháng 2 cho thấy nước Anh đã thoát khỏi suy thoái nhưng tốc độ tăng trưởng vẫn còn ảm đạm. Đến thứ ba, dữ liệu thị trường lao động chỉ ra tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và tăng trưởng tiền lương nhanh hơn dự kiến. Tất cả những điều đó làm dấy lên bóng ma về lạm phát đình trệ. Nhưng vẫn còn những câu hỏi nghiêm túc về độ tin cậy của dữ liệu kinh tế Anh, sau khi tỷ lệ phản hồi khảo sát sụt giảm sau đại dịch.
Ủy ban chính sách tiền tệ của Ngân hàng Anh sẽ họp lần tiếp theo vào ngày 9 tháng 5. Thị trường kỳ vọng lãi suất sẽ giảm vào một thời điểm nào đó giữa tháng 5 và tháng 9, nhưng không chắc chắn về thời điểm chính xác. Dữ liệu lạm phát mới nhất có thể làm rõ triển vọng hoặc khiến nó trở nên bất định hơn nữa.
Hiệu trưởng Đại học Columbia điều trần trước Quốc hội Mỹ
Năm ngoái hiệu trưởng Đại học Columbia được yêu cầu tham dự một phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ về chủ nghĩa bài Do Thái tại các trường đại học, nhưng bà không thể đến dự. Đó có lẽ là điều may mắn cho bà: hai đồng nghiệp của bà, tại Harvard và Đại học Pennsylvania, đã từ chức sau đó do những câu trả lời quá thận trọng và mang nặng tính pháp lý của họ. Vào thứ Tư, hiệu trưởng Minouche Shafik sẽ đến dự phiên điều trần đã được lên lịch lại.
Các sinh viên Do Thái gần đây đã đệ đơn kiện Columbia hai lần, cáo buộc trường này dung túng một “môi trường thù địch” đối với người Do Thái. Các trường đại học hàng đầu khác cũng bị kiện. Tuy vậy, các nhà quản lý và luật sư đang vật lộn với việc làm thế nào để định nghĩa chủ nghĩa bài Do Thái theo cách không làm giảm bớt những lời chỉ trích chính đáng đối với Israel. Nhóm của Columbia đã từ chối đưa ra định nghĩa. UC Berkeley đã yêu cầu thẩm phán bác bỏ vụ kiện về việc trường này từ chối kỷ luật các nhóm sinh viên ủng hộ Palestine, với lý do nghĩa vụ của trường là bảo vệ quyền tự do ngôn luận. Tại buổi điều trần, bà Shafik sẽ cố gắng đi trên dây – và có nguy cơ không làm hài lòng ai.
