Nguồn: Prisoners left to burn in Ohio fire, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1930, một trận hỏa hoạn tại nhà tù Ohio đã giết chết 320 tù nhân, một vài người trong số họ đã bị thiêu chết vì không được mở khóa xà lim. Đây là một trong những thảm họa nhà tù kinh hoàng nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Nhà tù Bang Ohio được xây dựng tại Columbus vào năm 1834. Xuyên suốt lịch sử của mình, nó luôn được biết đến là một nhà tù với điều kiện sống rất tệ. Một đợt dịch tả đã càn quét nhà tù vào năm 1849, giết chết 121 tù nhân. Năm 1893, một giám quản nhà tù viết rằng “mười nghìn trang giấy viết về lịch sử của Nhà tù Bang Ohio cũng chẳng thể nào giúp người ta hiểu được cảnh khốn khổ mà 1.900 tù nhân phải chịu đựng bên trong. Thứ lịch sử không được viết ra đó chỉ có Chúa Trời mới biết.”
Nhà tù được xây dựng để giam giữ 1.500 người, nhưng gần như lúc nào cũng quá tải và có điều kiện sống tồi tệ. Vào thời điểm xảy ra trận hỏa hoạn năm 1930, có tới 4.300 tù nhân đang sống trong tù. Khi đó, các công nhân xây dựng đang thi công mở rộng nhà tù, và giàn giáo được dựng lên dọc theo một bên của tòa nhà. Đêm ngày 21/4, một đám cháy đã bùng lên trên giàn giáo.
Dãy xà lim gần giàn giáo giam giữ 800 tù nhân, và phần lớn trong số họ đã bị khóa chặt trong xà lim vào đêm đó. Các tù nhân van xin được thả ra khỏi xà lim khi khói bắt đầu tràn đến. Tuy nhiên, hầu hết các báo cáo đều kể lại rằng lính canh không những không chịu mở khóa xà lim, mà còn khoá luôn cả các tù nhân khác. Trong lúc đó, ngọn lửa lan nhanh sang mái nhà, đe dọa cả những tù nhân ở tầng trên của nhà tù.
Cuối cùng, hai tù nhân đã cưỡng đoạt chìa khóa từ một lính canh và bắt đầu nỗ lực giải cứu những người khác. Khoảng 50 tù nhân đã thoát khỏi xà lim trước khi đám khói dày đặc ngăn cản cuộc di tản tự phát của họ. Sau đó, mái nhà sập xuống các xà lim phía trên. Khoảng 160 tù nhân đã bị thiêu chết.
Dù một số lính canh đã cố gắng cứu sống các tù nhân, nhưng sự thờ ơ được cho là cố ý của những lính canh khác đã dẫn đến một cuộc bạo loạn. Lính cứu hỏa ban đầu đã không thể tiếp cận đám cháy vì các tù nhân tức giận ném đá vào họ. Đến khi đám cháy được kiểm soát, 320 người đã chết và 130 người khác bị thương nặng.
Thảm kịch này đã bị báo chí lên án kịch liệt, nói rằng nó hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Nó cũng dẫn đến việc bãi bỏ các luật về mức án tối thiểu, vốn là một phần nguyên nhân gây ra tình trạng quá tải của nhà tù. Ủy ban Ân xá Ohio được thành lập vào năm 1931, và trong năm tiếp theo, hơn 2.300 tù nhân của Nhà tù Bang Ohio đã được ân xá.
