Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ukraine được cho là đã bắn tên lửa tầm xa tiên tiến vào khu vực Bryansk của Nga. Hôm Chủ Nhật, tổng thống Joe Biden đã bật đèn xanh cho Ukraine dùng vũ khí do Mỹ cung cấp trên đất Nga. Trước đó vào thứ Ba, tổng thống Vladimir Putin đã chấp thuận những thay đổi đối với học thuyết hạt nhân của Nga, đặt ra các điều kiện mới để sử dụng kho vũ khí của nước này.
Donald Trump đã đề cử Howard Lutnick, đồng chủ tịch nhóm chuyển giao của ông và là sếp của Cantor Fitzgerald, làm bộ trưởng thương mại. Ông Lutnick đã chạy đua cho chức bộ trưởng tài chính, nhưng thái độ cạnh tranh quyết liệt của ông dường như đã khiến ông Trump khó chịu. Các ứng viên cho ghế bộ trưởng tài chính của tổng thống đắc cử bao gồm Scott Bessent, một nhà quản lý quỹ đầu cơ, Kevin Warsh, người từng là thành viên hội đồng thống đốc của Cục Dự trữ Liên bang, và Marc Rowan, giám đốc điều hành của một công ty cổ phần tư nhân.
Phe đối lập ở Somaliland giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống của khu vực ly khai này. Lãnh đạo đảng Waddani, Abdirahman Mohamed Abdullahi, đã nhận về hơn một nửa số phiếu bầu vào tuần trước, theo ủy ban bầu cử. Được biết đến nhiều hơn với cái tên Irro, ông hứa sẽ thực hiện các cải cách dân chủ. Đối thủ của ông, tổng thống Muse Bihi Abdi, người trong nhiệm kỳ của mình đã nỗ lực thúc đẩy quốc tế công nhận Somaliland, chỉ nhận được hơn 30% số phiếu bầu.
Người tiêu dùng có thu nhập cao đã thúc đẩy lợi nhuận ròng của Walmart. Nhà bán lẻ lớn nhất thế giới công bố doanh thu quý 3 đạt 169,6 tỷ đô la, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm ngoái, và từ đó nâng triển vọng cả năm. Thu nhập hoạt động cũng vượt quá kỳ vọng, tăng 8,2% lên 6,7 tỷ đô la. Các hộ gia đình kiếm được hơn 100.000 đô la một năm chiếm tới ba phần tư thị phần mở rộng của Walmart.
Trong chuyến thăm Gaza, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã nhấn mạnh rằng Hamas sẽ không cai trị vùng đất này sau khi chiến tranh kết thúc. Ông đã đưa ra phần thưởng 5 triệu đô la cho mỗi con tin được trả về an toàn (hiện 101 người vẫn còn bị Hamas bắt). Trong khi đó, một phái viên Hoa Kỳ đang thăm Lebanon cho biết lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah “nằm trong tầm tay của chúng tôi.”
Ông chủ mới của Nestlé, Laurent Freixe, đã vạch ra kế hoạch biến công ty thực phẩm lớn nhất thế giới trở nên “hiệu quả hơn, phản ứng nhanh hơn, và linh hoạt hơn.” Ông Freixe muốn cắt giảm 2,8 tỷ đô la chi phí và tách mảng kinh doanh nước đóng chai tại châu Âu. Điều đó sẽ cho phép công ty chi thêm 9% cho hoạt động tiếp thị để khôi phục niềm tin của nhà đầu tư và thu hút người mua đang lo ngại nhiều về lạm phát.
Một thẩm phán ở Hồng Kông đã tuyên án 45 nhà hoạt động và cựu chính trị gia bị kết tội lật đổ theo luật do Trung Quốc áp đặt. Nhóm “Hong Kong 47” đã tổ chức một cuộc bầu cử sơ bộ không chính thức vào năm 2020 để cải thiện cơ hội cho các ứng viên ủng hộ dân chủ trong cuộc bầu cử lập pháp của thành phố. Benny Tai, một giáo sư luật, đã bị kết án mười năm tù. Có hai bị cáo được tuyên trắng án hồi tháng 5.
Con số trong ngày: 21%, là lãi suất của Nga – mức cao nhất hai thập niên qua. Thị trường kỳ vọng lãi suất sẽ đạt 23% vào cuối năm.
TIÊU ĐIỂM
Hôm nay Nvidia công bố kết quả quý
Nvidia, công ty trị giá nhất thế giới, nhiều khả năng sẽ nối dài thành công của mình khi báo cáo kết quả quý 3 vào thứ Tư. Doanh thu của hãng dự kiến sẽ vượt 33 tỷ đô la. Một kết quả tốt từ nhà thiết kế chip sẽ phù hợp với mùa báo cáo thu nhập tăng trưởng, trong đó các tập đoàn công nghệ lớn, chẳng hạn như các công ty cung cấp dịch vụ đám mây, đã tái khẳng định niềm tin của họ vào trí tuệ nhân tạo tạo sinh và cam kết tăng chi tiêu cho các sản phẩm của Nvidia. Nvidia cũng có khả năng được hưởng lợi từ nhu cầu mạnh của Trung Đông, nơi đang đặt cược lớn vào công nghệ AI do chính phủ sở hữu.
Chip AI Blackwell của Nvidia cũng mang lại động lực mới, khi quý này là lần đầu tiên nó tạo ra doanh thu. Nvidia gần đây đã tuyên bố Softbank của Nhật Bản, do Masayoshi Son đứng đầu, là khách hàng lớn đầu tiên của Blackwell. Còn đó những lo ngại rằng các công ty vẫn chưa tìm thấy đủ công dụng cho AI tạo sinh để biện minh cho tất cả số tiền họ đổ vào chip của Nvidia. Nhưng hiện tại, sự lạc quan của thị trường là không thể cản được.
COP29 vẫn chưa có dự thảo tuyên bố chung
Các hội nghị khí hậu thường niên của Liên Hợp Quốc hiếm khi kết thúc đúng lịch trình. COP25, được tổ chức tại Madrid vào năm 2019, kéo dài thêm tận 44 giờ, một kỷ lục vẫn chưa bị phá. Nhưng COP29, hiện đang diễn ra tại thủ đô Baku của Azerbaijan, có thể sẽ làm được điều đó. Thường thì đến tuần thứ hai của hội nghị thượng đỉnh, người ta đã có thể hình dung ra được thỏa thuận cuối cùng. Nhưng năm nay thì không.
Nội dung chính vẫn là thống nhất về một mục tiêu mới (và lớn hơn) về số tiền mà các nước giàu phải bỏ ra để giúp các nước nghèo thích ứng với biến đổi khí hậu. Nhưng sau hai tuần vẫn chưa ai chắc số tiền đó có thể lớn đến mức nào, cũng như đến từ đâu. Các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, nơi có lượng khí thải carbon dioxide tích lũy hiện đã vượt qua EU, có phải đóng góp không? Thế giới hồi hộp chờ đợi ba ngày cuối cùng của hội nghị.
Hội nghị toàn cầu về quản trị AI
Vào thứ Tư tại San Francisco, Mạng lưới các Viện An toàn AI Quốc tế sẽ bắt đầu cuộc họp đầu tiên. Bao gồm các cơ quan chính phủ từ chín nước cộng với EU, mạng lưới này đặt mục tiêu dựng “lan can” cho trí tuệ nhân tạo. Các đại biểu sẽ tranh luận về các cách ngăn chặn các mô hình AI tạo ra những thứ như lệnh phóng đầu đạn hạt nhân. Một ý tưởng táo bạo là “quản trị trên chip” – tức điều chỉnh phần cứng để vi mạch chỉ xử lý được các loại lệnh được cho phép.
Nhưng việc thiết lập các hạn chế toàn cầu đối với AI có vẻ khó khăn. Trung Quốc không được mời tham dự sự kiện kéo dài hai ngày do chính phủ Mỹ tổ chức. Hơn nữa, dự án này được khởi xướng bởi chính quyền sắp mãn nhiệm của tổng thống Joe Biden. Tổng thống đắc cử Donald Trump đã tuyên bố ủng hộ những người không thích việc kìm hãm ngành AI phát triển. Trong những tháng tới, nhiều người sẽ theo dõi một ông lớn công nghệ được ông Trump tin tưởng. Mặc dù chỉ trích gay gắt sự can thiệp của chính phủ nói chung, Elon Musk cũng đã mô tả AI vô kiểm soát là rủi ro mang tính sinh tồn đối với nhân loại.
Biểu tình lớn ở Mozambique hậu bầu cử
Các cuộc biểu tình diễn ra sau cuộc tổng tuyển cử ở Mozambique là chưa từng có trong lịch sử gần đây của đất nước. Hàng ngàn người đã xuống đường trong những tuần kể từ khi Daniel Chapo được tuyên bố là tổng thống đắc cử. Họ cho rằng cuộc bỏ phiếu đã bị gian lận bởi đảng Frelimo của ông, vốn cai trị đất nước kể từ khi Mozambique giành độc lập khỏi Bồ Đào Nha vào năm 1975. Ứng viên đối lập Venâncio Mondlane đã kêu gọi làm cách mạng, nhưng nhà nước đang mạnh tay đàn áp. Lực lượng an ninh đã bắn chết hàng chục người.
Các nguyên thủ quốc gia trong khu vực sẽ thảo luận về cuộc khủng hoảng tại hội nghị thượng đỉnh của Cộng đồng Phát triển Nam Phi ở Zimbabwe vào thứ Tư. Các cuộc biểu tình đã làm gián đoạn thương mại và đôi khi dẫn đến đóng cửa các cửa khẩu biên giới. Nhưng nhiều nhà lãnh đạo khu vực vẫn nhớ đến Frelimo như một lực lượng kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh chung của các nước châu Phi chống lại nền cai trị của thiểu số da trắng. Họ nhiều khả năng sẽ không đặt câu hỏi về kết quả bầu cử, nhất là khi chính họ cũng từng “thắng” những lá phiếu đáng ngờ.
