Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Người đứng đầu lực lượng cứu hỏa của Hạt Los Angeles cho biết có hai người thiệt mạng và hơn 1.000 ngôi nhà bị phá hủy bởi cháy rừng. Được tiếp sức bởi gió mạnh, cháy rừng đã tàn phá khu dân cư trên đồi Pacific Palisades và lan rộng vào các khu vực khác quanh Los Angeles, buộc hàng chục nghìn người phải sơ tán. Joe Biden, người vừa có mặt tại Los Angeles nhân chuyến công tác được lên lịch từ trước, đã cam kết cung cấp hỗ trợ liên bang.
Bộ trưởng ngoại giao Đan Mạch, Lars Lokke Rasmussen, đã nói giảm việc Donald Trump không loại trừ khả năng sử dụng biện pháp quân sự hoặc kinh tế để biến Greenland thành một phần của Mỹ. Ông Lokke Rasmussen cho rằng những phát biểu của ông Trump về hòn đảo tự trị, vốn là một phần của Đan Mạch, không gây ra “bất kỳ cuộc khủng hoảng chính sách đối ngoại nào.” Ông Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn mua lại hòn đảo này, cũng như kênh đào Panama.
Nga đã ném bom vào một tòa nhà dân cư ở thành phố Zaporizhia của Ukraine, khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và 18 người khác bị thương. Tổng thống Volodymyr Zelensky mô tả vụ tấn công là “tàn nhẫn” và kêu gọi các đồng minh của Ukraine gây áp lực lên Nga “vì các hành vi khủng bố.” Trước đó, Ukraine cho biết họ đã tấn công một kho nhiên liệu chiến lược ở vùng Saratov của Nga.
Chi phí vay mượn của Anh tăng khi các nhà đầu tư bán tháo trái phiếu chính phủ. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008, trong khi lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1998 vào thứ Ba. Chi phí vay mượn của Anh tăng nhanh trong năm nay do lo ngại về mức độ vay mượn của chính phủ và tăng trưởng kinh tế yếu kém.
Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết họ đã tìm thấy từ Gaza thi thể của Youssef Ziyadne, một con tin 53 tuổi, và có “những lo ngại nghiêm trọng” về mạng sống của con trai ông, người cũng bị bắt cóc vào tháng 10 năm 2023. Các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas được nối lại vào tuần trước để thảo luận về việc thả 34 con tin. Hiện không rõ còn bao nhiêu con tin sống sót.
Christian Stocker, lãnh đạo lâm thời của Đảng Nhân dân trung hữu của Áo, đã giải thích các điều kiện mà đảng của ông sẽ yêu cầu trước khi tham gia liên minh với Đảng Tự do (FPÖ) cực hữu. Các điều kiện đó bao gồm “không phụ thuộc vào Liên bang Nga” và các cơ quan chính phủ phải “vượt lên trên lợi ích của đảng.” Hôm thứ Hai tổng thống Áo đã yêu cầu Herbert Kickl, lãnh đạo FPÖ, thành lập chính phủ.
Indonesia cho biết đề nghị đầu tư 1 tỷ USD vào nước này của Apple là không đủ để họ dỡ bỏ lệnh cấm bán các mẫu iPhone mới nhất của hãng công nghệ Mỹ, được áp đặt lần đầu hồi tháng 10. Đề nghị của Apple bao gồm lời hứa sản xuất các thiết bị theo dõi (gọi là AirTags) tại nước này. Indonesia yêu cầu một số linh kiện trong điện thoại và các sản phẩm khác phải được sản xuất trong nước.
Con số trong ngày: 43, là số lượng “khoáng sản quan trọng” mà Greenland được cho là có trữ lượng.
TIÊU ĐIỂM
Vì sao ông Trump một mực đòi kiểm soát kênh đào Panama?
Donald Trump gần đây đã khẳng định Mỹ đang bị “lợi dụng” bởi những người quản lý kênh đào Panama và rằng “binh lính Trung Quốc” đang vận hành tuyến đường thủy này. Ông đe dọa sẽ “yêu cầu trả lại kênh đào Panama” cho Mỹ. Vào ngày 23 tháng 12, tổng thống Panama, José Raúl Mulino, phản bác rằng “từng mét vuông của kênh đào Panama” thuộc về nước ông. Các đảng đối lập cũng đồng tình.
Mục tiêu thực sự của ông Trump có thể nhỏ hơn, nhưng không ai biết chắc chúng là gì. Trong số đó có thể là việc kiểm soát chặt chẽ di cư qua khu rừng Darien Gap, giảm ảnh hưởng của Trung Quốc tại Panama, hoặc cải thiện điều kiện đầu tư cho các công ty Mỹ tại đây.
Ông Mulino cho biết ông sẽ không thực hiện bất kỳ động thái nào cho đến khi ông Trump nhậm chức. Nhưng trong thời gian chờ đợi, Panama có thể sử dụng ghế của mình tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc để thúc đẩy một nghị quyết đặc biệt nhằm tái khẳng định chủ quyền với kênh đào.
Lebanon sắp có tổng thống mới
Vào thứ Năm, quốc hội Lebanon dự kiến sẽ chọn một tổng thống mới. Chức vụ này đã bị bỏ trống kể từ tháng 10 năm 2022, khi Michel Aoun kết thúc nhiệm kỳ sáu năm của mình. Sau cả chục cuộc họp các nhà lập pháp vẫn không thể đạt được thỏa thuận về người kế nhiệm. Hizbullah, lực lượng dân quân Shia kiêm đảng chính trị, muốn đề cử Suleiman Frangieh, một cựu nghị sĩ không nổi bật (và là cháu trai của một cựu tổng thống). Song các đối thủ của họ ủng hộ tướng Joseph Aoun, tổng tư lệnh quân đội.
Có lý do để tin rằng các nghị sĩ sẽ phá vỡ thế bế tắc. Hizbullah đã bị suy yếu nghiêm trọng bởi cuộc chiến với Israel, kết thúc hồi tháng 11, và càng giảm sức mạnh hơn khi chế độ Assad ở Syria sụp đổ. Họ có thể quá yếu để chặn tướng Aoun, người có sự ủng hộ của Mỹ và Ả Rập Saudi. Ông Frangieh đã rút khỏi cuộc đua vào tối thứ Tư. Như thường lệ ở Lebanon, các sự kiện bên ngoài tiếp tục định hình chính trị trong nước.
Ông Trump chưa chắc là tin vui cho ngành IT Ấn Độ
Kể từ khi Donald Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11, cổ phiếu của các công ty gia công phần mềm Ấn Độ đã tăng giá. Các nhà lãnh đạo trong ngành, vốn có Mỹ là khách hàng lớn nhất, tin rằng cách tiếp cận ủng hộ doanh nghiệp của ông Trump sẽ có lợi cho họ. Ngoài ra còn có những lý do khác để lạc quan. Sau khi bị kéo xuống bởi bất ổn kinh tế toàn cầu trong năm 2023, thu nhập đã phục hồi trong năm qua nhờ vào cuộc bùng nổ trí tuệ nhân tạo.
Có thể sẽ có thêm tin vui vào thứ Năm khi TCS, công ty lớn nhất trong ngành này của Ấn Độ, công bố thu nhập quý cuối năm 2024. Các nhà phân tích tỏ ra lạc quan, nhưng niềm vui của họ có thể bị ông Trump phá hỏng. Trong tháng qua, những người ủng hộ ông đã công kích thị thực H1-B, một loại thị thực dành cho lao động tay nghề cao mà các công ty công nghệ của Ấn Độ dùng để cử nhân viên sang Mỹ tìm hiểu nhu cầu khách hàng. Nếu ông Trump nhượng bộ yêu cầu của những người ủng hộ, đà phục hồi của ngành IT Ấn Độ có thể bị đình trệ.
Một nhân vật đối lập quay trở lại Mozambique
Hơn hai tháng trước, Venâncio Mondlane đã bỏ chạy khỏi Mozambique vì lo sợ cho mạng sống của mình. Ông đã tham gia tranh cử với tư cách ứng viên đối lập trong cuộc bầu cử tháng 10, mà ông cho rằng mình đã thắng. Quy trình bầu cử bị coi là có quá nhiều sai sót nên không thể xác định được sự thật. Ông cho biết sẽ quay lại thủ đô Maputo vào thứ Năm, sự kiện được nhiều người Mozambique coi là màn trở lại của vị tổng thống hợp pháp.
Quan điểm này không được chia sẻ bởi đảng Frelimo, lực lượng đã cầm quyền suốt 50 năm qua. Ứng viên của họ, Daniel Chapo, được tuyên bố chiến thắng với 65% phiếu bầu. Nhưng quyền lực của họ đang lung lay. Những người biểu tình giận dữ đã tấn công các văn phòng của Frelimo và đồn cảnh sát, cướp phá nhà máy, và làm đóng cửa các mỏ. Khi ông Mondlane hạ cánh xuống thủ đô, nhà nước sẽ đối mặt với một tình thế khó xử. Để ông Mondlane tự do, ông có thể lãnh đạo các cuộc biểu tình trên đường phố. Nếu bắt giữ ông, sự phẫn nộ của người dân sẽ bùng nổ.
Nước Mỹ tưởng nhớ Jimmy Carter
Vào thứ Năm, một lễ tang quốc gia sẽ được tổ chức tại Washington, DC cho Jimmy Carter, người vừa qua đời vào ngày 29 tháng 12 ở tuổi 100. Tất cả các tổng thống Mỹ còn sống dự kiến sẽ tham dự, với Joe Biden là một trong những người sẽ phát biểu điếu văn. Suốt tuần qua, hàng ngàn người Mỹ đã tri ân vị tổng thống thứ 39 của họ, khi linh cữu của ông được rước bằng xe từ quê nhà ở Plains, Georgia. Một buổi lễ riêng tại Plains sẽ kết thúc chương trình tưởng niệm.
Ông Carter, từng là một nông dân trồng đậu phộng, có lẽ là tổng thống đức hạnh nhất trong lịch sử nước Mỹ. Những thành tựu về chính sách đối ngoại của ông, bao gồm Hiệp định Trại David giữa Ai Cập và Israel năm 1978, điển hình cho một người luôn hướng tới hòa bình. Nhưng nhiệm kỳ duy nhất của ông tại Nhà Trắng không suôn sẻ. Sau khi rời nhiệm sở, ông thành lập Trung tâm Carter, nơi ông nỗ lực phấn đấu cho hòa bình và dân chủ; nhờ những thành tựu này, ông được nhận giải Nobel Hòa bình vào năm 2002.
