Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ukraine đã tấn công bằng máy bay không người lái vào một sân bay quân sự của Nga cách tiền tuyến khoảng 700km. Các quan chức Ukraine cho biết căn cứ này là nơi đặt các máy bay ném bom chiến lược được Nga dùng để tấn công Ukraine. Trong khi đó, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga đang ngăn cản một lệnh ngừng bắn toàn diện bằng cách đưa ra “những yêu cầu không cần thiết chỉ khiến chiến tranh kéo dài thêm.” Hôm thứ Năm, Ukraine và Nga đã đồng ý ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nhau.
Ít nhất 85 người đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel vào dải Gaza, theo các quan chức y tế tại vùng lãnh thổ này. Hamas đáp trả bằng cách phóng ba quả rocket vào Israel, tất cả đều bị đánh chặn hoặc rơi lệch mục tiêu. Sự việc diễn ra sau khi Israel nối lại các chiến dịch trên bộ tại Gaza, đặc biệt là xung quanh hành lang Netzarim, tuyến đường chia cắt phía bắc và phía nam của dải đất.
Nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ gần 40 người vì đăng bài trên mạng xã hội ủng hộ thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu, người vừa bị bắt hôm thứ Tư. Chính phủ cho biết họ đang truy tìm hơn 200 người khác bị nghi ngờ có các bài đăng tương tự. Ông Imamoglu bị bắt trước khi được công bố là ứng viên đối lập chính đối đầu với tổng thống độc tài Recep Tayyip Erdogan.
Chính quyền Trump trừng phạt hai công ty Trung Quốc mà họ cáo buộc là mua dầu từ Iran. Các biện pháp này nhắm vào một cảng xuất dầu và một nhà máy lọc dầu độc lập được cho là đã nhận hàng từ các tàu liên quan đến lực lượng Houthi ở Yemen và quân đội Iran. Đây là lần đầu tiên Mỹ trừng phạt một trong những nhà máy lọc dầu độc lập cỡ nhỏ (teapot refinery) của Trung Quốc.
Lực lượng nổi dậy M23 đã chiếm được thị trấn Walikale, một trung tâm khai thác thiếc và vàng ở miền đông Congo, theo thông báo từ quân đội Congo. Đây là vị trí nằm xa về phía tây nhất mà nhóm phiến quân do Rwanda hậu thuẫn đạt được kể từ khi bắt đầu chiến dịch quy mô lớn vào tháng 1. Hôm thứ Ba, tổng thống Cộng hòa Dân chủ Congo Félix Tshisekedi và người đồng cấp Rwanda Paul Kagame đã kêu gọi một lệnh ngừng bắn.
Ngân hàng Trung ương Anh giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 4,5%, cảnh báo rằng căng thẳng thương mại do chính sách thuế quan của Donald Trump đang gây ra “nhiều bất ổn kinh tế.” Ngân hàng đã hạ lãi suất từ 4,75% trong cuộc họp gần nhất vào ngày 6 tháng 2. Tỷ lệ lạm phát năm, ở mức 3% trong tháng 1, vẫn cao hơn mục tiêu 2%.
Tesla đã thu hồi hơn 46.000 chiếc Cybertruck tại Mỹ — gần như toàn bộ các mẫu xe đang lưu thông — để thay thế một tấm panel bên ngoài bị lỗi. Đây là lần thu hồi thứ tám đối với mẫu xe này kể từ khi Tesla bắt đầu giao Cybertruck cho khách hàng vào tháng 11 năm 2023. Hãng cho biết họ “chưa ghi nhận” vụ tai nạn nào do lỗi này gây ra, và chỉ khoảng 1% mẫu xe bị ảnh hưởng.
Con số trong ngày: 1,34 tỷ USD, là tổng giá trị tiền điện tử bị tin tặc Triều Tiên đánh cắp trong năm 2024, theo dữ liệu từ công ty phân tích Chainalysis.
TIÊU ĐIỂM
Áp lực lạm phát lớn ở Nga do chiến tranh
Vào thứ Sáu, Ngân hàng Trung ương Nga dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất cơ bản. Ở mức 21%, Nga hiện đang có lãi suất thuộc hàng cao nhất thế giới. Việc ngân hàng trung ương dậm chân không hành động cho thấy họ lo ngại sâu sắc cho nền kinh tế. Vấn đề không phải là tăng trưởng — vốn đã được hỗ trợ bởi chi tiêu chiến tranh khổng lồ của chính phủ — mà là lạm phát. Hồi tháng 2, tỷ lệ lạm phát năm đã vượt mốc 10% lần đầu kể từ năm 2023. Tăng lương quá nhanh đang buộc các công ty phải tăng giá.
Ngân hàng trung ương đã nâng lãi suất tổng cộng 13,5 điểm phần trăm chỉ trong chưa đầy hai năm. Ngoài chính sách tiền tệ, một phần khác trong chiến lược kiềm chế lạm phát là cải cách quy định. Chính phủ đã góp phần bằng cách loại bỏ nhiều chương trình từng che chắn nền kinh tế khỏi tác động của lãi suất chính sách, chẳng hạn như chương trình trợ cấp thế chấp lớn. Ngân hàng trung ương hy vọng áp lực giá cả sẽ sớm dịu đi. Nhưng đến nay vẫn chưa có dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy điều đó sắp xảy ra.
Căng thẳng giữa Mỹ và Nam Phi
Ebrahim Rasool sẽ quay lại Nam Phi trong tuần này sớm hơn dự kiến. Cựu nhà hoạt động chống apartheid cho đến gần đây là đại sứ của Nam Phi tại Mỹ. Nhưng nước chủ nhà đã trục xuất ông sau những phát biểu tại một hội thảo trực tuyến hôm 14 tháng 3. Bình luận mang tính tả khuynh của ông tưởng chừng vô hại: ông cho rằng một phần lý do khiến Donald Trump trỗi dậy là do người Mỹ da trắng lo sợ các sắc tộc thiểu số sẽ vượt trội về dân số.
Nhưng phát biểu của ông càng khiến chính quyền Trump ác cảm với đảng cầm quyền của Nam Phi, Đại hội Dân tộc Phi (ANC). Phong trào MAGA của ông Trump cho rằng ANC thân thiện với các đối thủ của Mỹ như Trung Quốc và theo đuổi các chính sách “thức tỉnh” (woke). Ông Trump đã ban hành sắc lệnh hành pháp cắt giảm viện trợ cho Nam Phi; một số người bảo thủ Mỹ còn đề xuất chấm dứt ưu đãi thương mại với nước này và trừng phạt cá nhân một số lãnh đạo ANC. ANC có thể sẽ ca ngợi ông Rasool như một người hùng trở về. Nhưng chuyến hồi hương của ông cho thấy một mối quan hệ bị rạn nứt — vốn sẽ gây thiệt hại cho Nam Phi nhiều hơn là cho Mỹ.
Bước ngoặt ở Sudan?
Lực lượng Vũ trang Sudan đang tiến gần tới việc tái chiếm dinh tổng thống ở Khartoum, thủ đô Sudan. Quân đội quốc gia đã giành lại nhiều khu vực lớn của thành phố từ tay đối thủ bán quân sự, Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), trong vài tuần gần đây. Việc đánh bật RSF khỏi dinh tổng thống — nơi nhóm này đã chiếm giữ cùng với phần lớn trung tâm thành phố ngay khi chiến tranh nổ ra cách đây hai năm — sẽ là một chiến thắng mang tính biểu tượng lớn đối với quân đội. Nó cũng có thể đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc nội chiến đã khiến 12 triệu người Sudan phải sơ tán và gây ra một trong những nạn đói tồi tệ nhất nhiều năm qua.
Song RSF vẫn tỏ ra cứng rắn. Trong một video hiếm hoi được phát sóng hôm thứ Bảy, thủ lĩnh của RSF Muhammad Hamdan Dagalo đã kêu gọi binh sĩ không đầu hàng hay rút lui. Nhiều thi thể đã được tìm thấy ở các khu vực mà quân đội vừa tái chiếm. Một cuộc tử thủ sẽ chỉ dẫn đến thêm đổ máu.
