03/08/1795: Ký Hiệp ước Greenville

Nguồn: Treaty of Greenville signed, ending the Northwest Indian War, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1795, Mỹ và Liên bang Người Mỹ bản địa Tây Bắc, một liên minh các bộ lạc từ vùng phía đông Ngũ Đại Hồ, đã ký Hiệp ước Greenville, chấm dứt hai thập kỷ thù địch do tranh chấp lãnh thổ. Chủ yếu bao gồm các bộ lạc Shawnee, Delaware, Iroquois, Ottawa, Ojibwa, và Miami, Liên bang Người Mỹ bản địa Tây Bắc đã được thành lập để cùng nhau bảo vệ vùng đất tổ tiên của các bộ lạc thành viên khỏi bị xâm chiếm – thường là bằng bạo lực – bởi những người định cư châu Âu di cư về phía tây kể từ sau Cách mạng Mỹ.

Cuộc chiến, đôi khi được gọi là Chiến tranh Người bản địa Tây Bắc (1785-1795), được đánh dấu bằng những đợt tấn công tàn khốc của người định cư vào các ngôi làng bản địa và những cuộc trả thù dữ dội không kém của người bản địa. Xung đột ngày càng trở nên phức tạp hơn bởi căng thẳng trong khu vực với Anh, quốc gia đang tìm cách bảo vệ các vùng lãnh thổ Canada lân cận ở phía bắc. Sự cạnh tranh về lợi ích đế quốc đã kéo các quốc gia bản địa vào những liên minh thay đổi liên tục, tạo tiền đề cho những cuộc đối đầu rộng lớn hơn vốn dẫn đến Chiến tranh năm 1812.

Một trong những cuộc tấn công tàn bạo nhất của người định cư nhắm vào người bản địa đã xảy ra vào năm 1782 tại Gnadenhutten (ngày nay thuộc Ohio), khi một lực lượng dân quân Mỹ, do cựu chiến binh Chiến tranh Cách mạng Mỹ David Williamson chỉ huy, đã hành quyết 96 người Mỹ bản địa Delaware theo đạo Thiên Chúa, vốn là những người ưa chuộng hòa bình. Các nạn nhân – gồm đàn ông, phụ nữ, và trẻ em – đã bị sát hại trong một lò mổ bằng dùi cui và rìu.

Ba năm sau, Liên bang Người Mỹ bản địa Tây Bắc đã quay lại trả thù khi khiến cho Thống đốc Lãnh thổ Tây Bắc Arthur St. Clair phải chịu tổn thất gần 1.000 binh sĩ. Đây là con số thương vong cao nhất của Mỹ trước một lực lượng bản địa trong lịch sử, gần gấp bốn lần số người Mỹ thiệt mạng trong Trận Little Bighorn diễn ra vài thập kỷ sau đó.

Năm 1792, Tổng thống George Washington, người có kế hoạch định cư ở Biên giới Tây Bắc với các cựu chiến binh từ Chiến tranh Cách mạng, đã ra lệnh cho Thiếu tướng “Mad” Anthony Wayne tiêu diệt lực lượng kháng chiến của người bản địa trong khu vực.

Trong Trận Fallen Timbers ngày 20/08/1774, lực lượng của Wayne gồm khoảng 3.300 người, bao gồm 1.000 kỵ binh Kentucky, đã đối đầu 2.000 lính Liên bang Bản địa. Lực lượng bản địa đã kỳ vọng sự hỗ trợ từ quân Anh, nhưng sự hỗ trợ đó đã không xuất hiện, vì nguồn lực của Anh đã bị chuyển hướng để đối đầu với Napoleon. Người Mỹ bản địa cuối cùng bị đánh tan tác và buộc phải đầu hàng.

Dưới sự lãnh đạo của Tù trưởng Little Turtle ở Miami, các bộ lạc Wyandot, Delaware, Shawane, Ottawa, Chippewas, Pattawatima, Miami, Eel River, Weas, Kickapoos, Piankeshaw, và Kaskaskias đã chấp nhận nhượng lại đất đai theo Hiệp ước Greenville năm 1795. Cụ thể, hiệp ước này chuyển giao phần lãnh thổ mà sau này trở thành phần lớn Ohio ngày nay, cũng như một phần của Illinois, Indiana, và Michigan. Nó cũng chấm dứt một giai đoạn kháng cự của người bản địa, vốn từng được người Anh hậu thuẫn nhằm ngăn chặn sự bành trướng của người Mỹ.

Quyết định nhượng bộ của Little Turtle đã bị Tù trưởng Shawnee Tecumseh phản đối. Liên minh bộ lạc của ông sau đó đã thành lập một liên minh với người Anh chống lại Mỹ trong Chiến tranh Năm 1812, với hy vọng giành lại quyền kiểm soát Lãnh thổ Tây Bắc cho người bản địa.