Nguồn: The legend of “Stagger Lee” is born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào Đêm Giáng sinh năm 1895, một cuộc cãi vã trong quán bar giữa hai người đàn ông – một người tên là Billy và người kia tên là “Stag” Lee – đã xảy ra và cuối cùng dẫn đến án mạng. Vụ giết người này đã truyền cảm hứng cho một bài hát blues kinh điển.
Thực ra, án mạng và bạo lực đã truyền cảm hứng cho nhiều bài hát nổi tiếng suốt những năm qua, dù thường thì những câu chuyện xoay quanh các bài hát đó lại hoàn toàn là hư cấu. Johnny Cash chưa bao giờ bắn một người đàn ông nào ở Reno, và các sự kiện được kể trong những bài hát nổi tiếng như “El Paso” và “I Shot The Sheriff” chưa bao giờ thực sự xảy ra. Không thể nói như thế về “Stagger Lee” – một bài hát, tuy có phần sai lệch so với sự thật trong suốt hơn 100 năm tồn tại, nhưng được lấy cảm hứng từ một vụ giết người có thật xảy ra vào tối muộn ngày 25/12/1895, tại một quán bar ở St. Louis, Missouri. Billy Lyons đã chết vào sáng sớm hôm sau.
Dưới tiêu đề “Bị bắn tại Quán của Curtis”, câu chuyện đăng trên ấn bản ngày hôm sau của tờ St. Louis Daily Globe-Democrat bắt đầu bằng câu: “William Lyons, 25 tuổi, người da màu, một công nhân đê điều… đã bị bắn vào bụng lúc 10 giờ tối hôm qua trong quán rượu của Bill Curtis… bởi Lee Sheldon, cũng là người da màu.” Theo tường thuật của tờ Globe-Democrat, Billy Lyons và “Stag” Lee Sheldon “đã uống rượu và đang trong tâm trạng phấn khởi” thì một cuộc tranh cãi về “chính trị” bắt đầu leo thang, và Lyons “giật mũ của Sheldon khỏi đầu anh ta.” Dù các phiên bản nhạc kịch sau này của câu chuyện miêu tả cuộc tranh cãi là về cờ bạc, nhưng chúng vẫn giữ lại chi tiết quan trọng về chiếc mũ của “Stag” Lee Sheldon và phản ứng bình thản của anh ta khi bị mất nó: “Sheldon rút súng lục rồi bắn thẳng vào bụng Lyons… Khi nạn nhân ngã xuống sàn, Sheldon lấy mũ từ tay người bị thương và bình thản bỏ đi.”
Trong cuốn sách “Stagole Shot Billy” xuất bản năm 2003, học giả Cecil Brown kể lại câu chuyện về việc “Stag” Lee ngoài đời thực đã trở thành một nhân vật biểu tượng trong văn hóa dân gian người Mỹ gốc Phi như thế nào, và câu chuyện của ông đã trở thành chủ đề cho nhiều bản nhạc khác nhau “từ thời tàu hơi nước đến thời đại điện tử ở Mỹ thế kỷ 21” ra sao. Những bản nhạc nổi tiếng nhất gồm “Stack O’ Lee Blues” năm 1928 của Mississippi John Hurt và “Stagger Lee” năm 1959, một bài nhạc pop bất ngờ trở thành hit đứng đầu bảng xếp hạng của Lloyd Price. Các phiên bản của câu chuyện này cũng xuất hiện trong các bài hát của nhiều nghệ sĩ khác nhau như Woody Guthrie, Duke Ellington, Bob Dylan, James Brown, The Clash, Grateful Dead, và Nick Cave.
