Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Sau khi giá dầu giảm mạnh, các thị trường tài chính toàn cầu cũng lao dốc, trong bối cảnh lo ngại về sự lây lan của covid-19. Chỉ số Topix của Nhật Bản giảm 5,6%, S&P/ ASX 200 của Úc giảm 7,3%, Stoxx 600 của Châu Âu và chỉ số FTSE 100 của Anh giảm 6,6%, trong khi chỉ số S&P 500 của Mỹ giảm hơn 6%. Các nhà đầu tư đang đổ xô vào tài sản trú ẩn an toàn; toàn bộ đường cong lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ lần đầu tiên giảm xuống dưới 1%.
Joe Biden, ứng viên cho đề cử tổng thống Mỹ của Đảng Dân chủ, tiếp tục nhận được sự ủng hộ từ một đối thủ cũ, lần này là của Cory Booker, thượng nghị sĩ bang New Jersey. Vào Chủ nhật, Kamala Harris, người đã rời cuộc đua vào tháng 12, cũng ủng hộ cựu phó tổng thống. Cả ông Booker và bà Harris đều là người Mỹ gốc Phi, một nhóm ủng hộ mạnh mẽ ông Biden.
Thủ tướng Ý, Giuseppe Conte, cam kết sử dụng “liệu pháp sốc cực mạnh” nhằm giúp nền kinh tế vượt qua ảnh hưởng của đợt bùng phát covid-19. Ít nhất 463 người ở Ý đã chết vì covid-19 và ít nhất 7.985 người bị nhiễm bệnh, trong đó có lãnh đạo Đảng Dân chủ đang cùng nắm quyền ở Ý. Vào Chủ nhật, chính phủ Ý đã cách ly nhiều nơi trên đất nước với khoảng 16 triệu cư dân.
Năm quốc gia trong EU – Phần Lan, Pháp, Đức, Luxembourg và Bồ Đào Nha – đã đồng ý nhận tới 1.500 trẻ em di cư không có người đi kèm và/hoặc bị bệnh hiện đang mắc kẹt ở Hy Lạp. Ca nhiễm covid-19 đầu tiên cũng được xác nhận ở Lesbos, một hòn đảo trên tuyến đường di cư bận rộn từ Thổ Nhĩ Kỳ, khiến người ta lo ngại rằng nó có thể nhanh chóng lan rộng qua các trại tị nạn gần đó.
Thủ tướng Sudan, Abdalla Hamdock, đã sống sót sau một vụ ám sát. Đoàn xe ô tô của ông bị tấn công ở thủ đô Khartoum. Hiện chưa rõ ai là người thực hiện vụ tấn công, nhưng tình hình chính trị ở nước này vẫn căng thẳng; nhà độc tài Omar al-Bashir đã bị lật đổ bởi các cuộc biểu tình trên đường phố vào tháng Tư năm ngoái. Ông Hamdock được bổ nhiệm làm thủ tướng vào tháng Tám.
Afghanistan làm lễ tuyên thệ nhậm chức cho hai tổng thống trong các nghi lễ song song. Theo ủy ban bầu cử, vị trí này thuộc về người đương nhiệm, Ashraf Ghani. Ông đã thắng sít sao đối thủ chính trị của mình, Abdullah Abdullah, trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng Chín; ông Abdullah không công nhận kết quả này. Bế tắc giữa họ lại không đúng thời điểm lắm. Chính phủ Afghanistan có thể sẽ sớm ngồi xuống với Taliban như một phần của tiến trình hòa bình lớn hơn.
Elizabeth Duke, chủ tịch của Wells Fargo, từ chức chỉ vài ngày trước khi bà chuẩn bị ra làm chứng trước phiên điều trần tại Quốc hội Mỹ về vụ bê bối tài khoản giả mạo của ngân hàng này. Một thành viên hội đồng quản trị khác cũng từ chức. Ngân hàng lớn nhất nước Mỹ theo số chi nhánh hiện đang có giám đốc điều hành thứ ba kể từ khi vụ bê bối vỡ lở vào năm 2016.
TIÊU ĐIỂM
Thị trường toàn cầu chao đảo trước Covid-19
Chỉ mới vài tuần mà mọi sự đã thay đổi chóng mặt. Cho đến giữa tháng 2, các thị trường tài chính thường xuyên phá kỷ lục, với niềm tin rằng Trung Quốc đang kiểm soát sự bùng phát của coronavirus. Sự tự tin đó đã đột ngột chuyển sang báo động. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy dịch bệnh lan truyền ra khỏi biên giới Trung Quốc. Một cuộc cách ly quy mô lớn ở miền bắc Italy, cường quốc tài chính và công nghiệp Nam Âu, đã làm dấy lên lo ngại về mức độ ảnh hưởng từ những hạn chế có thể cần thiết để kiềm chế virus.
Thị trường tài chính từ Mỹ đến Châu Á đang đang giảm khoảng 20% so với mức đỉnh. Thêm vào tình trạng hỗn loạn, Ả Rập Saudi vừa phát động cuộc chiến giá dầu, thề sẽ tăng sản lượng mặc dù nhu cầu đang giảm, bởi vì họ tin rằng họ có thể trụ lâu hơn Nga. Điều đó lại gây nên một nỗi sợ khác. Vào năm 2008, lần cuối cùng thị trường toàn cầu khủng hoảng ở mức này, các chính phủ đã cùng nhau khôi phục sự bình tĩnh. Lần này, họ có xu hướng đổ lỗi cho nhau nhiều hơn.
Đảng Dân chủ tiếp tục bỏ phiếu
Các đảng viên Dân chủ ở sáu bang hôm nay sẽ chọn một ứng viên tổng thống, và Joe Biden đang ở vị thế tốt. Sau kết quả mạnh mẽ của ông hôm Siêu thứ Ba, đảng này đã tề tựu bên ông. Kamala Harris, người tấn công ông không thương tiếc trong một cuộc tranh luận tổng thống, đã tuyên bố ủng hộ ông vào cuối tuần; Cory Booker, một đối thủ cũ khác, cũng làm vậy vào thứ Hai. Sự ủng hộ ông Biden từ cử tri Mỹ gốc Phi sẽ giúp ông nhiều nhất ở Mississippi, nơi họ chiếm một phần lớn cử tri Dân chủ.
Ông Sanders đã hủy một cuộc vận động ở đó vào cuối tuần này để củng cố vị trí của mình ở Michigan, nơi ông dẫn đầu cho đến Siêu thứ Ba, sau đó đã bị xói mòn. Ông Biden cũng đã kéo dãn khoảng cách ở Missouri. Cả hai gần như hòa nhau ở bang Washington tự do, da trắng, điều khiến ông Sanders lo lắng: ông cần một chiến thắng lớn ở đó nếu muốn giành lại lại vị trí dẫn đầu về số phiếu. Ông Sanders có thể làm tốt ở Idaho và Bắc Dakota, nơi chủ yếu gồm các cư dân da trắng nhưng thưa thớt.
Vấn đề công nghệ trong bầu cử ở Mỹ
Hôm nay, Hạ viện sẽ được thông báo về những nỗ lực nhằm bảo vệ cuộc bầu cử sắp tới của Mỹ. Tuy vậy, cơ quan này lại thiếu thẩm quyền trong vấn đề này. Theo hiến pháp, các tiểu bang, chứ không phải chính phủ liên bang, đặt ra các quy tắc để quản lý các cuộc bỏ phiếu. Tin tốt là việc phân mảnh hệ thống khiến cho một nỗ lực duy nhất của tin tặc nhằm làm xáo trộn kết quả trên toàn quốc là không thể. Nhưng tin xấu còn lớn hơn: một số ít các quận thường đóng vai trò quyết định trong cuộc bầu cử quốc gia, tức những nơi nào có công nghệ kiểm phiếu không đảm bảo an ninh sẽ khiến mọi người dễ bị tổn thưởng hơn.
Nhiều tiểu bang có sự kết hợp nguy hiểm của hệ thống không an toàn và phiếu bầu điện tử. Không dùng giấy gây khó trong việc kiểm lại các kết quả sát nút hoặc gây nghi ngờ. Tất cả những gì Quốc hội có thể làm là giúp các bang phát triển công nghệ của họ. Quốc hội đã quyết chi 425 triệu đô la trong một dự luật vào tháng 12 năm ngoái. Các chuyên gia cho rằng các tiểu bang nên chi thêm hàng tỷ đô la. Chỉ một mình Pennsylvania – một bang chiến trường quan trọng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 – nói rằng họ cần tới 125 triệu đô la để nâng cấp máy móc.
Vladimir Putin và việc sửa đổi hiến pháp Nga
Hôm nay, Duma Quốc gia Nga dự kiến sẽ phê chuẩn những thay đổi sâu rộng đối với hiến pháp do Tổng thống Vladimir Putin đề xuất. Ông sẽ ký chúng thành luật vào ngày 18 tháng 3, sáu năm sau một trong những hành động táo bạo nhất của ông: thôn tính (hay “thu hồi”, theo cách nói của Nga) Crimea. Cả cuộc thôn tính và thay đổi hiến pháp đều được thiết kế để giúp ông giữ lại quyền lực. Hiến pháp cũ yêu cầu ông rời nhiệm sở vào năm 2024. Một bản mới có thể đếm lại từ đầu số nhiệm kì tổng thống.
Nó trao cho tổng thống quyền lực gần như tuyệt đối và loại bỏ quyền tự trị của các thành phố và khu vực. Cuộc thâu tóm quyền lực được ẩn dưới ngôn ngữ của Thiên Chúa, của truyền thống tổ tiên, của gia đình dị tính và chiến thắng thiêng liêng trong Thế chiến II. Nga sẽ tổ chức một sự kiện cho thấy sự chấp thuận của công chúng đối với hiến pháp mới vào ngày 22 tháng 4 –sinh nhật của Vladimir Lenin, người sáng lập nhà nước Xô Viết cũ, nhà nước mà ông Putin vô cùng thương tiếc.
Bầu cử tổng thống Guyana tranh cãi
Chánh án của Guyana, Roxane George-Wiltshire, hôm nay sẽ nghe các cuộc tranh luận về cuộc bầu cử gây tranh cãi vào ngày 2 tháng 3, và đặc biệt là cuộc bỏ phiếu tại thủ đô Georgetown. Phe ủng hộ chủ yếu người Guyana gốc Phi của tổng thống đương nhiệm, David Granger, tuyên bố một chiến thắng lớn ở đó, và nói rằng điều này đã giúp ông dẫn trước sít sao trên toàn quốc. Nhưng phe ủng hộ chủ yếu người Guyana gốc Ấn của đối thủ chính, Irfaan Ali, cũng khẳng định vị trí dẫn trước trên cả nước. Cả hai bên đều tổ chức ăn mừng chiến thắng vào đêm bầu cử.
Những người ủng hộ ông Ali nói rằng các thủ tục chính xác đã không được sử dụng khi kiểm phiếu, một điểm mà các nhà quan sát và nhà ngoại giao quốc tế đồng tình. Một thiếu niên đã bị bắn chết khi các cuộc biểu tình nổ ra vào ngày 6 tháng 3. Rất đáng để hai bên đấu đá, sau khi các kết quả thăm dò vẽ nên viễn cảnh giàu có nhờ dầu mỏ sau hàng thập niên nghèo đói. ExxonMobil đã tìm thấy 8 tỷ thùng dầu ngoài khơi, và bắt đầu khoan vào tháng 12. Theo một số tính toán, trữ lượng tăng nhanh có thể sớm cung cấp cho 780.000 người dân Guyana số dầu tính theo đầu người lớn hơn tất cả các nước khác trừ Kuwait.
