Nguồn: “A questionable agreement to stop the war in Syria“, The Economist, 12/02/2016.
Biên dịch: Nguyễn Ngọc Tường Ngân
Thỏa thuận đạt được vào đêm thứ Năm tại Hội nghị An ninh Munich thường niên giữa John Kerry, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ, và Sergei Lavrov, Ngoại trưởng Nga – và một số đại diện các nước trong khu vực và các tổ chức quốc tế, hứa hẹn sẽ cung cấp các hàng cứu trợ nhân đạo trong vài ngày tới cho các thị trấn bị bao vây của Syria, nơi nhiều người dân tuyệt vọng đối mặt với nạn đói. Theo dự kiến, trong vòng một tuần sau đó sẽ là một giai đoạn “chấm dứt thù địch”, điều sẽ giúp chuẩn bị điều kiện cho một lệnh ngừng bắn chính thức hơn.
Các cuộc đàm phán hòa bình bị tạm ngưng ở Geneva được lên kế hoạch sẽ nhóm họp lại vào ngày 25 tháng 2, nhưng sẽ chỉ diễn ra nếu phe đối lập Syria tin rằng tất cả các bên tham gia đàm phán, trong đó bao gồm chế độ Bashar al-Assad với những người bảo trợ là Nga và Iran, sẽ tuân thủ các điều khoản của Nghị quyết số 2254 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc được thông qua hồi tháng 12/2015.
Nghị quyết đó, được nhất trí thông qua, thiết lập một thời gian biểu cho các cuộc đàm phán trong đó việc chấm dứt bao vây, cung cấp viện trợ và ngừng bắn sẽ là khúc dạo đầu cho một quá trình chuyển đổi chính trị.
Có lẽ một số các khoản viện trợ được hứa hẹn bây giờ sẽ được chuyển qua các khu vực nơi mà chế độ Assad gần đây đã chiếm lại được và giao tranh ít dữ dội hơn. Tuy nhiên, vẫn còn sự hoài nghi lớn về việc liệu Nga có định chấm dứt hay không việc ném bom các vị trí của phiến quân trong và xung quanh Aleppo, thành phố lớn nhất của đất nước trước chiến tranh, điều giúp các lực lượng bộ binh của chế độ Assad (chủ yếu là lực lượng dân quân người Shia do Iran hậu thuẫn và một số đơn vị người Alawite của quân đội chính phủ Syria) gần như hoàn toàn cắt đứt liên lạc giữa thành phố này với biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Hai nhóm mà tất cả mọi người đều đồng ý xác định là khủng bố, gồm Nhà nước Hồi giáo và Jabhat al-Nusra (liên kết với al-Qaeda), bị loại trừ một cách rõ ràng khỏi các thỏa thuận ngừng bắn. Vấn đề là kể từ sau sự can thiệp bốn tháng trước, sức mạnh không quân của Nga đã giúp biến đổi tình hình quân sự theo hướng có lợi cho chính quyền Assad, và Nga đã mở rộng định nghĩa khái niệm “khủng bố”, ném bom một cách không thương tiếc các nhóm nổi dậy chính thống được hỗ trợ bởi Thổ Nhĩ Kỳ, các quốc gia Ả Rập và phương Tây. Vì vị thế của các lực lượng nổi dậy ở Aleppo đã dần xấu đi, dòng người tị nạn chảy về phía biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành một cơn lũ, với hàng chục nghìn người cố gắng thoát khỏi sự khủng khiếp của xung đột.
Và thậm chí nếu người Nga tuân thủ các thỏa thuận đạt được từ nay về sau, sẽ vẫn khó hoặc thậm chí không thể phân biệt được giữa những kẻ khủng bố và các nhóm phi khủng bố do mạng lưới phức tạp của các liên minh quân nổi dậy, trong đó Jabhat al-Nusra thường chiến đấu bên cạnh các nhóm ôn hòa hơn. Đối với một số nhà ngoại giao, thỏa thuận này chỉ đơn thuần là nhằm chia rẽ hàng ngũ quân nổi loạn.
Đầu tuần này, Nga đã đề xuất một lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu vào ngày 1/3. Các quan chức Mỹ coi điều này là nhằm cung cấp cho ông Assad và những người ủng hộ mình thêm hơn ba tuần đẫm máu nữa nhằm gia tăng và củng cố các vùng lãnh thổ giành được trước khi nối lại các cuộc đàm phán. Một số người tin rằng chiến lược của chế độ Assad là tạo ra nền tảng cho một nhà nước đệm mà họ kiểm soát, trong đó sẽ chứa một lượng lớn dân số Syria không chạy trốn, và sau đó buộc một cộng đồng quốc tế mệt mỏi vì chiến tranh ủng hộ nó thông qua các cuộc đàm phán do Liên Hiệp Quốc bảo trợ.
Điều này phản ánh thế yếu trong vị thế đàm phán của ông Kerry và sự phá sản của chính sách Syria nhút nhát của ông Barack Obama, khiến nước Mỹ giờ đây dường như sẵn sàng chấp thuận bất kỳ đề nghị giữ thể diện nào mà ông Lavrov đưa ra thay mặt cho ông chủ của mình tại điện Kremlin. Ngay cả ông Kerry dường như cũng ít hi vọng vào thỏa thuận này khi nói rằng đó mới chỉ là một thỏa thuận trên giấy. Nếu Nga vẫn tiếp tục không kích các vị trí của phiến quân xung quanh Aleppo, hành động mà Nga có thể dừng ngay lập tức nếu muốn, thì thỏa thuận này sẽ đổ vỡ trên thực tế trước cả khi các quan chức tụ họp tại Munich ra về trên các xe limosine bọc thép của họ vào Chủ nhật tuần này.
[efb_likebox fanpage_url=”DAnghiencuuquocte” box_width=”420″ box_height=”” locale=”en_US” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ ]
