Nguồn: Battle of Caporetto, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1917, liên quân Đức và Áo-Hung đã giành được một trong những chiến thắng áp đảo nhất của Thế chiến I, tàn phá nước Ý dọc theo bờ bắc của sông Isonzo trong Trận Caporetto, hay còn gọi là Trận Isonzo thứ mười hai, hoặc Trận Karfreit (theo tên gọi của người Đức).
Tính đến mùa thu năm 1917, chiến lược tấn công liên tiếp tại khu vực sông Isonzo của Tổng Tư lệnh Ý, Luigi Cadorna – gồm 11 cuộc tấn công của người Ý kể từ tháng 05/1915 trước khi Áo tiến vào Caporetto – đã khiến người Ý thiệt hại nặng nề, trong khi họ chỉ tiến thêm được khoảng 7 dặm, tương đương một phần ba quãng đường hướng đến mục tiêu ban đầu của họ, thành phố Trieste trên bờ biển Adriatic.
Dù vậy, làn sóng tấn công của Ý cũng đã gây tổn thất nghiêm trọng cho phía Áo-Hung trong khu vực. Sau trận Isonzo thứ mười một vào tháng 08/1917, các căn cứ của quân Áo xung quanh thành phố Gorizia đã gần kề bờ vực sụp đổ. Do đó, Bộ Tư lệnh tối cao Đức, do Paul von Hindenburg và Erich Ludendorff lãnh đạo, đã quyết tâm cùng người đồng cấp Áo, Arz von Straussenberg, phát động một chiến dịch kết hợp chống lại người Ý, dự định diễn ra vào giữa tháng 9.
Để chuẩn bị cho cuộc tấn công, Đức đã chuyển bảy sư đoàn đến tăng cường cho quân Áo dọc theo sông Isonzo. Nhờ do thám trên không bước đi của Áo-Đức, Cadorna đã lùi lịch tấn công vào tháng 09 của quân Ý để chuẩn bị chiến lược phòng thủ trước đợt tấn công của kẻ thù. Tuy nhiên, thời tiết không thuận lợi đã xáo trộn các kế hoạch và vào thời điểm Đức và Áo-Hung sẵn sàng tấn công, họ đã có thể đánh úp người Ý một cách bất ngờ. Ngày 24/10, sau một cuộc oanh tạc ngắn, hiệu quả bằng đạn pháo, bộ binh Đức và Áo tiến lên chống lại phòng tuyến Ý vừa bị chọc thủng, sử dụng lựu đạn và súng phun lửa để khai thác lợi thế của họ và đạt được bước đột phá nhanh chóng và mang tính quyết định. Đến cuối ngày hôm đó, họ đã tiến được 25 km đầy ấn tượng.
Dù người Ý đã rất cố gắng củng cố hàng phòng thủ của mình trong vài tuần sau đó, thì đến giữa tháng mười một, liên quân Đức – Áo đã đẩy lùi họ khoảng 60 dặm về phía sông Piave, cách Venice chỉ 30 km về phía bắc. Thiệt hại của người Ý tại Caporetto tổng cộng là gần 700.000; trong đó, 40.000 người chết hoặc bị thương, 280.000 người bị bắt làm tù binh và 350.000 người khác đào ngũ. Sau khi trận đánh kết thúc, các cuộc biểu tình phản chiến dữ dội đã đạt đến đỉnh điểm ở Ý, khiến Cadorna buộc phải từ chức. Người kế vị ông, Tướng Armando Diaz, cho triển khai một chiến lược mới – phòng thủ, trái ngược với lối tấn công của Cadorna – trong khoảng thời gian còn lại của cuộc chiến, chấp nhận sự phụ thuộc ngày càng tăng vào nguồn lực của các cường quốc Hiệp ước mạnh hơn.
