Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Dường như phật ý vì những phản ứng gay gắt trước ý tưởng y tế lạ lùng của ông, Tổng thống Donald Trump hủy các cuộc họp báo hàng ngày. Ông phàn nàn trên Twitter rằng “Báo chí không hỏi gì khác ngoài những câu hỏi thù địch, và sau đó không báo cáo sự thật hoặc sự việc một cách chính xác”. Sau khi ông giải thích rằng nhận xét của ông về việc tiêm thuốc khử trùng [cho bệnh nhân covid-19] chỉ là “châm biếm”, báo chí đã tỏ rõ thái độ hoài nghi.
Không phật ý nhưng có lẽ là bất ổn, người bạn của ông Trump, nhà độc tài Kim Jong Un của Triều Tiên, đã không xuất hiện trong hai tuần qua, và thậm chí đã bỏ lỡ lễ kỷ niệm sinh nhật của ông nội mình, Kim Nhật Thành, vào ngày 15 tháng 4. Giữa những tin đồn ông bị ốm hoặc đã chết, chính phủ Hàn Quốc khẳng định ông vẫn còn sống và khỏe mạnh.
Trẻ em ở Tây Ban Nha được phép ra khỏi nhà lần đầu tiên sau sáu tuần. Chính phủ Pháp và Ý trong tuần này cũng sẽ công bố kế hoạch gỡ bỏ phong tỏa. Đức, nước đã thành công hơn trong việc ngăn dịch bùng phát hơn một số nước khác, bắt đầu mở lại các cửa hàng hồi tuần trước. Họ cũng có kế hoạch mở lại trường học vào đầu tháng tới.
Boeing thông báo họ đã rút khỏi liên doanh đề xuất với Embraer được thống nhất hai năm trước. Gã khổng lồ hàng không vũ trụ Mỹ tuyên bố Embraer “không thỏa mãn các điều kiện cần thiết”. Công ty Brazil đáp trả với cáo buộc Boeing tung ra “các tuyên bố sai sự thật như một cái cớ để lảng tránh cam kết… trả cho Embraer mức giá mua 4,2 tỷ đô la”.
WHO cảnh báo “không có bằng chứng nào” cho thấy bệnh nhân covid-19 đã hồi phục có thể miễn dịch. Cơ quan của Liên Hợp Quốc khuyên các chính phủ không nên cấp “giấy chứng nhận miễn dịch” hoặc “giấy chứng nhận không có rủi ro” cho những người từng nhiễm bệnh nhằm đẩy nhanh quá trình gỡ bỏ phong tỏa. Các loại giấy tờ này có thể không chính xác và khuyến khích những người đã hồi phục bỏ qua các biện pháp an toàn tiêu chuẩn.
Thủ tướng Anh hôm nay trở lại làm việc sau khi khỏi bệnh covid-19. Boris Johnson là nhà lãnh đạo chính trị cao cấp nhất thế giới bị nhiễm virus. Cuối tuần qua, tổng số người chết vì căn bệnh này ở Anh đã vượt 20.000 người.
Bất chấp coronavirus, các quy tắc giãn cách xã hội và chính phủ của họ, khoảng 300 người biểu tình Hồng Kông đã tập trung tại một trung tâm mua sắm, hô khẩu hiệu và hát các bài hát cho đến khi bị cảnh sát chống bạo động giải tán. Virus đã làm gián đọan chuỗi nhiều tháng biểu tình bạo lực trên đường phố bắt đầu từ năm ngoái. Căng thẳng gia tăng trở lại sau vụ bắt giữ 15 nhà lãnh đạo phong trào dân chủ gần đây.
TIÊU ĐIỂM
Ấn Độ xem xét gỡ bớt phong tỏa
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi hôm nay sẽ họp video với thủ hiến 28 bang để thảo luận về cách giảm nhẹ tình trạng phong tỏa toàn quốc trong 5 tuần qua. Các hạn chế khắc nghiệt về di chuyển, dự kiến nới lỏng vào ngày 3 tháng 5, đã làm chậm đáng kể sự lây lan của căn bệnh và giúp giữ số ca tử vong trong số 1,3 tỷ dân Ấn Độ ở mức dưới 1.000 người.
Nhưng phí tổn kinh tế rất nặng nề, với khoảng 140 triệu người, tức một phần ba lực lượng lao động, bị mất việc. Covid-19 lây lan không đồng đều; 40% trong số 718 quận của Ấn Độ không có trường hợp nào trong khi Mumbai đông đúc bị ảnh hưởng nặng nề. Và trong khi một số bang, như Kerala, đã ngăn chặn hiệu quả mối đe dọa, thì các bang khác, như Gujarat, lại gặp khó khăn. Vì vậy, giữa các bang tồn tại khác biệt về tốc độ quay trở lại bình thường mà họ mong muốn. Nhiều bang cũng đang được quản lý bởi các đảng đối thủ của ông Modi, những người phẫn nộ vì bị “trung ương” chỉ tay năm ngón. Đây sẽ là một cuộc họp khó khăn.
Turkmenistan ngó lơ giãn cách xã hội
Quốc gia Trung Á ẩn dật vừa tận hưởng một dịp cuối tuần đầy lễ hội vui nhộn, trái ngược hoàn toàn với thế giới đang gần như tê liệt. Bất chấp các quy tắc giãn cách xã hội, đám đông tập trung tại các đường đua để chào mừng Ngày Ngựa, một ngày lễ quốc gia mà Gurbanguly Berdymukhamedov, nhà độc tài tự đắc của nước này, rất yêu thích. Đây là sự kiện thể thao mới nhất được chỉ đạo bởi “Người bảo vệ”, biệt danh người hâm mộ dùng để gọi tổng thống, trong khi ông từ chối áp đặt các quy tắc giãn cách xã hội để ngăn chặn sự lây lan của covid-19.
Gần đây ông đã cho phép đi xe đạp hàng loạt trong lễ kỷ niệm Ngày Sức khỏe Thế giới. Những nơi công cộng được khử trùng với yuzarlik, một loại thảo mộc mà ông Berdymukhamedov tin rằng có thể bảo vệ con người khỏi các bệnh truyền nhiễm. Chính phủ của ông tuyên bố đất nước không có ca nhiễm virus nào. Tuần này, một phái đoán của Tổ chức Y tế Thế giới sẽ đến Turkmenistan để giúp chuẩn bị đối phó với covid-19. Nếu điều đó giúp thay đổi chính sách thì đó cũng chỉ là sự thay đổi muộn màng.
Đức từng bước nới lỏng các hạn chế
Kể từ hôm nay, hầu hết 16 bang của Đức sẽ buộc người mua sắm và người đi làm phải đeo khẩu trang để ngăn virus lây lan, nhằm giúp cuộc sống công cộng hoạt động trở lại. Nhờ vào tỷ lệ xét nghiệm cao và hệ thống chăm sóc sức khỏe được trang bị tốt, Đức đã vượt qua cuộc khủng hoảng tốt hơn các nước khác như Pháp và Ý. Tuy nhiên, con đường quay trở lại sự bình thường của họ vẫn chậm, vừa đi vừa dò dẫm và hoàn toàn có thể bị đảo ngược.
Quán cà phê, quán bar, cơ sở tôn giáo và hầu hết các cửa hàng lớn vẫn đóng cửa cho đến khi có thông báo mới, cùng với trường mẫu giáo và trường học cho hầu hết trẻ em (mặc dù các bộ trưởng giáo dục bang sẽ đưa ra một số đề xuất mở cửa trở lại trường học). Các sự kiện lớn bị hủy bỏ cho đến sớm nhất là tháng 9. Một số người đã bắt đầu chán ngán các hạn chế. Angela Merkel sẽ thảo luận về các bước tiếp theo với các thủ hiến vào thứ Năm. Các cuộc họp có thể căng thẳng. Thủ tướng nói với quốc hội tuần trước rằng một số bang đang “quá vội vàng” nới lỏng các quy định của họ.
Các cổ đông Boeing gặp nhau giữa lúc công ty khó khăn
Tám năm trước, trong một chương trình truyền hình, một nhóm các nhà khoa học đã cố tình đâm một chiếc máy bay Boeing 727 không người lái vào sa mạc Mexico. Nhưng khi các cổ đông của hãng máy bay Mỹ hôm nay họp trực tuyến thường niên, một thảm họa lớn khác lại xuất hiện: tài chính của công ty. Giá cổ phiếu Boeing đã giảm hai phần ba chỉ sau một năm. Lợi nhuận sa sút khi dòng máy bay 737 MAX bán chạy nhất bị cấm bay từ năm ngoái vì hai vụ tai nạn, và vì nhu cầu vận tải hàng không bốc hơi do covid-19.
Và các vấn đề tiếp tục chồng chất lên nhau. Cuối tuần qua, Boeing đã hủy một liên doanh theo kế hoạch với Embraer, lấy lý do là công ty hàng không vũ trụ Brazil không đáp ứng được các điều kiện gắn với hợp đồng. Các nhà phân tích lo ngại lý do thực sự là Boeing không còn đủ khả năng chi trả mức giá 4,2 tỷ đô la. Kết quả quý đầu năm của Boeing, dự kiến công bố vào thứ Tư, sẽ cho chúng ta biết nhiều hơn. Có thể còn nhiều tin xấu nữa.
Chi tiêu quốc phòng toàn cầu 2019
Các lực lượng vũ trang trên khắp thế giới đã được huy động trong những tháng gần đây để giúp xây dựng bệnh viện, tuần tra đường phố và đảm bảo cung ứng đối phó với covid-19. Đồng thời, hơn 1,9 nghìn tỷ đô la đã được chi cho các lực lượng vũ trang trên toàn cầu trong năm 2019, theo một báo cáo công bố hôm nay bởi Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm.
Đó là mức cao nhất về giá trị thực (tính bằng đô la theo tỉ giá năm 2018) kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh. Mỹ vẫn thoải mái đứng đầu, chi 732 tỷ đô la, nhiều hơn cả mười nước tiếp theo cộng lại, và gấp gần ba lần so với Trung Quốc ở vị trí thứ hai (mặc dù nếu dùng tỷ giá được điều chỉnh theo sức mua tương đương sẽ giúp thu hẹp đáng kể khoảng cách này). Trong top 5 còn có Ấn Độ, Nga và Ả Rập Saudi. Song giữa lúc giá dầu xuống và nền kinh tế thế giới sụp đổ, súng có vẻ sẽ phải nhường chỗ cho bơ. Hàn Quốc và Thái Lan đã cắt giảm ngân sách quốc phòng cho năm tới. Các nước khác chắc chắn sẽ làm theo.
