Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Mỹ vượt 12 triệu ca nhiễm covid-19 được xác nhận và hơn 255.000 ca tử vong do căn bệnh này. California đã áp đặt lệnh giới nghiêm ban đêm để hạn chế tỷ lệ lây nhiễm ở bang, hiện cao hơn mức cao nhất trước đó hồi tháng 8. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cũng khuyến cáo người Mỹ tránh đi du lịch trong kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn vào thứ Năm tuần này để ngăn lây nhiễm. Nhiều người sẽ bỏ ngoài tai lời khuyên này.
Twitter và Facebook cho biết họ sẽ trao quyền kiểm soát các tài khoản chính thức của Tổng thống Hoa Kỳ trên các nền tảng truyền thông xã hội của họ cho Joe Biden và nhóm của ông vào ngày 20 tháng 1, ngày nhậm chức của tổng thống mới. Donald Trump tiếp tục sở hữu tài khoản Twitter cá nhân @realDonaldTrump và trang Facebook @DonaldTrump sau ngày đó. Thông báo được đưa ra khi ông Trump và các đảng viên Cộng hòa khác liên tục tìm cách làm suy yếu tính hợp pháp trong chiến thắng của ông Biden ngày 3 tháng 11.
Anh và Canada đồng ý áp dụng một thỏa thuận thương mại có các điều khoản tương tự một hiệp định hiện có giữa Canada và EU khi giai đoạn chuyển tiếp Brexit kết thúc vào ngày 31 tháng 12. Cho đến nay, Anh mới chỉ đạt được một số ít thỏa thuận thương mại hậu Brexit với các nước khác, nhưng sự lạc quan tăng lên trong tuần vì người ta cho rằng nước này sẽ kịp đạt được thỏa thuận với EU để tránh một Brexit không thỏa thuận.
Một số con chồn nâu đã xét nghiệm dương tính với coronavirus tại một trang trại ở vùng Eure-et-Loire, miền tây nước Pháp. Đây là trường hợp mới nhất trong một loạt các quốc gia châu Âu chứng kiến virus lây nhiễm từ người sang chồn. Khoảng 17 triệu con chồn nâu sẽ bị tiêu hủy ở Đan Mạch sau khi một phiên bản virus đột biến lây ngược lại cho người và có thể kháng các loại vắc-xin covid-19 hiện đang được phát triển.
Một phát ngôn viên của lực lượng vũ trang Ethiopia nói với dân thường ở Mekelle, thủ phủ vùng Tigray, rằng hãy “tự cứu lấy mình”. Một cuộc xung đột vũ trang đã nổ ra giữa các lực lượng liên bang và đảng cầm quyền của Tigray, Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray. Các binh sĩ chính phủ Ethiopia có kế hoạch bao vây thành phố 500.000 người bằng xe tăng và có thể bắn phá cho đến khi nó đầu hàng.
Giám đốc điều hành của Delta Air Lines, hãng hàng không lớn thứ hai nước Mỹ, gợi ý khả năng đặt mua máy bay Boeing 737 MAX. Tuần trước, các cơ quan quản lý ở Mỹ đã bật đèn xanh cho dòng máy bay này quay trở lại bầu trời lần đầu tiên kể từ khi bị cấm bay vào tháng 3 năm 2019 sau hai vụ tai nạn giết chết 346 người.
Bộ trưởng nhân quyền liên bang Pakistan, Shireen Mazari, đã xóa một dòng tweet tuyên bố sai lệch rằng Tổng thống Emmanuel Macron của Pháp đối xử với người Hồi giáo hệt như Đức Quốc xã đối xử với người Do Thái trong Thế chiến II. Các bình luận này đến sau một cuộc tranh cãi gần đây giữa chính phủ Pháp và Pakistan về việc một tạp chí của Pháp, Charlie Hebdo, đăng những biếm họa về Nhà tiên tri Mohammad.
TIÊU ĐIỂM
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ đến thăm Đông Nam Á
Hôm nay Robert O’Brien, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, và các quan chức Philippines sẽ hội đàm tại Manila về hợp tác an ninh ở Đông Nam Á. Ông O’Brien đã hội đàm tương tự với các quan chức Việt Nam tại Hà Nội hồi cuối tuần. Mỹ, Philippines và Việt Nam là các đồng minh lỏng lẻo chống lại việc Trung Quốc áp đặt các yêu sách lãnh thổ lên Biển Đông. Song, liên minh quân sự Philippines-Mỹ đã trở nên căng thẳng trong những năm gần đây bởi Rodrigo Duterte, vị tổng thống thất thường của Philippines, liên tục ve vãn Trung Quốc.
Sự nghi ngờ về chiến lược của Mỹ khi Donald Trump vẫn là tổng thống khiến liên minh này càng thêm lỏng lẻo. Tuy nhiên, liên minh mơ hồ này, do vô tình hay hữu ý, đều phục vụ cho mục đích của cả ba nước. Nó khiến Trung Quốc không chắc chắn về việc liệu có thể áp đặt các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông mà không gây xung đột, đồng thời phá hỏng nỗ lực của Trung Quốc nhằm thể hiện mình trên trường quốc tế như một người khổng lồ lịch thiệp.
Các cơ quan quản lý bắt đầu xem xét vắc-xin Pfizer & BioNTech
Hai hãng dược Pfizer và BioNTech hôm thứ Sáu đã nộp đơn cho các cơ quan quản lý dược phẩm trên toàn thế giới để được cấp phép sử dụng vắc-xin covid-19 của họ bên ngoài các thử nghiệm qua kênh “cấp phép sử dụng khẩn cấp”. Mặc dù không rõ các cơ quan quản lý sẽ mất bao lâu để xem xét độ hiệu quả và dữ liệu an toàn từ các thử nghiệm, nhưng các công ty sẽ có thể phân phối vắc xin chỉ trong vòng vài giờ sau khi được bật đèn xanh.
Tại Mỹ, ủy ban cố vấn vắc-xin của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm sẽ họp để thảo luận về vắc xin Pfizer từ ngày 8 đến 10 tháng 12. Cơ quan này phải so sánh rủi ro của việc mở rộng sử dụng một loại vắc-xin tương đối mới với nguy cơ virus lây lan không kiểm soát. Có khả năng là các nhà quản lý ở Mỹ, và ở các nước khác, sẽ cấp phép nhưng có điều kiện. Chúng có thể bao gồm chỉ tiêm vắc-xin cho những người có nguy cơ cao, yêu cầu các công ty phải theo dõi tác dụng phụ và thậm chí có thể là tiến hành thử nghiệm thêm.
Kết quả bầu cử Mỹ an bài khi các bang chiến trường chứng nhận kết quả
Hôm nay Michigan sẽ chứng nhận kết quả bầu cử. Kết quả của cuộc bầu cử tổng thống đã rõ ràng: Joe Biden thắng bang này với cách biệt gần 150.000 phiếu bầu — gấp mười lần cách biệt chiến thắng của Donald Trump ở bang này bốn năm trước. Chiến dịch của ông Trump đã gỡ gạc trong vô vọng để tìm cách lật ngược kết quả đó. Hôm thứ Sáu, ông Trump đã mời các thành viên cấp cao nhất của cả hai viện lập pháp bang Michigan đến Nhà Trắng.
Đêm đó, các nhà lập pháp, một số người bị chụp ảnh không đeo khẩu trang và uống rượu tại khách sạn của ông Trump ở thủ đô, đã ra tuyên bố thề tuân theo luật và nói rằng họ không thấy có bằng chứng nào để biện minh cho việc đảo ngược kết quả của bang. Đảng Cộng hòa kêu gọi tiểu bang trì hoãn việc chứng nhận để tránh “cảm giác mất lòng tin giữa các cử tri Michigan” – những cảm giác mà chính đảng này đang tạo ra bằng cách lan truyền những tin đồn thất thiệt về gian lận. Pennsylvania, nơi đảng Cộng hòa đang tiến hành một chiến dịch tương tự, hôm nay cũng sẽ chứng nhận kết quả; Georgia đã làm như vậy vào thứ Sáu. Ông Trump sắp hết đường.
EU suy thoái kép
Các chỉ số nhà quản lý mua hàng khu vực đồng euro của IHS Markit công bố hôm nay khả năng cao sẽ xác nhận xu hướng giảm tốc hoạt động kinh tế ở châu Âu kể từ tháng trước. Các biện pháp ngăn chặn làn sóng ca nhiễm covid-19 thứ hai đã buộc nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ hùng mạnh của khối phải hạn chế hoạt động. Thiệt hại của đợt phong tỏa thứ hai này được cho là ít nghiêm trọng hơn đợt đầu tiên.
Không như hồi mùa xuân, các trường học, nhà máy và cửa hàng vẫn mở cửa ở Đức và các nước khác. Dù vậy, khu vực này vẫn đang trên đà suy thoái kép lần đầu tiên trong gần một thập niên, điều mà rất ít nhà kinh tế dự đoán vào đầu năm nay. Các nhà dự báo hiện cho rằng nền kinh tế khu vực đồng euro sẽ giảm 2,5% trong quý cuối của năm 2020. Khối vốn đã trên bờ vực suy thoái từ trước đại dịch, một phần vì Brexit, căng thẳng thương mại và doanh số bán xe chạy dầu diesel giảm. Nhưng chính covid-19 đã đẩy họ rớt xuống vực.
Cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy hầu tòa
Trong tất cả các cuộc điều tra tư pháp nhắm vào Nicolas Sarkozy, chưa có cuộc điều tra nào dẫn đến xét xử – cho đến nay. Hôm nay, cựu tổng thống Pháp ra hầu tòa vì các cáo buộc tham nhũng và đổi chác quyền lực. Ông Sarkozy bị cáo buộc đã đề nghị giúp một công tố viên thăng tiến để đổi lấy thông tin về một cuộc điều tra tội phạm riêng biệt.
Vụ việc nổi lên khi các nhà điều tra nghe lén điện thoại của ông Sarkozy trong khi xem xét các cáo buộc rằng Muammar Qaddafi, cựu lãnh đạo Libya, đã tài trợ cho chiến dịch tranh cử của cựu tổng thống Pháp hồi năm 2007. Ông Sarkozy bác bỏ mọi cáo buộc. Một số vụ khác chống lại ông cũng đã chấm dứt. Các cáo buộc trong cả hai trường hợp đều bị gỡ bỏ. Trong vụ tài trợ Libya, một nhân chứng chính, Ziad Takieddine, vừa thay đổi tuyên bố ban đầu của mình. Và phiên tòa hôm nay có thể bị tạm dừng trước cả khi bắt đầu nếu một trong những đồng phạm cùng bị buộc tội của ông yêu cầu gia hạn vì lý do sức khỏe.
