Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Những mũi vắc-xin covid-19 đầu tiên ở Mỹ vừa được sử dụng, hầu hết cho các nhân viên y tế có nguy cơ cao. Một số bệnh viện đang sử dụng các thuật toán để chỉ định liều lượng vắc-xin Pfizer-BioNTech cho nhân viên của họ. Việc tiêm chủng cho cư dân viện dưỡng lão dự kiến sẽ bắt đầu vào tuần sau. Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump đã từ bỏ kế hoạch tiêm phòng cho các nhân viên cấp cao của Nhà Trắng trong những ngày tới, nói rằng họ nên trì hoãn việc tiêm phòng, “trừ khi đặc biệt cần thiết”.
Anh và EU đã khởi động lại các cuộc đàm phán về thỏa thuận thương mại hậu Brexit, sau khi bỏ lỡ thời hạn Chủ nhật nhưng rồi cho rằng đã đạt đủ tiến bộ để nối lại quá trình. Michel Barnier, trưởng đoàn đàm phán của EU, nói “một con đường hẹp” dẫn đến thỏa thuận là khả dĩ. Điểm mấu chốt tiếp tục là quyền đánh cá và một “sân chơi bình đẳng” về mặt quản lý cho các công ty.
Hàn Quốc cấm tung truyền đơn vào Triều Tiên, một hành vi bị Triều Tiên phản đối từ lâu. Luật này, đồng thời hạn chế các chương trình phát thanh tuyên truyền qua loa, sẽ có hiệu lực sau ba tháng nữa. Những người vi phạm có thể đối mặt ba năm tù giam hoặc 30 triệu won (27.500 USD) tiền phạt. Những người đào tẩu khỏi Triều Tiên và các nhóm nhân quyền cho biết họ sẽ đệ đơn kiện lên toà án hiến pháp.
Chính phủ Anh tăng mức bồi thường cho các nạn nhân của vụ bê bối Windrush từ 250-10.000 bảng Anh (340-13.400 USD) lên 10.000-100.000 bảng Anh, hoặc thậm chí hơn đối với những trường hợp ngoại lệ. Hàng trăm công dân Anh, chủ yếu là những người đến từ Caribe vào giữa thế kỷ 20, đã bị đe dọa trục xuất một cách sai trái, hoặc mất nhà cửa và bảo hiểm y tế, nếu không thể chứng minh được quốc tịch của mình.
Reuters đưa tin Ngân hàng Trung ương châu Âu hôm nay sẽ quyết định liệu các ngân hàng trong khu vực đồng euro có được phép trả cổ tức cho cổ đông lên tới 15% lợi nhuận của họ trong năm tài chính vừa qua hay không. Ngân hàng trung ương trước đó đã nói họ không nên trả cổ tức để đảm bảo đủ an toàn vốn trước làn sóng vỡ nợ do đại dịch gây ra.
London và các vùng của Hertfordshire và Essex sẽ bước vào Cấp 3, cấp độ hạn chế phong tỏa nghiêm ngặt nhất của Anh, từ thứ Tư. Bộ trưởng Y tế Matt Hancock nói một biến thể mới của virus covid-19 có thể là nguyên nhân gây ra sự lây lan nhanh chóng và đột ngột của căn bệnh này ở miền nam nước Anh.
TIÊU ĐIỂM
Kinh tế Trung Quốc phục hồi không cân xứng
Các nhà máy Trung Quốc đã hoạt động rầm rộ trong nhiều tháng, một dấu hiệu cho thấy phía cung của nền kinh tế nước này đã phục hồi từ phong tỏa covid-19 hồi tháng 2. Dữ liệu công bố hôm nay dự kiến cho thấy sự ổn định của nó. Các nhà kinh tế dự đoán sản xuất công nghiệp tăng 6,8-6,9% trong tháng 11 so với một năm trước, sau khi đã tăng 6,9% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 10.
Năm 2020, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã tập trung vào việc nâng cao sản lượng nhằm giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp. Song phía cầu của nền kinh tế lại bị tụt lại phía sau. Doanh số bán lẻ chỉ tăng 4,3% trong tháng 10 và sẽ không tăng tương xứng với tốc độ sản xuất của các nhà máy trong năm nay. Điều này cho thấy, mặc dù có sự phục hồi kỳ diệu từ đại dịch, nhưng tiến độ đã bị chệch hướng. Dữ liệu doanh số bán lẻ công bố hôm nay sẽ cho thấy chính phủ Trung Quốc vẫn phải vật lộn trong nỗ lực kích cầu tiêu dùng.
Chiến dịch tin tặc Nga đột nhập các hệ thống nhạy cảm của Mỹ
Vào ngày 25 tháng 9, Tổng thống Vladimir Putin đã đề xuất rằng Nga và Mỹ nên “cùng đảm bảo không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau … bao gồm cả việc sử dụng các phương pháp ICT và công nghệ cao”. Trùng hợp đúng lúc ông đang nói, một nhóm đặc nhiệm tình báo Nga dường như đã ở sâu bên trong các mạng nhạy cảm bao gồm Bộ Tài chính và Bộ Thương mại Hoa Kỳ. Đây được cho là cuộc tấn công mới nhất trong khuôn khổ một chiến dịch rộng lớn hơn của Nga, và rất tinh vi.
Khả năng tập hợp phản ứng trước các cuộc xâm nhập của Mỹ khó có thể được củng cố bằng việc Tổng thống Donald Trump sa thải Chris Krebs, người đứng đầu cơ quan phòng thủ an ninh mạng của Mỹ, vào ngày 17 tháng 11, vì đã công khai khẳng định tính toàn vẹn của cuộc bầu cử tổng thống. Vào năm 2017, ông Trump đã đưa ra ý tưởng về một “đơn vị An ninh Mạng không thể xâm nhập” giữa Mỹ và Nga để chống lại “hack bầu cử và nhiều điều tiêu cực khác”, khiến nhiều quan chức của ông bất bình. Tuy nhiên, vấn đề xâm nhập mạng quy mô lớn đã có từ trước thời Trump — và sẽ tiếp tục làm đau đầu người kế nhiệm của ông.
Gay cấn việc bầu thượng nghị sĩ đại diện bang Georgia
Joe Biden sẽ đến Georgia hôm nay để hỗ trợ hai đảng viên Dân chủ – Jon Ossoff và Raphael Warnock – trong cuộc tranh cử vào Thượng viện ngày 5 tháng 1. Họ đối mặt hai người đương nhiệm của đảng Cộng hòa là David Perdue và Kelly Loeffler. Đảng Dân chủ cần cả hai ghế để kiểm soát Thượng viện — và từ đó tạo cho tổng thống đắc cử khả năng kiểm soát việc lập pháp. Các cuộc thăm dò cho thấy kết quả rất sát sao. Hệ thống cử tri của hai ứng viên Dân chủ có tính bổ sung cho nhau: người lớn tuổi ở ngoại ô (ông Ossoff) và người Mỹ gốc Phi (ông Warnock).
Và các nhà hoạt động đã tích cực vận động đăng ký cử tri da đen và người trẻ trong nhiều năm, một lý do vì sao Georgia bầu ứng viên Dân chủ (ông Biden) làm tổng thống lần đầu tiên kể từ 1992. Trong khi đó, Donald Trump tiếp tục nhấn mạnh ông đã thắng Georgia, vốn bị đánh cắp từ tay ông – một luận điểm khó có thể khiến cử tri của ông đi bầu lần nữa. Cuộc bỏ phiếu tháng 1 sẽ cho thấy liệu Georgia thực sự đã trở thành bang chiến trường, hay chiến thắng của ông Biden chẳng qua chỉ nhờ vào các đảng viên Cộng hòa ghét bỏ ông Trump và sẽ lại bầu cho Cộng hòa khi ông Trump rời đi.
Pháp dỡ phong tỏa nhưng áp lệnh giới nghiêm ban đêm
Sau đợt phong tỏa toàn quốc lần hai kéo dài hơn sáu tuần, hôm nay Pháp dỡ bỏ các hạn chế của mình như một phần của chính sách tháo phong tỏa theo từng giai đoạn. Công dân không còn cần phải có chứng nhận hàng ngày để rời khỏi nhà và một lần nữa có thể tự do di chuyển khắp đất nước. Tuy nhiên, hy vọng được trở lại bình thường đã bị dập tắt bởi một quy tắc mới là áp đặt giới nghiêm hàng đêm trên toàn quốc, từ 8 giờ tối đến 6 giờ sáng hôm sau.
Lệnh này được áp dụng trong suốt mùa lễ trừ ngày 24 tháng 12, khi hầu hết người dân Pháp ăn mừng Giáng sinh. Tất cả các quán bar và nhà hàng sẽ vẫn đóng cửa, như đã thông báo trước đó, cho đến ít nhất là 20 tháng 1. Lý do của các quy tắc sau phong tỏa chặt chẽ hơn là rất đơn giản: số ca nhiễm covid-19 mới trong ngày giảm mạnh nhưng sau đó tiếp tục giữ ở mức khoảng 10.000 ca – gấp đôi ngưỡng 5.000 ban đầu được đặt ra để phong tỏa bị dỡ bỏ. Do đó, chính phủ cũng hủy bỏ luôn quyền ra ngoài sau giờ giới nghiêm vào đêm giao thừa.
EU đề xuất luật cạnh tranh trên thị trường công nghệ
Margrethe Vestager, ủy viên về cạnh tranh của EU, hôm nay sẽ công bố các đề xuất mới về dịch vụ và thị trường kỹ thuật số, sau khi các đồng nghiệp của bà trong Ủy ban châu Âu (cơ quan đề xuất luật của EU) ký đề xuất. Với các quy tắc và quy định mới, Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số sẽ cập nhật lại về trách nhiệm và nghĩa vụ của các nhà cung cấp dịch vụ kỹ thuật số; trong khi Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số sẽ tạo ra các quyền mới để ngăn các công ty thống trị thị trường.
Một trong những mục tiêu của khuôn khổ mới là đảm bảo các công ty kỹ thuật số vừa và nhỏ có thể cạnh tranh với các công ty lớn. Liên minh Châu Âu, vốn có luật bảo mật dữ liệu nghiêm ngặt nhất thế giới, kỳ vọng việc đặt ra các quy tắc như vậy cho 27 thành viên của mình (cấu thành một nền kinh tế có quy mô tương đương Mỹ) sẽ tạo nên các tiêu chuẩn cao hơn cho việc quản lý dịch vụ kỹ thuật số trên toàn cầu. Các công ty công nghệ lớn được cho là sẽ phản đối quyết liệt các đề xuất mới. Apple và Amazon đã bị các cơ quan giám sát của ủy ban điều tra.
