Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thượng viện Hoa Kỳ bắt đầu các phiên điều trần phê chuẩn 5 đề cử cho nội các của tổng thống đắc cử Joe Biden. Việc chậm xác nhận kết quả bầu cử đã làm đình trệ tiến trình này; và không rõ bao nhiêu người sẽ được chấp thuận trước khi ông Biden tuyên thệ vào hôm nay. Tướng Lloyd Austin, người được chọn làm Bộ trưởng Quốc phòng, phải nhận được miễn trừ đặc biệt vì ông chỉ mới nghỉ hưu khỏi quân đội. Các thành viên Đảng Dân chủ tại Thượng viện cũng công bố luật đầu tiên của họ trong kỳ họp mới, tập trung vào đạo đức, bỏ phiếu và cải cách việc tài trợ tranh cử.
Vào ngày cuối cùng tại nhiệm, chính quyền Trump đã tuyên bố cách chính phủ Trung Quốc đối xử với người Duy Ngô Nhĩ và các sắc tộc cũng như tôn giáo thiểu số khác ở Tân Cương là tương đương với tội ác diệt chủng và tội ác chống lại loài người. Chưa có chính phủ nào khác tố cáo các hành động của Trung Quốc – bao gồm sử dụng trại cải tạo, lao động cưỡng bức và triệt sản không tự nguyện. Ông Biden trước đây cũng ra tuyên bố tương tự.
Mitch McConnell, người sắp không còn là lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, cáo buộc ông Trump “kích động” đám đông tràn vào Điện Capitol vào hôm 6 tháng 1. Ông cũng gợi ý rằng “những người quyền lực khác” phải chịu trách nhiệm về những “lời nói dối” dẫn đến vụ tấn công. Ông McConnell vẫn chưa tuyên bố công khai liệu ông có nghĩ ông Trump nên bị kết án trong phiên tòa luận tội sắp tới hay không.
Một phụ nữ Thái Lan đã bị kết án 43 năm sáu tháng tù giam vì 29 lần vi phạm luật khi quân. Người này bị bắt lần đầu hồi năm 2015 vì đăng lại các đoạn ghi âm chỉ trích nhà vua lên mạng xã hội, cô bị giam giữ cho đến tháng 11 năm 2018 trước khi được tại ngoại và xét xử. Bản án 87 năm ban đầu được giảm một nửa vì cô đã nhận tội.
Goldman Sachs công bố doanh thu kỷ lục trong ba tháng cuối năm 2020 và thu nhập ròng 4,5 tỷ USD, tăng 135% so với cùng kỳ năm trước. Mảng giao dịch và ngân hàng đầu tư của công ty phát triển mạnh bất chấp đại dịch. Mặc dù Bank of America báo cáo thu nhập ròng giảm 22%, nhưng doanh thu từ cổ phiếu và ngân hàng đầu tư của họ lại tăng hai con số. Họ đã giảm 828 triệu USD dự phòng nợ xấu trong bối cảnh nền kinh tế có dấu hiệu phục hồi.
Ủy ban châu Âu cho biết đến mùa hè các quốc gia EU nên tiêm chủng cho ít nhất 70% dân số trưởng thành của họ — hơn 200 triệu người. Ủy ban không vạch ra cách nào để các chính phủ đạt được mục tiêu này, vốn đòi hỏi một dòng vắc xin đều đặn từ các nhà sản xuất. Ủy ban cũng đang xem xét một chương trình phân phối vắc-xin cho các nước nghèo bên ngoài châu Âu.
MGM Resorts, một công ty sòng bạc Mỹ, đã từ bỏ nỗ lực mua lại Entain, một nhà cái Anh điều hành các trang web đánh bạc trực tuyến. Công ty Mỹ đã rời đi sau khi Entain từ chối lời đề nghị trị giá 11 tỷ USD. Cờ bạc trực tuyến hoạt động tốt trong thời kỳ phong tỏa covid-19, trong khi nhiều sòng bạc truyền thống bị buộc phải đóng cửa.
TIÊU ĐIỂM
An ninh thắt chặt cho lễ nhậm chức của Joe Biden
Thông thường, các tổng thống Mỹ tuyên thệ nhậm chức trước một đám đông trải dài từ bậc thang của mặt phía tây Điện Capitol cho đến tận Đài tưởng niệm Washington, cách đó khoảng một dặm rưỡi về phía tây. Nhưng năm nay thì không. Tại thủ đô Washington, các đường phố hiện vắng tanh và được quân sự hóa, với hơn 20.000 lính Vệ binh Quốc gia được triển khai. Covid-19 và các mối đe dọa an ninh khiến lễ nhậm chức của Joe Biden và Kamala Harris hôm nay chỉ có khoảng 1.000 người dự, chủ yếu là thành viên Quốc hội và khách mời của họ.
Không tổ chức bán vé cho công chúng. Và cũng sẽ không có dạ hội nhậm chức — chương trình buổi tối diễn ra trực tuyến. Donald Trump sẽ phá vỡ truyền thống bằng cách không tham dự buổi lễ; trước đó ông cũng đã truyền cảm hứng cho một cuộc nổi loạn nhằm ngăn cản ông Biden nhậm chức. Tổng thống đắc cử đã gọi sự vắng mặt của ông Trump là “một trong số ít những điều mà ông ấy và tôi cùng đồng ý.”
Ngân hàng trung ương Malaysia có thể giảm lãi suất
Khi ủy ban chính sách tiền tệ của Bank Negara Malaysia (BNM) họp lần cuối vào đầu tháng 11, có vẻ như ngân hàng trung ương sẽ ghìm chặt lãi suất trong một thời gian. Họ đã nhanh chóng cắt giảm lãi suất chính sách qua đêm từ 3% xuống 1,75% trong nửa đầu năm 2020; chính phủ đã hỗ trợ nền kinh tế; và covid-19 bị kiềm chế tương đối thành công.
Nhưng kể từ tháng 11, tình hình trở nên xấu đi. Số ca nhiễm đã tăng từ 35.000 lên hơn 150.000. Chính phủ liên bang đã buộc phải đóng cửa các doanh nghiệp không thiết yếu ở sáu bang và công bố một gói kích thích tài khóa thứ năm. Sự phục hồi kinh tế như người ta mong chờ, vốn sẽ đẩy giá cả lên và giúp giảm thâm hụt ngân sách, đã không còn. BNM là một trong số ít các ngân hàng trung ương châu Á vẫn còn dư địa để cắt giảm lãi suất. Thêm 0,25 điểm phần trăm nữa sẽ là tin tốt cho các doanh nghiệp Malaysia.
Bạo động ở Tunisia
Ở Tunisia, cũng như những nơi khác, nhiều tháng gò bó hóa thành nỗi tức giận. Bạo động đã gây náo loạn các thành phố trên khắp đất nước kể từ thứ Sáu. Hàng trăm người bị bắt và quân đội được triển khai để ngăn chặn cướp bóc. Đám đông không có yêu cầu thống nhất nào — chúng chỉ là những cuộc bạo động của sự tuyệt vọng. Cứ ba người trẻ thì có một người thất nghiệp. Tăng trưởng trì trệ kể từ cuộc cách mạng năm 2011, và năm ngoái, nền kinh tế suy giảm ước tính 8% vì covid-19 buộc phong tỏa kéo dài và phá hủy ngành du lịch.
Với mức nợ gần 90% GDP, chính phủ đang thiếu tiền mặt có thể phải tìm kiếm một khoản vay IMF, điều có thể dẫn đến việc thắt lưng buộc bụng đầy đau đớn. Các cuộc bạo loạn tương tự đã bùng lên trong những năm trước, song các chính trị gia dường như không có cách nào để đáp ứng nỗi bất bình của người biểu tình. Đối với nhiều người trẻ, câu trả lời duy nhất là ra đi. Năm ngoái, người Tunisia là nhóm di cư lớn nhất vượt Địa Trung Hải đến châu Âu.
Lạm phát ở Anh tăng quá nhẹ
Hôm nay Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh sẽ cập nhật thông tin về tốc độ lạm phát. Mặc dù các nhà phân tích dự đoán lạm phát giá tiêu dùng, bao gồm cả chi phí nhà ở, tăng từ mức thấp nhất của tháng 11 là 0,6%, nó vẫn thấp hơn nhiều so với mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Anh là 2%. Có thể dự đoán áp lực lạm phát năm 2021 cao hơn một chút so với năm 2020. Xung đột thương mại liên quan đến việc kết thúc giai đoạn chuyển tiếp Brexit sẽ từ từ đẩy giá hàng nhập khẩu lên.
Nếu may mắn, nền kinh tế có thể phục hồi lại nhờ vào chi tiêu tiêu dùng trong nửa cuối năm nay, khi các quy định giãn cách xã hội được nới lỏng. Nhưng với thị trường lao động vẫn yếu và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, tăng trưởng tiền lương có thể sẽ chậm trong năm 2021, từ đó ghìm lạm phát lại. Tuy nhiên, Ngân hàng Trung ương Anh khó có thể vội vàng thắt chặt chính sách. Các thành viên của Ủy ban Chính sách Tiền tệ nhiều khả năng sẽ than phiền về lạm phát dưới mục tiêu hơn là giá cả tăng.
Các nước châu Âu tranh cãi về các resort trượt tuyết
Vào thời điểm này trong năm, dân trượt tuyết thường đổ xô đến các sườn núi châu Âu. Nhưng covid-19 đã ngừng kế hoạch của họ và biến các khu resort thành một vấn đề tranh cãi giữa các nước. Đức và Ý đã đóng cửa phần của họ và kêu gọi EU ép các nước khác làm theo, vì lo ngại các resort biến thành điểm nóng virus. Tuy nhiên, một động thái như vậy nằm ngoài quyền lực của EU. Áo chỉ mở các resort cho dân địa phương, trong khi Thụy Sĩ (không thuộc EU) vẫn mở cửa cho tất cả mọi người.
Hôm nay, chính phủ Pháp, bên cũng đã đóng cửa các resort, sẽ họp để xem xét quyết định của mình. Các resort của họ khó có thể mở cửa lại cho kịp kì nghỉ học hai tuần vào tháng 2 mà theo truyền thống là dịp đông đúc của ngành trượt tuyết. Tỷ lệ lây nhiễm vẫn cao — nước này ghi nhận mức cao nhất trong sáu tuần vào thứ Hai. Quyết định đóng cửa các resort có thể cứu mạng người, nhưng cánh trượt tuyết người Pháp sẽ nhìn sang những người hàng xóm Thụy Sĩ trên dãy Alps với ánh mắt ghen tị.
