Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Đan Mạch, Na Uy và Iceland đã đình chỉ tiêm vắc-xin covid-19 của AstraZeneca-Oxford sau khi một phụ nữ Đan Mạch bị đông máu và chết sau khi tiêm vắc xin. Cũng trong tuần này ít nhất năm nước châu Âu khác đã ngừng tiêm loại vắc-xin này vì những lo ngại tương tự. Cơ quan Dược phẩm Châu Âu cho biết “không có dấu hiệu” cho thấy loại thuốc này gây ra đông máu. Một cuộc điều tra đang được tiến hành.
Các lãnh đạo đảo chính quân sự ở Myanmar cáo buộc vô căn cứ rằng nhà lãnh đạo trên thực tế của đất nước, bà Aung San Suu Kyi, đã nhận hối lộ vàng và tiền trị giá 600.000 USD. Một phát ngôn viên quân đội cũng cáo buộc một số thành viên cấp cao khác trong chính phủ của bà tham nhũng. Hiện bạo lực vẫn tiếp diễn trên đường phố nước này; hôm thứ Năm có ít nhất bảy người biểu tình đã thiệt mạng, nâng tổng số người chết lên hơn 60 người.
Joe Biden ký thành luật gói kích thích trị giá 1,9 nghìn tỷ đô la của Mỹ sớm hơn một ngày so với dự kiến. Hàng triệu người Mỹ sẽ được nhận chi phiếu 1.400 đô la. Và người thất nghiệp sẽ tiếp tục nhận 300 đô la trợ cấp cho đến hết tháng 9. Gói này được ký thành luật chỉ vài giờ trước khi tổng thống có bài phát biểu trước toàn quốc, đánh dấu một năm kể từ khi WHO tuyên bố covid-19 là đại dịch.
Theo nghiên cứu của Eurofound, chỉ riêng làn sóng dịch đầu tiên đã làm mất đi tới gần 6 triệu việc làm ở EU. Báo cáo cũng cho thấy người trẻ bị ảnh hưởng nhiều nhất, đặc biệt là những người làm việc theo hợp đồng tạm thời. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các biện pháp như làm việc từ xa và mô hình làm việc trong thời gian ngắn đã giúp bù đắp lại tác động của covid-19 lên việc làm, song không đồng đều giữa các nước.
Lạm phát ở Brazil lên hơn 5% (theo năm) vào tháng 2, mức cao nhất trong bốn năm qua. Con số này, có phần cao hơn dự kiến, làm tăng khả năng ngân hàng trung ương sẽ lần đầu tiên tăng lãi suất kể từ năm 2015 trong tuần tới. Vị chủ tịch của ngân hàng hiện đang lo lắng vì tăng trưởng chậm trong khi lạm phát cao.
Pakistan trở thành quốc gia thứ hai ở Nam Á, sau Ấn Độ, cấm ứng dụng video ngắn TikTok. Tòa án tối cao Peshawar, bên ra phán quyết, nói ứng dụng này quảng bá những nội dung “vô đạo đức và phản cảm” không phù hợp với các giá trị của Pakistan. Sự kiện này theo sau lệnh cấm trước đó đối với ứng dụng Trung Quốc này hồi tháng 10, vốn chỉ có hiệu lực được hai tuần.
Ngân hàng Trung ương châu Âu đồng ý tăng cường mua trái phiếu tại cuộc họp chính sách của họ, vì lo ngại việc tăng chi phí đi vay của chính phủ có thể lây lan sang nền kinh tế nói chung và ảnh hưởng đến phục hồi kinh tế của khu vực đồng euro. Chủ tịch Christine Lagarde nói các thống đốc đã “đồng thuận hoàn toàn” về nhu cầu phải mua “đáng kể” trái phiếu.
TIÊU ĐIỂM
Bộ Tứ Quad họp thượng đỉnh trực tuyến
Ba năm trước, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc từng gọi Bộ Tứ, một khối bao gồm Mỹ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ, chỉ là “bọt biển ở Thái Bình Dương”, và “sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.” Tuy nhiên, Bộ tứ – được thành lập nhằm đối trọng lại sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc – vẫn tồn tại và phát triển. Chỉ trong hai năm qua các bộ trưởng ngoại giao của khối đã gặp nhau tới ba lần.
Hôm nay họ sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh đầu tiên của các lãnh đạo quốc gia, một cuộc họp online gồm tổng thống Mỹ Joe Biden, cùng thủ tướng Úc Scott Morrison, thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Các lãnh đạo sẽ thảo luận từ khủng hoảng khí hậu cho đến đại dịch, bao gồm cả sáng kiến tăng cường sản xuất vắc-xin ở Ấn Độ nhằm hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Song quyền lực cứng vẫn là một trọng tâm lớn. Hiện quân đội Ấn Độ và Trung Quốc vẫn đang ghìm nhau trên Himalaya. Lloyd Austin, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, sẽ khởi động chuyến thăm đến Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ vào ngày mai để tiếp tục thảo luận trực tiếp.
Honduras tổ chức vòng sơ bộ bầu cử tổng thống
Các ứng viên cho chức vụ tổng thống Honduras sẽ được chọn trong một cuộc bầu cử sơ bộ vào Chủ nhật này. Ở một đất nước nơi tội phạm có tổ chức tràn ngập trong hệ thống chính trị, một số nhân vật có thể được mô tả là “nhiều màu sắc”. Nasry Asfura, thị trưởng Tegucigalpa và là ứng viên hàng đầu của Đảng Quốc gia cầm quyền, bị cáo buộc các tội danh bao gồm rửa tiền và biển thủ công quỹ (ông phủ nhận). Trong khi đó Yani Rosenthal, người đang tranh cử để trở thành ứng viên của Đảng Tự do, là một kẻ rửa tiền từng bị kết án.
Và không chỉ là các ứng viên. Tổng thống Juan Orlando Hernández, người mãn nhiệm vào năm tới, cũng có cáo trạng tại một tòa án ở New York liên quan một kẻ buôn lậu ma tuý Honduras bị cáo buộc âm mưu vận chuyển ma tuý sang Mỹ (ông cũng phủ nhận các cáo buộc). Tất cả điều này đồng nghĩa cuộc bầu cử sẽ được theo dõi chặt chẽ bởi một chính quyền Mỹ đang lo lắng về bước lùi của dân chủ ở Trung Mỹ.
Những thách thức lập pháp tiếp theo của Joe Biden
Không phải ngày nào tổng thống cũng gửi đi 2 nghìn tỷ đô la Mỹ. Việc ký thành luật gói kích thích kinh tế của ông đánh dấu một chiến thắng lớn chỉ trong 50 ngày tại nhiệm, và đặt ra một câu hỏi không thể tránh khỏi: tiếp theo là gì? Joe Biden rất quan tâm đến một dự luật cơ sở hạ tầng lớn, song ông cần có sự ủng hộ từ mười thượng nghị sĩ Cộng hòa để tránh bị filibuster – một điều khó lòng xảy ra vì các nghị sĩ Dân chủ sẽ gài vào đó nhiều điều khoản liên quan chiến dịch phát triển xanh của ông – và nó có thể phải đợi đến mùa hè, khi có thể được thông qua bằng biện pháp hòa giải ngân sách.
Ông đã gửi được một dự luật nhập cư tới Quốc hội, nhưng cải cách toàn diện chính sách nhập cư là một vấn đề muôn thuở ở Washington – mà giờ đây tăng lên gấp đôi vì thù địch với nhập cư đã trở thành trọng tâm trong cương lĩnh của Đảng Cộng hòa. Bên cạnh đó, cả dự luật quyền bỏ phiếu đầy tham vọng được Hạ viện thông qua vào tuần trước, và dự luật kiểm soát súng được thông qua hôm qua, sẽ tạo ra một cuộc chiến lớn xoay quanh filibuster. Ông Biden không quan tâm đến một cuộc chiến như vậy. Nhưng nó có thể ảnh hưởng đến ông.
Hai bang quan trọng ở Đức sắp bầu cử nghị viện
Cái mà người Đức gọi là “năm siêu bầu cử” của họ sẽ chính thức khai mạc vào ngày 14 tháng 3, khi hai bang miền tây nam giàu có của Đức — Baden-Württemberg và Rhineland-Palatinate — đi bỏ phiếu. Cho đến gần đây, Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) bảo thủ cầm quyền của Đức đã đặt kỳ vọng giành lại quyền kiểm soát hai bang này từ tay Đảng Xanh và Đảng Dân chủ Xã hội. Song hiện tại, cử tri đã mất kiên nhẫn với cách chính phủ xử lý đại dịch, và kinh hoàng trước một loạt bê bối liên quan đến các nghị sĩ CDU trong việc mua khẩu trang và các vấn đề khác.
Các cuộc thăm dò cũng cho thấy sự thay đổi: CDU giờ đây có vẻ đã mất Baden-Württemberg, trong khi thất thế ở Rhineland-Palatinate. Hai kết quả tệ sẽ là tin chẳng lành cho Armin Laschet, người mới được CDU bầu làm chủ tịch hồi tháng 1. Ông Laschet hy vọng sẽ có thể dẫn dắt CDU và đảng chị em Bavaria của họ, Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo, tham gia cuộc tổng tuyển cử ở Đức vào tháng 9, và sau đó kế nhiệm thủ tướng Angela Merkel. Nhưng đảng sẽ không muốn đề cử một người mà họ cho rằng chắc chắn sẽ thất cử.
Mô hình ước tính rủi ro covid-19 của The Economist
Ai cũng biết rằng những người thiệt mạng vì covid-19 đa phần đều lớn tuổi. Song liệu có phải tuổi già khiến người cao tuổi đặc biệt dễ mắc bệnh, hay vì người cao tuổi có xu hướng mang nhiều yếu tố khác (“bệnh nền”) làm suy yếu khả năng chống chọi với căn bệnh này? Để trả lời những câu hỏi như vậy, The Economist đã phát triển một công cụ ước tính rủi ro covid-19 mới. Đối với bất kỳ nhóm người nào chưa được chủng ngừa thuộc một độ tuổi, giới tính và có một trong 29 tình trạng bệnh khác nhau từ trước nhất định, công cụ giúp ước tính tỷ lệ số người sẽ chết hoặc nhập viện trong vòng 30 ngày kể từ ngày xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2.
Nhìn chung, mô hình của The Economist nhận thấy rằng tuổi tác chính là yếu tố dự báo tỷ lệ tử vong mạnh nhất. Tuy nhiên, bệnh đi kèm có thể làm tăng mạnh khả năng nhập viện của những người trẻ tuổi. Công cụ này không thể tính toán rủi ro cho các cá nhân một cách đáng tin cậy, song có thể cung cấp các ước tính chắc chắn về mức trung bình của nhóm tuổi dựa trên tiêu chí nhân khẩu học và điều kiện sức khỏe. Bạn có thể khám phá kết quả đầu ra của mô hình để biết 80 tỷ tổ hợp biến tiềm năng bằng cách sử dụng công cụ tương tác của The Economist.
