Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
General Electric, một trong những công ty lớn nhất nước Mỹ, thông báo sẽ tách thành ba công ty niêm yết. Động thái này đến sau nỗ lực nhiều năm qua nhằm thu gọn tập đoàn khổng lồ nhưng thua lỗ này và cải thiện hiệu suất mờ nhạt của nó. Mảng y tế sẽ được tách ra vào năm 2023, và mảng kinh doanh năng lượng một năm sau đó. Ở lại sẽ là rời mảng hàng không, do giám đốc điều hành hiện tại Larry Culp lãnh đạo.
WHO cảnh báo có thể sẽ thiếu xy-ranh tiêm chủng vào năm tới và kêu gọi các nước lên kế hoạch trước. Con số thiếu hụt có thể lên đến 2 tỷ và sẽ ảnh hưởng đến tình hình dịch covid-19 cũng như hoạt động tiêm chủng định kỳ. Nó cũng có thể khiến người ta phải tái sử dụng kim tiêm, một việc rất không an toàn. Đại dịch đã khiến nhu cầu ống tiêm tăng cao, với tổng cộng 6,8 tỷ liều đã tiêm trên toàn cầu trong khi năng lực sản xuất hàng năm chỉ khoảng 6 tỷ ống tiêm.
Nhiệt độ thế giới đang trên đà tăng 2,4°C so với mức tiền công nghiệp vào cuối thế kỷ này, theo nhóm nghiên cứu Climate Action Tracker. Con số này cao hơn hẳn mục tiêu 1,5°C của thỏa thuận Paris 2015. Lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính vào năm 2030 có thể cao gấp đôi ngưỡng cần thiết để kiềm chế mức nóng lên toàn cầu dưới 1,5 độ.
TSMC của Đài Loan và Sony của Nhật Bản cho biết sẽ cùng nhau xây dựng một nhà máy sản xuất chip máy tính mới ở Nhật Bản, mở cửa vào năm 2024, với vốn đầu tư ban đầu 7 tỷ USD. Nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất ô tô đến trò chơi điện tử, gần đây đã bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu hụt chip toàn cầu. Họ cho biết liên doanh có “sự hỗ trợ mạnh mẽ” của chính phủ Nhật Bản.
Cảnh sát chống bạo động được điều động đến biên giới phía đông của Ba Lan để ngăn chặn hàng trăm người di cư vượt biên trái phép vào nước này từ láng giềng Belarus. Hôm thứ Hai Ba Lan cho biết hàng nghìn người nữa có thể đang trên đường đến và do đó đã triển khai 12.000 quân. Belarus làm vậy nhằm gây gây bất ổn cho EU, vì tổ chức này trừng phạt Belarus từ năm ngoái sau khi tổng thống chuyên quyền Alexander Lukashenko gian lận bầu cử.
Travis Scott và Drake, hai rapper người Mỹ và Canada, đã bị kiện sau khi 8 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương trong buổi biểu diễn của họ tại một lễ hội âm nhạc ở Houston, Texas. Nhiều vụ kiện cho rằng Scott đã hô hào đám đông tiến lên phía trước, qua đó đè bẹp những người ở gần hàng rào sân khấu. Các rapper chưa phản hồi, trong khi cảnh sát đang điều tra vụ việc.
Sara Duterte, con gái của tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, bất ngờ rút lui khỏi cuộc tranh cử chức thị trưởng thành phố Davao. Bà không cho biết lý do, dù chỉ còn vài ngày là đến hạn thay đổi ứng viên cho cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới. Kết quả thăm dò cho thấy bà Duterte là ứng viên được yêu thích nhất cho chức tổng thống, nhưng lại chưa tuyên bố tranh cử.
Con số trong ngày: 8%, là tỷ lệ khí thải carbon dioxide do con người thải ra từ 5 tỷ tấn xi măng được sản xuất mỗi năm. Nếu ngành công nghiệp xi măng là một quốc gia thì nó sẽ là nước phát thải lớn thứ ba trên thế giới, sau Trung Quốc và Mỹ.
TIÊU ĐIỂM
Tình hình lạm phát ở Trung Quốc
Lạm phát tăng, điều khiến các nhà hoạch định chính sách Mỹ-Âu bận tâm gần đây, lại không phải là vấn đề ở Trung Quốc. Các số liệu công bố hôm thứ Tư sẽ cho thấy giá tiêu dùng ở nước này chỉ tăng nhẹ trong tháng 10. Trong số các thành viên G20, chỉ Saudi Arabia và Nhật Bản có tỷ lệ lạm phát thấp hơn.
Sự ổn định này là kết quả của hai tác nhân tự cân bằng nhau. Trong tháng 9, giá bán buôn của Trung Quốc đã tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái và có thể còn tăng nhanh hơn trong tháng 10, xuất phát từ tình trạng khan hiếm than. Song áp lực đó được cân bằng bởi giá thực phẩm giảm, đặc biệt là thịt lợn, đã giảm gần một nửa kể từ năm ngoái.
Để giúp giải quyết tình trạng thiếu điện, Trung Quốc ồ ạt tăng cường sản xuất than. Làm vậy giúp giữ lạm phát dưới 2% — nhưng cũng khiến mục tiêu nóng lên toàn cầu dưới 2°C trở nên xa vời.
Các hãng chia sẻ xe và giao hàng vẫn chưa có lãi
Vào thứ Năm tuần trước ứng dụng chia sẻ xe Uber lần đầu tiên báo lời, ít nhất là ở một chỉ số. Thứ Ba này sẽ đến lượt hãng giao hàng DoorDash công bố kết quả quý, được kì vọng mang đến thêm tin vui cho nền kinh tế tự do (gig economy). Họ có thể đánh bại dự đoán của Phố Wall, cả về doanh thu lẫn lợi nhuận.
Các công ty của nền kinh tế gig đã nhận được hơn 100 tỷ đô la đầu tư, nhưng những thành công gần đây không đồng nghĩa lĩnh vực này cuối cùng cũng hái trái ngọt. Theo tính toán của The Economist, 9 công ty chia sẻ xe/giao hàng đã lên sàn cho đến nay – các hãng chia sẻ xe Uber và Lyft của Mỹ, Didi của Trung Quốc, cũng như 6 công ty giao hàng từ Mỹ, Anh, Trung Quốc, Đức và Ấn Độ – tăng trưởng trung bình 103% trong báo cáo gần nhất của họ so với cùng kỳ năm trước. Song tất cả vẫn chưa có lãi. Doanh thu của cả 9 công ty lên tới 75 tỷ đô la trong 12 tháng qua trong khi lỗ hoạt động gần 11,5 tỷ đô la.
Căng thẳng người nhập cư ở biên giới đông Ba Lan
Hàng nghìn người di cư đã tràn về biên giới phía đông Ba Lan trong tuần này. Vào tháng 9, chính phủ Ba Lan đã ban bố tình trạng khẩn cấp ở các vùng biên giới, nhưng người di cư vẫn tiếp tục vượt qua. Để ứng phó, Ba Lan triển khai 12.000 quân đến khu vực từ hôm thứ Hai.
Ba Lan và EU đổ lỗi cho Belarus, cáo buộc nước này khuyến khích người di cư vượt biên vào khối để trả đũa các lệnh trừng phạt do EU áp đặt sau khi tổng thống Alexander Lukashenko gian lận bầu cử. Hôm thứ Hai, chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã lên án “công cụ hóa người di cư một cách thâm độc.” Bà kêu gọi các nước thành viên đẩy mạnh trừng phạt, có lẽ là với các hãng hàng không của nước thứ ba liên quan đến hoạt động đưa người di cư đến Belarus. Vì đang căng thẳng với EU, Ba Lan nói không cần giúp đỡ từ lực lượng bảo vệ biên giới của khối, Frontex. Nhưng khi mùa đông đến gần, người di cư càng dễ tổn thưởng hơn. Rất cần một giải pháp.
