12/12/1963: Kenya tuyên bố độc lập khỏi Anh

Print Friendly, PDF & Email

Nguồn: Kenya declares independence from Britain, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1963, Kenya chính thức tuyên bố độc lập khỏi Anh. Quốc gia Đông Phi này theo đó đã được giải phóng khỏi chủ nghĩa thực dân, nhưng cuộc đấu tranh vì dân chủ còn lâu mới kết thúc.

Một thập niên trước đó, vào năm 1952, cuộc nổi dậy có tên gọi Khởi nghĩa Mau Mau (Mau Mau Uprising) đã làm rung chuyển thuộc địa của Anh ở châu Phi. Người Anh không chỉ chi tới 55 triệu bảng để trấn áp cuộc nổi dậy, mà còn thực hiện nhiều đợt tàn sát dân thường, ép hàng trăm nghìn người Kenya phải vào trại tập trung và đình chỉ các quyền tự do dân sự ở nhiều thành phố.

Khởi nghĩa kết thúc bằng việc những người nổi dậy bị giam cầm và hành quyết, nhưng Anh cũng hiểu rằng tình hình đã vĩnh viễn thay đổi. Chính quyền thuộc địa đã đưa ra các cải cách giúp người dân Kenya có quyền sở hữu đất đai và trồng cà phê, một loại cây thương mại mà trước đó chỉ dành riêng cho những người định cư châu Âu. Ngoài ra, người Kenya có thể được bầu vào Hội đồng Lập pháp kể từ năm 1957. Giữa bối cảnh phong trào dân tộc chủ nghĩa lan rộng khắp lục địa và bản thân nước Anh cũng chẳng còn đủ khả năng tài chính hoặc quân sự để duy trì đế chế của mình, chính phủ Anh và các đại diện từ phong trào đòi độc lập cho Kenya đã quyết định gặp nhau vào năm 1960 để thương lượng về vấn đề độc lập.

Thỏa thuận kêu gọi thành lập Hội đồng Lập pháp gồm 66 ghế, trong đó 33 ghế dành cho người Kenya da đen và 20 ghế cho các nhóm sắc tộc khác. Jomo Kenyatta, cựu lãnh đạo của Liên minh Dân tộc Châu Phi Kenya, người từng bị phía Anh kết án oan và bỏ tù sau sự kiện Mau Mau, đã tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Kenya vào ngày 01/06/1963, chuẩn bị cho quá trình quá độ sang độc lập. Quốc kỳ mới của Kenya được mô phỏng theo quốc kỳ của Liên minh với một chiếc khiên Masai đặt chính giữa.

Tuy nhiên, các vấn đề của Kenya vẫn chưa được giải quyết sau khi giành độc lập. Giao tranh với phiến quân người Somalia ở miền bắc tiếp tục diễn ra từ thời điểm độc lập cho đến tận năm 1969, trong khi Kenyatta lại cho thiết lập chế độ độc đảng, lãnh đạo một chính phủ tham nhũng và chuyên quyền cho đến khi ông qua đời vào năm 1978. Những câu hỏi đặt ra về tính công bằng trong bầu cử tiếp tục gây nhiều tranh cãi. Sau cùng, Kenya thiết lập một hiến pháp mới vào năm 2010. Con trai của Kenyatta, Uhuru, đã nhậm chức tổng thống từ năm 2013.