01/02/1861: Texas ly khai

Nguồn: Texas secedes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1861, Texas trở thành tiểu bang thứ bảy ly khai khỏi Liên minh miền Bắc (Union) sau khi một đại hội tiểu bang bỏ phiếu với tỷ lệ 166: 8 ủng hộ hành động này.

Các đại biểu Texas đã bỏ phiếu rời Liên minh bất chấp sự phản đối từ Thống đốc đương nhiệm, Sam Houston. Bản thân Houston là một người trung thành ủng hộ Liên minh, vì thế chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử thống đốc vào năm 1859 dường như gợi ý rằng Texas không chia sẻ tình cảm ly khai đang gia tăng ở các bang miền Nam khác.

Tuy nhiên, nhiều sự kiện đã khiến dân chúng Texas nghiêng về ý định ly khai. Cuộc đột kích của John Brown vào kho vũ khí liên bang tại Harper’s Ferry, Virginia (nay là Tây Virginia), vào tháng 10/1859, đã làm dấy lên quan ngại về một cuộc nổi dậy lớn của nô lệ, và việc Đảng Cộng hòa lên nắm quyền khiến nhiều người Texas không yên tâm về việc tiếp tục là một thành viên Liên minh.

Sau khi Abraham Lincoln lên làm tổng thống vào tháng 11/1860, áp lực ngày càng gia tăng lên Houston về việc phải tổ chức đại hội để Texas có thể xem xét vấn đề ly khai. Houston đã phải miễn cưỡng làm vậy vào tháng 01/1861. Thống đốc sau đó chỉ có thể ngồi im lặng, vào ngày 01/02, khi đại hội bỏ phiếu ủng hộ áp đảo việc ly khai. Houston làu bàu rằng người Texas “đã ngăn chặn tiếng nói của lý trí” và dự đoán về một “thất bại nhục nhã” cho miền Nam. Houston từ chối tuyên thệ trung thành với Hợp bang miền Nam (Confederacy) và được thay thế vào tháng 03/1861 bởi cấp phó của mình.

Hành động của Texas đã hoàn tất vòng ly khai đầu tiên. Bảy tiểu bang — Nam Carolina, Georgia, Florida, Alabama, Mississippi, Louisiana và Texas — đã rời khỏi Liên minh miền Bắc trước khi Lincoln nhậm chức. Bốn tiểu bang khác — Virginia, Bắc Carolina, Tennessee và Arkansas — quyết định đợi cho đến khi Nội chiến chính thức bắt đầu, với cuộc tấn công vào Pháo đài Sumter tại Charleston, Nam Carolina, tháng 04/1861 thì mới rời khỏi Liên minh. Các bang còn lại nơi chế độ nô lệ vẫn hợp pháp — Delaware, Maryland, Kentucky và Missouri — đã không bao giờ kêu gọi được đa số cần thiết để ly khai.