Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nga tuyên bố chiếm được Mariupol sau hai tháng bao vây, mặc dù không đạt được nhiều tiến bộ trên thực địa. Tổng thống Vladimir Putin đã yêu cầu quân đội Nga ngừng các cuộc tấn công “không cần thiết” vào thành phố, đồng thời tuyên bố sẽ cho khoảng 2.000 tay súng còn lại trong nhà máy thép Azovstal một cơ hội cuối để đầu hàng. Trong một cuộc họp với bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu trên truyền hình, ông đã nói: “Phong tỏa khu vực công nghiệp này để không một con ruồi nào lọt qua.” Đáp lại, phó thủ tướng Ukraine Iryna Vereshchuk yêu cầu dựng hành lang nhân đạo cho khoảng 1.000 dân thường và 500 binh sĩ bị thương thoát khỏi nhà máy.
Tổng thống Joe Biden tuyên bố Mỹ sẽ viện trợ cho Ukraine 800 triệu đô la hỗ trợ quân sự và 500 triệu đô la nhằm ổn định nền kinh tế và giúp đỡ các thị trấn bị Nga tàn phá. Ông Biden cũng theo bước Canada và châu Âu khi ra lệnh cấm các tàu có liên quan đến Nga cập cảng Mỹ. Trong khi đó, Anh chặn nhập khẩu trứng cá muối và các mặt hàng xa xỉ khác từ Nga. Nước này cho biết tổng cộng đã áp thuế hoặc đặt lệnh cấm đối với khoảng 1,3 tỷ USD hàng hóa Nga.
Elon Musk thông báo ông đã có đủ 46,5 tỷ đô la để mua lại Twitter, sau khi hội đồng quản trị của công ty từ chối lời đề nghị 43 tỷ đô la trước đó của ông. Tỷ phú công nghệ đang đề nghị mua lại quyền sở hữu từ chính các cổ đông. Tổng cộng ông sẽ chi 33,5 tỷ đô la, và gây thêm 13 tỷ đô la nữa từ các ngân hàng. Twitter đã đặt ra một quy tắc “viên thuốc độc” để khiến Musk khó tăng cổ phần của ông – hiện ở mức 9% – lên trên 15%.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell chỉ ra rằng Fed có thể sẽ tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm tại cuộc họp tháng 5 tới. Cụ thể, ông Powell nói tình hình là “thích hợp… để tiến hành nhanh hơn một chút” các biện pháp chống lạm phát. Được biết giá tiêu dùng trong tháng 3 cao hơn tới 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Động thái này sẽ đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 2006 Fed liên tiếp tăng lãi suất trong các kỳ họp ủy ban nghiệp vụ thị trường mở.
Các nghị sĩ Florida đã bỏ phiếu để hủy bỏ một cơ chế khu vực thuế đặc biệt vốn cho phép Disney tự quản lý công viên giải trí ở Orlando của họ. Theo cơ chế này, Disney được miễn thuế nhưng phải tự cung cấp các dịch vụ thiết yếu — như chữa cháy, cấp điện, bảo trì đường xá — cho khu đất rộng 40 dặm vuông (100 km vuông). Mô hình được cho là giúp Disney tiết kiệm hàng chục triệu đô la một năm. Gần đây công ty đã làm mất lòng thống đốc đảng Cộng hòa của bang khi công khai chỉ trích việc bang này cấm dạy về xu hướng tính dục trong trường học.
Hàng chục người đã thiệt mạng hoặc bị thương trong 4 vụ nổ ở Afghanistan. Nhà nước Hồi giáo đã nhận trách nhiệm cho một vụ tấn công vào nhà thờ Hồi giáo Shia ở thành phố Mazar-i-Sharif vốn khiến ít nhất 31 người thiệt mạng và 87 người bị thương. Nhưng còn ba vụ khác vẫn chưa có bên nào đứng ra nhận trách nhiệm. Còn nhớ hôm thứ Ba, hai quả bom phát nổ đã giết chết sáu người và làm bị thương 20 người khác tại một trường trung học ở khu vực có đông dân cư Hồi giáo Shiite ở thủ đô Kabul.
CNN được cho là đã thông báo với nhân viên là họ sẽ đóng cửa dịch vụ phát trực tuyến mới ra mắt, CNN +, vào ngày 30 tháng 4. Động thái này đến ngay sau khi công ty mẹ của CNN, WarnerMedia, hợp nhất với Discovery, một công ty truyền hình cáp khổng lồ. Các giám đốc điều hành của Discovery dường như hoài nghi về sản phẩm này. Với phí thuê bao 5,99 đô la, nó có thể thay thế truyền hình cáp truyền thống, mang lại các kênh tin tức và phim tài liệu.
Con số trong ngày: 70%, là tỷ lệ người Đài Loan cho biết họ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ quê hương, theo một cuộc thăm dò hồi tháng 3, tăng từ mức 40% của tháng 12.
TIÊU ĐIỂM
Tình hình chiến sự ở miền đông Ukraine
Quân đội Nga đã mở màn chiến dịch tấn công vào miền đông Ukraine, với chiến sự được ghi nhận khắp một mặt trận dài 400 km. Moscow đã chuẩn bị cho chiến dịch này kể từ khi thất bại trong nỗ lực chiếm thủ đô Kyiv hồi ba tuần trước.
Ban đầu Nga dường như đang “thăm dò” với các đòn trinh sát và pháo kích nhẹ, nhưng nhiều khả năng sẽ tung toàn lực trong những ngày tới. Giao tranh cũng tiếp diễn ở Mariupol, dù Nga tuyên bố đã “giải phóng” thành phố này. Hiện binh lính Ukraine tại đây vẫn tiếp tục cản bước quân Nga. Hôm thứ Năm, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh cho quân đội của mình phong tỏa nhà máy thép Azovstal, nơi hàng nghìn binh sĩ và dân thường được cho là đang ẩn náu. Ukraine hy vọng lập một hành lang nhân đạo để cho phép một số người rời đi. Hiện mạng lưới boong-ke từ thời chiến tranh lạnh đã biến Azovstal trở thành thành trì vững chãi, nhưng nguồn dự trữ đang cạn kiệt đi.
Thổ Nhĩ Kỳ sắp xét xử một loạt tù nhân chính trị
Vào thứ Sáu này, một tòa án ở Istanbul sẽ ra phán quyết cho vụ xử 17 nhà hoạt động bị truy tố về tội đảo chính và khủng bố liên quan đến cuộc biểu tình gây chấn động Thổ Nhĩ Kỳ hồi năm 2013. Các bị cáo bao gồm Osman Kavala, một doanh nhân, nhà từ thiện và một trong những tù nhân chính trị nổi tiếng nhất của Thổ Nhĩ Kỳ. Ông đã ngồi tù 4 năm qua dù chưa bị kết án bất kỳ tội gì. Ông Kavala và kiến trúc sư Mucella Yapici có thể bị tuyên án chung thân; còn sáu bị cáo khác có thể ngồi tù 20 năm. (Chín người còn lại sẽ bị xét xử riêng vì sống bên ngoài Thổ Nhĩ Kỳ.)
Phiên tòa này sẽ bị theo dõi chặt chẽ. Cả Mỹ lẫn Tòa án Nhân quyền Châu Âu đều kêu gọi trả tự do cho ông Kavala. Các cáo buộc được xem là mơ hồ và bị giật dây bởi tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Đưa các bị cáo vào tù có thể sẽ phá hủy hết những thiện chí mà Thổ Nhĩ Kỳ đã tạo dựng với phương Tây bằng nỗ lực hòa giải ở Ukraine.
Thủ tướng Anh thăm Ấn Độ
Trong chuyến thăm hai ngày đến Ấn Độ, Boris Johnson đã thử quay máy kéo sợi ở nơi từng là ashram (nơi tu tập) của Mahatma Gandhi. Tuy nhiên, mục đích lớn nhất của chuyến đi là gắn kết Anh và Ấn Độ gần nhau hơn.
Hai nước đang đàm phán một thỏa thuận nhằm tăng gấp đôi thương mại và đầu tư vào năm 2030. Hiện đã có thiện chí từ hai bên. Các công ty Ấn Độ vừa công bố khoản đầu tư mới trị giá 1 tỷ bảng Anh (1,3 tỷ USD) vào Anh. Còn ở chiều ngược lại, ông Johnson đã tỏ ra cởi mở với khả năng nới lỏng hạn chế thị thực cho những người Ấn Độ muốn làm việc ở Anh, một vấn đề nhức nhối lâu nay đối với Ấn Độ.
Vào thứ Sáu ông sẽ gặp người đồng cấp Narendra Modi. Họ sẽ thảo luận về hợp tác quốc phòng và chắc chắn là về cuộc chiến ở Ukraine. Phương Tây đang phản đối quan điểm trung lập của Ấn Độ. Trước thềm cuộc gặp, văn phòng thủ tướng Johnson đã cho biết ông sẽ thận trọng, với cam kết không “lên mặt rao giảng” hay chỉ trích quá mức.
Kinh tế khu vực đồng euro bị ảnh hưởng bởi chiến tranh Ukraine
Dựa trên kết quả khảo sát người mua hàng thuộc các ngành chế tạo và dịch vụ, chỉ số nhà quản lý mua hàng (PMI) của khu vực đồng euro giúp mang lại cái nhìn tổng thế về 19 nền kinh tế của khu vực. Chỉ số của tháng này sẽ được công bố vào thứ Sáu và sẽ cho thấy tăng trưởng năm nay chậm hơn so với dự đoán ban đầu, trong khi lạm phát tiếp tục tăng.
Còn nhớ PMI của tháng 3 đã tốt hơn dự kiến, nhờ kinh tế phục hồi vì các hạn chế covid-19 được dỡ bỏ. Nhưng PMI của tháng 4 sẽ phản ánh tác động của cuộc chiến ở Ukraine. Hiện chiến tranh đang khiến giá năng lượng tăng cao kỷ lục và làm trầm trọng gián đoạn chuỗi cung ứng, vốn dĩ đã gây ra nhiều khó khăn cho châu Âu trong suốt đại dịch vừa qua.
Vào đầu tuần này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã điều chỉnh giảm dự đoán tăng trưởng năm 2022 của khu vực đồng euro từ 3,9% xuống 2,8%. Họ dự đoán Đức và Ý sẽ bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng, giảm còn 2,1% và 2,3%, tương ứng cho mỗi nước, từ mức 3,8% trước đây.
