Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các cuộc pháo kích của Nga vào hơn 40 thị trấn ở miền đông Ukraine đã phá hủy khoảng chục tòa nhà cao tầng, theo chính quyền địa phương. Hiện Nga đang đẩy mạnh nỗ lực giành quyền kiểm soát vùng Luhansk, khi quân đội của họ bao vây các thành phố lân cận là Severodonetsk và Lysychansk. Một quan chức địa phương cho biết phe ly khai thân Nga đang giam giữ khoảng 8.000 tù binh Ukraine ở Donbas, trong đó Luhansk chiếm một nửa.
Các Thượng nghị sĩ Cộng hòa của Mỹ đã chặn một dự luật về phòng chống khủng bố trong nước, mà qua đó đảng Dân chủ kỳ vọng sẽ là điểm khởi đầu cho cải cách kiểm soát súng. Sự cứng đầu của phe Cộng hòa — chỉ vài ngày sau vụ xả súng vào trường tiểu học ở Uvalde, Texas — đồng nghĩa Quốc hội khó có khả năng thông qua luật kiểm soát súng nghiêm ngặt hơn. Trong khi đó, phản ứng của cảnh sát trước vụ thảm sát Uvalde đang bị đặt dấu hỏi. Nhân chứng cho biết cảnh sát chỉ đứng bên ngoài trong khi tay súng sát hại 19 trẻ em và hai người lớn ở bên trong trường.
Cảnh sát ở Kashmir thuộc Ấn Độ đã bắn chết 6 tay súng trong một vụ bạo động liên quan đến phiên tòa xét xử thủ lĩnh phe ly khai Yasin Malik với tội danh khủng bố. Một nhân vật truyền hình và một sĩ quan cảnh sát cũng bị các tay súng bắn chết. Ông Malik, cựu lãnh đạo của Mặt trận Giải phóng Jammu Kashmir (JKLF), đã bị tòa án Ấn Độ tuyên hai bản án chung thân vào hôm thứ Tư. Dù đã từ bỏ bạo lực vào năm 1994, Malik vẫn bị bắt vào năm 2019 sau khi chính phủ cấm JKLF.
Một tòa phúc thẩm cấp bang tuyên bố cựu tổng thống Donald Trump phải ra làm chứng trong cuộc điều tra về các hoạt động kinh doanh của ông. Tổng chưởng lý bang New York Letitia James, người mở cuộc điều tra dân sự vào năm 2019, cũng đã ra trát mời hai người con của ông: Ivanka và Donald Trump Jr. Các luật sư của ông Trump phản đối vì việc ông ra điều trần có thể là tiền đề cho một cuộc điều tra tội phạm khác của chưởng lý quận Manhattan.
Ngân hàng trung ương Nga cắt giảm lãi suất lần thứ ba kể từ đầu tháng 4 trong nỗ lực kiềm chế đà tăng của đồng rúp. Các quan chức đã giảm lãi suất từ 14% xuống 11%, đồng thời cho biết có thể sẽ giảm thêm. Trước đó, đồng rúp mất giá khi Nga xâm lược Ukraine nhưng tăng trở lại nhờ chi phí năng lượng lên cao và các biện pháp kiểm soát vốn.
Nhà sản xuất chip Broadcom chuẩn bị mua lại VMware, một công ty chuyên về điện toán đám mây, với giá 61 tỷ USD tiền mặt và cổ phiếu. Đây là một trong những thương vụ mua lại công nghệ lớn nhất từ trước đến nay, và sẽ đẩy nhanh tiến trình chuyển hướng của Broadcom sang cung cấp phần mềm có tỷ suất lợi nhuận cao.
Chính phủ Anh công bố thuế đánh vào lãi đột biến của các công ty dầu khí, dự kiến sẽ tạo thêm thu nhập thuế khoảng 5 tỷ bảng Anh (6,3 tỷ đô la) trong năm tới — cao hơn gấp đôi so với đề xuất gần đây của Công đảng đối lập. Mức thuế suất 25% này, thêm vào mức hiện tại 40%, sẽ giúp tài trợ 15 tỷ bảng Anh (18,9 tỷ USD) cho các hộ gia đình đang gặp khó khăn vì chi phí sinh hoạt tăng cao.
Con số trong ngày: xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc sang Mỹ tăng 125 lần trong ba thập niên tính đến 2015.
TIÊU ĐIỂM
Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ vẫn họp tại Texas
Vào thứ Sáu, Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ (NRA) sẽ họp tại Houston, Texas. Đại hội thường niên kéo dài ba ngày của tổ chức vận động súng đạn này diễn ra chỉ ba ngày sau vụ tấn công dã man bằng súng trường quân sự vào trường tiểu học ở Ulvade, Texas — chỉ cách Houston 280 dặm — làm 19 trẻ em và hai người lớn thiệt mạng.
Một số đoạn băng bị rò rỉ cho thấy sau vụ xả súng tại trường học Columbine ở Colorado năm 1999, các quan chức NRA đã cân nhắc việc hủy bỏ hội nghị năm đó. Họ thậm chí còn xem xét một giọng điệu thông cảm hơn đối với các vụ xả súng hàng loạt. Song lần này nó vẫn diễn ra như kế hoạch, với các gian hàng trưng bày các phiên bản vũ khí mới nhất từng được sử dụng để sát hại trẻ em Mỹ. Donald Trump sẽ phát biểu, cùng với hàng chục chính trị gia cánh hữu khác. Những năm gần đây NRA trải qua rất nhiều vụ bê bối, bao gồm cáo buộc gian lận tài chính và gần như phá sản. Nhưng họ vẫn nắm trong tay các nhân vật cánh hữu ở Mỹ.
Chiến tranh Ukraine sẽ đi về đâu?
Sau khi thất bại ở những nơi như Kyiv hay Kharkiv, Nga đang chiếm được thế thượng phong ở vùng Donbas. Tiến trình chiến sự ở đây sẽ ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng của chiến tranh.
Các đồng minh phương Tây nói Ukraine sẽ quyết định các điều khoản kết thúc chiến tranh. Nhưng nhìn chung họ có hai quan điểm. Đức, Pháp và Ý, bằng nhiều cách khác nhau, đã kêu gọi ngừng bắn hoặc đàm phán. Còn Ba Lan, các nước Baltic và Anh muốn giúp Ukraine giành chiến thắng. Riêng Mỹ không bộc lộ quan điểm của mình.
Vấn đề hàng đầu là lãnh thổ. Liệu Nga có được phép giữ lại các phần đất đã chiếm từ ngày 24 tháng 2, cũng như những vùng họ có được từ 2014? Nó cũng liên quan đến thời gian. Ai được lợi khi chiến tranh kéo dài? Và liệu nước Nga có thể trở nên hòa bình, hay phải luôn luôn bị kiềm chế? Tương lai của Ukraine phụ thuộc vào mức độ sẵn sàng trợ giúp của phương Tây.
Phần Lan và Thụy Điển tìm cách thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ
Vào thứ Sáu này, ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto sẽ đến thăm Washington để hội đàm với người đồng cấp Mỹ Antony Blinken. Chủ đề chính: làm thế nào để thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ chấp thuận cho Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan, đã yêu cầu Phần Lan và Thụy Điển đàn áp các nhà hoạt động người Kurd, những người mà ông coi là khủng bố, hiện sống ở hai nước này. Nhưng ông cũng có thể có những yêu cầu khác, chẳng hạn như được phép mua máy bay chiến đấu F-16 hoặc F-35 của Mỹ. (Còn nhớ Thổ Nhĩ Kỳ đã bị loại khỏi chương trình F-35 sau khi mua tên lửa phòng không Nga hồi năm 2019.) Vào ngày 25 tháng 5, các nhà ngoại giao Phần Lan và Thụy Điển đã nói chuyện với quan chức Thổ Nhĩ Kỳ tại Ankara. Cho đến nay vẫn chưa có đột phá nào.
