Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các bộ trưởng quốc phòng từ hơn 50 nước sẽ gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brussels để thảo luận về việc tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine sau loạt tên lửa của Nga hôm thứ Hai. Trước đó vào thứ Ba, nhóm các nước giàu G7 đã cam kết “hỗ trợ tài chính, nhân đạo, quân sự, ngoại giao và pháp lý” cho Ukraine “cho đến khi nào còn cần thiết.”
Ngân hàng Trung ương Anh xác nhận biện pháp can thiệp mua trái phiếu khẩn cấp, vốn được thiết kế để ngăn các quỹ hưu trí bán tháo trái phiếu vì chính sách tài khóa thiếu thận trọng của chính phủ Anh, sẽ kết thúc vào thứ Sáu theo kế hoạch. Lời đảm bảo được ngân hàng đưa ra sau khi một bài viết trên Financial Times cho thấy có khả năng ngân hàng sẽ đi ngược lại tuyên bố của thống đốc Andrew Bailey và cho gia hạn chương trình. Bảng Anh một lần nữa giảm giá so với đô la Mỹ còn lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm của Anh tăng mạnh.
Tổng thống Joe Biden đã gọi Trung Quốc là “thách thức địa chính trị lớn nhất” của Mỹ trong Chiến lược An ninh Quốc gia đầu tiên của ông. Các chính quyền mới luôn phải ban hành tài liệu này, song chính quyền Biden đã hoãn ban hành vào năm ngoái vì Nga tăng cường binh sĩ ở biên giới với Ukraine. Ông Biden cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “kiềm chế” Nga trong khi củng cố các liên minh và thể chế dân chủ của Mỹ.
Đức dự đoán kinh tế nước này sẽ rơi vào suy thoái trong năm tới, với dự báo tăng trưởng giảm từ 2,5% xuống -0,4%. Bộ trưởng kinh tế Robert Habeck viện dẫn lạm phát, chuỗi cung ứng và cuộc khủng hoảng năng lượng đang ngày càng trầm trọng, mà Đức là một trong những nền kinh tế bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Các công nhân nhà máy lọc dầu Pháp đã bỏ phiếu để tiếp tục đình công đòi tăng lương, bất chấp việc chính phủ đe dọa can thiệp nếu các công đoàn và công ty dầu mỏ không thể đạt thỏa thuận. Việc ngừng hoạt động và phong tỏa, hiện đã ở tuần thứ ba, đã làm tê liệt sáu trên bảy nhà máy lọc dầu của Pháp và dẫn đến tình trạng thiếu nhiên liệu tại gần một phần ba trạm xăng trên cả nước.
Cơ quan an ninh Nga cho biết đã bắt giữ tám người liên quan đến vụ nổ hôm thứ Bảy trên cầu Kerch nối Crimea với Nga. Nga nói cuộc tấn công do tình báo quân đội Ukraine thực hiện; những người bị bắt bao gồm 5 người Nga và 3 người khác đến từ Ukraine và Armenia. Ukraine, mà cho đến nay vẫn chưa nhận trách nhiệm, nói cuộc điều tra là “vô nghĩa.”
Tổng thống Nga Vladimir Putin nói các đường ống Nord Stream đang hỏng đều có thể được sửa chữa để cung cấp khí đốt cho châu Âu, nhưng chỉ khi hoạt động của chúng “hiệu quả về mặt kinh tế”. Hồi cuối tháng 9, hai đường ống ở Baltic này đã bị phá hoại, có thể do Nga gây ra. Hôm thứ Tư, nhà điều hành đường ống Druzhba đi qua Ba Lan, cũng dẫn khí từ Nga đến châu Âu, ghi nhận một vụ rò rỉ mới nhưng cho biết chỉ là tai nạn.
Con số trong ngày: 67 tỷ đô la, là số tiền ước tính mà chính phủ Anh cần có thêm để đáp ứng kế hoạch tài khóa mới của chính phủ Truss.
TIÊU ĐIỂM
Lạm phát chỉ giảm nhẹ ở Mỹ
Dữ liệu lạm phát mới nhất của Mỹ, được công bố vào thứ Năm, dự kiến cho thấy giá cả chỉ tăng khoảng 0,2% trong tháng 9 so với tháng 8. Nhưng vấn đề là đà lạm phát cốt lõi vẫn còn quá mạnh. Lạm phát cơ bản (trừ chi phí thực phẩm và năng lượng) có thể đã tăng khoảng 0,5% theo tháng.
Với lạm phát cơ bản tiếp tục cao, các nhà đầu tư đều chắc chắn Cục Dự trữ Liên bang sẽ lại tăng lãi suất vào tháng tới và có lẽ là thêm một lần nữa cho tới cuối năm. Tốc độ tăng lãi suất đang đè nặng lên thị trường trái phiếu và cổ phiếu toàn cầu, khiến một số người kêu gọi Fed nhẹ tay. Nhưng trừ khi lạm phát hạ nhiệt, các thống đốc Fed sẽ không đổi ý.
Thị trường trái phiếu Anh hỗn loạn
Hậu quả tai hại của kế hoạch tài khóa được chính phủ Anh công bố hôm 23 tháng 9 tiếp tục quét qua thị trường. Ngân hàng Anh đã phải can thiệp bằng biện pháp mua khẩn cấp nhằm ngăn các quỹ hưu trí bán tháo trái phiếu. Vào thứ Tư, ngân hàng khẳng định sẽ kết thúc chương trình vào thứ Sáu – nhưng chỉ sau khi sự hoài nghi của thị trường làm đồng bảng Anh tụt giá.
Nhưng sau đó thì sao? Khả năng đáng ngại là tình trạng mua bán hỗn loạn sẽ tiếp tục. Thống đốc ngân hàng Andrew Bailey nói với các quỹ hưu trí vào thứ Ba rằng họ phải “đảm bảo” khả năng phục hồi tài chính của mình trước thời hạn trên. Tuy nhiên, thị trường dường như kỳ vọng ngân hàng sẽ can thiệp nếu tình trạng hỗn loạn quay trở lại. Vấn đề cơ bản là thị trường không chắc chắn về khả năng chính phủ Anh có thể đảm bảo đủ ngân sách cho chương trình cắt giảm thuế. Cho đến khi điều đó được xử lý, mọi thứ sẽ không ổn định trở lại.
Quốc hội Ý đau đầu chọn các chủ tịch mới
Vào thứ Năm, quốc hội mới của Ý sẽ họp phiên đầu tiên sau tổng tuyển cử tháng trước. Ở cả hai viện là một liên minh cánh hữu với đa số vững chắc. Cụ thể, đảng Anh em nước Ý (FdI), Liên đoàn phương Bắc và đảng Forza Italia của Silvio Berlusconi cùng giành được nhiều hơn 74 ghế so với phe đối lập trong Hạ viện 400 ghế, và 30 ghế nhiều hơn trong Thượng viện 200 ghế. Giorgia Meloni của FdI cực hữu gần như chắc chắn trở thành thủ tướng trước cuối tháng. Nhưng nhiệm vụ đầu tiên của các nhà lập pháp là chọn chủ tịch cho cả hai viện.
Quyết định ai làm chủ tịch Thượng viện đặc biệt nhạy cảm, vì người này sẽ kế nhiệm tổng thống 81 tuổi, Sergio Mattarella, nếu ông qua đời hoặc mất khả năng giữ chức vụ. Cả hai nhân vật dẫn đầu đều vướng nhiều tranh cãi. Ignazio La Russa của FdI từng nói đùa trong đại dịch rằng người Ý nên sử dụng cách chào theo kiểu phát xít để tránh bắt tay nhau; trong khi Roberto Calderoli của Liên đoàn từng so sánh một bộ trưởng da đen với một con đười ươi.
Cuộc điều tra vụ 6/1 ở Hạ viện Mỹ đi đến hồi kết
Ủy ban quốc hội Mỹ điều tra vụ tấn công Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021 sẽ tổ chức phiên điều trần cuối cùng vào thứ Năm. Sự kiện này sẽ tóm tắt toàn bộ các chứng cứ cho thấy Donald Trump đã không ngăn những người ủng hộ ông tràn vào tòa nhà quốc hội để lật ngược kết quả bầu cử. Ủy ban dự kiến đưa ra báo cáo cuối cùng trước khi Quốc Hội khóa tiếp theo nhậm chức vào tháng 1. Nếu đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát sau cuộc bầu cử tháng 11, họ có thể sẽ cho ngừng công việc chưa hoàn thành của ủy ban và phản công bằng cách đổ lỗi cho đảng Dân chủ về những thất bại về tình báo và an ninh trong ngày diễn ra sự việc.
Không rõ các nhà điều tra thu thập được bao nhiêu bằng chứng về tội hình sự. Bộ Tư pháp, nơi đưa ra quyết định độc lập về các cáo buộc hình sự, đã thu giữ điện thoại của một số người được ủy ban xác định. Nhưng phạm vi điều tra vẫn chưa rõ ràng. Ông Trump, người không lạ gì với các vấn đề pháp lý, hầu như không hề bối rối.
