Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Joe Biden nói Mỹ sẽ “cạnh tranh quyết liệt” với Trung Quốc nhưng bác bỏ khái niệm “Chiến tranh Lạnh mới.” Ông đưa ra tuyên bố trên ngay sau cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình ở Bali trước thềm thượng đỉnh G20 ở Indonesia. Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, trong cuộc gặp ông Tập đã cảnh báo ông Biden không vượt “lằn ranh đỏ” trong vấn đề Đài Loan.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đến thăm thành phố Kherson và phát biểu trước đám đông tại quảng trường thành phố. Ông Zelensky nói Ukraine “sẵn sàng cho hòa bình.” Trước đó, ông cho biết các nhà điều tra đã ghi nhận hơn 400 tội ác chiến tranh do quân đội Nga gây ra xung quanh Kherson. Ukraine cũng cáo buộc Nga đặt mìn xung quanh các cơ sở hạ tầng quan trọng.
Brazil, Cộng hòa Dân chủ Congo và Indonesia, những nước chiếm hơn một nửa diện tích rừng nhiệt đới trên thế giới, đã công bố kế hoạch hợp tác bảo tồn rừng. Cam kết được các bên đưa ra bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali. Trong khi đó tại COP27 ở Ai Cập, khối G7 đã đề ra một sáng kiến bảo hiểm cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất bởi biến đổi khí hậu. Đức sẵn sàng góp 170 triệu euro (175 triệu đô la) trong số 210 triệu euro ngân sách ban đầu cho kế hoạch.
Bộ trưởng Nội vụ Thổ Nhĩ Kỳ nói các lực lượng người Kurd ở miền bắc Syria phải chịu trách nhiệm cho vụ đánh bom ở trung tâm Istanbul hôm Chủ nhật, vốn khiến 6 người thiệt mạng và khoảng 80 người bị thương. Ông cho biết cảnh sát đã bắt giữ một người bị tình nghi đặt bom và giam giữ 46 người khác. Gần đây tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã nói nhiều hơn về mối đe dọa từ khủng bố.
Giới chức Trung Quốc làm các nhà đầu tư vui mừng khi công bố kế hoạch giải cứu thị trường bất động sản. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc và các đối tác đã vạch ra kế hoạch 16 bước để củng cố ngành này, bắt đầu bằng việc gia hạn trả nợ. Được biết cổ phiếu của công ty bất động sản Country Garden tăng hơn 50% sau khi kế hoạch được công bố; nhiều mã khác cũng tăng 30% trở lên.
Theo New York Times, Amazon sẽ sa thải khoảng 10.000 nhân viên trong các bộ phận công nghệ, nhân sự và bán lẻ. Dự kiến bắt đầu trong tuần này, đợt cắt giảm chiếm 3% lực lượng lao động và là mức lớn nhất trong lịch sử tập đoàn. Quyết định được đưa ra sau các động thái tương tự của Meta, Twitter và Lyft, khi ngành công nghệ Mỹ vật lộn với triển vọng suy thoái kinh tế.
Kết quả của cuộc đua Hạ viện Mỹ vẫn chưa ngã ngũ. Đảng Cộng hòa cần thêm sáu ghế để đạt 218 ghế đa số. Đảng Dân chủ đang có 204. Với tốc độ kiểm phiếu hiện tại, sẽ mất vài ngày nữa mới có kết quả cuối cùng. Hồi cuối tuần, đảng Dân chủ đã giành quyền kiểm soát Thượng viện với chiến thắng ở Arizona và Nevada.
Con số trong ngày: 10,4 tỷ người, là mức đỉnh mà dân số toàn cầu dự kiến sẽ đạt vào khoảng giữa năm 2080 và 2100.
TIÊU ĐIỂM
Hình ảnh quốc tế của tổng thống Indonesia được củng cố
Tổng thống Joko Widodo đã gọi hội nghị thượng đỉnh G20 2022 là thượng đỉnh “khó khăn nhất” từ trước đến nay. Vốn lâu nay chú trọng đối nội, Jokowi (biệt danh của ông) hiếm khi quan tâm đến sân khấu toàn cầu. Nhưng đối thoại đang trở thành chiến lược mới của ông.
Jokowi đã cố gắng hết sức để mời tổng thống Nga Vladimir Putin và tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến tham dự cùng ông tại khách sạn sang trọng ở Bali. Nhưng rồi cả hai đều không đến. Dù vậy các lãnh đạo phương Tây vẫn có thể sẽ tẩy chay một buổi chụp hình nếu ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tham gia. (Các tin đồn hôm thứ Hai rằng ông không khỏe đã bị Điện Kremlin bác bỏ là “tin giả”.)
Sẽ không thể mong đợi nhiều tiến bộ quanh các vấn đề quản trị toàn cầu. Và bất chấp nỗ lực tạo ra bầu không khí thân thiện của Jokowi, mối quan hệ Trung-Mỹ ngày càng xấu đi sẽ vẫn tiếp tục phủ bóng lên sự kiện. Cuộc gặp giữa Tập Cận Bình và Joe Biden hôm thứ Hai dĩ nhiên mang tinh thần đối thoại. Nhưng họ có cả một danh sách dài những vấn đề bất đồng quan điểm.
Dân số thế giới đạt 8 tỷ người
Thứ ba này dân số thế giới sẽ đạt 8 tỷ người, theo ước tính của Liên Hợp Quốc. Đã mười hai năm trôi qua kể từ khi thế giới vượt cột mốc 7 tỷ, và 6 tỷ vào đúng 12 năm trước đó nữa.
Tốc độ tăng dân số đã giảm. Năm nay dân số được dự báo chỉ tăng 0,8%, tốc độ chậm nhất kể từ những năm 1950 và bằng một phần ba so với mức cao nhất vào năm 1963. Phụ nữ đang chọn sinh ít con hơn, và LHQ ước tính từ nay đến năm 2050, dân số của 61 quốc gia sẽ giảm ít nhất 1%.
Dân số toàn cầu giống như một đoàn tàu: chỉ cần đạp phanh là nó sẽ dừng lại, nhưng phải mất thời gian cho đến khi dừng hẳn. Theo Liên Hợp Quốc, sẽ mất 15 năm để có thêm một tỷ người tiếp theo, và 21 năm nữa để đạt thêm một tỷ người sau đó. Thế giới đang đi đến đỉnh: động lực tăng dân số từ những năm 1950 đang dần được thay thế bởi mức dân số ổn định.
Ngày mai ông Trump sẽ công bố ý định tranh cử
“Tôi rất, rất, rất có thể sẽ thử lại,” cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói trong tháng này khi tổ chức mít tinh ở Sioux City, Iowa. Vào thứ Ba ông sẽ chính thức công bố ý định tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Động lực chính của cựu tổng thống Mỹ có thể không chỉ là chính trị, nhất là khi trở lại Nhà Trắng sẽ giúp bảo vệ ông khỏi các rắc rối pháp lý hiện tại. Ban đầu ý định của ông là công bố vào đêm trước bầu cử giữa kỳ, nhưng rồi đã bị các lãnh đạo đảng Cộng hòa thuyết phục lùi ngày. Với thành tích kém cỏi của các ứng viên do ông đưa lên, các cố vấn được cho là đã khuyên cựu tổng thống hoãn thêm một lần nữa.
Ông Trump có thể thấy lợi thế nếu bước vào cuộc đua trước Ron DeSantis, thống đốc bang Florida, và Mike Pence, cựu phó tổng thống của ông. Sau kết quả tốt hơn mong đợi của đảng Dân chủ, tổng thống Joe Biden cũng muốn tranh cử lần nữa. Một cuộc tái đấu Biden-Trump sẽ là điều mà hầu như không ai trông đợi.
Chính phủ liên minh mới của Netanyahu
Vào thứ ba, 120 tân nghị sĩ của quốc hội Israel sẽ họp lần đầu tại Jerusalem. Nhưng hiện tại cựu thủ tướng Binyamin Netanyahu vẫn là lãnh đạo phe đối lập.
Ông Netanyahu đã có được thế đa số trong nghị viện mới. Hôm Chủ nhật tổng thống Isaac Herzog cũng đã trao cho ông sứ mệnh thành lập chính phủ. Nhưng con đường trở lại văn phòng thủ tướng của ông không hề đơn giản. Đầu tiên ông phải ký thỏa thuận liên minh với các đảng cực hữu và tôn giáo trong liên minh. Họ có một danh sách dài các yêu cầu, bao gồm các dự luật sẽ làm suy yếu Tòa Tối cao và giảm tài trợ cho các trường Do Thái. Những người theo đường lối cứng rắn cũng muốn kiểm soát các bộ quan trọng như quốc phòng, an ninh công cộng, giáo dục và tài chính. Nhiều người Israel sẽ phản đối. Sau một cuộc bầu cử trầy da tróc vẩy, ông Netanyahu sẽ còn gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm soát liên minh của mình.
Walmart vượt qua lạm phát thành công
Walmart sẽ công bố kết quả quý mới nhất vào thứ ba. Hồi đầu năm nay, gã khổng lồ siêu thị Mỹ đã khiến nhà đầu tư hoảng sợ với một loạt cảnh báo lợi nhuận khi giá nhiên liệu và thực phẩm tăng cao khiến người tiêu dùng phải cắt giảm chi tiêu cho các mặt hàng khác. Walmart đã phải bán bớt hàng tồn kho dư thừa với giá khuyến mãi và chấp nhận giảm tỷ suất lợi nhuận. Thị trường ngay lập tức dự đoán được điềm xấu cho nền kinh tế.
Nhưng công ty đã phục hồi vững chắc. Giá cổ phiếu đã trở lại mức của tháng 1, ngay giữa lúc thị trường chứng khoán sụt giảm. Lạm phát giảm cũng làm nhẹ bớt áp lực lên ngân sách của khách hàng, dù vẫn đủ cao để kéo các khách hàng có điều kiện chuyển sang mua hàng giá rẻ ở Walmart. Ngoài ra tập đoàn cũng đang cứng rắn hơn với các nhà cung cấp và hạn chế tăng giá. Nói cách khác, một quý kinh doanh tốt cho Walmart không nhất thiết là một quý tốt cho tất cả mọi người.
