Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
FBI vừa bắt giữ Jack Teixeira, người được cho là thủ lĩnh của nhóm trực tuyến đã phát tán các tài liệu tình báo mật của Mỹ. Bộ trưởng tư pháp Merrick Garland cho biết Teixeira, một thanh niên 21 tuổi là nhân viên tình báo không quân của Vệ binh Quốc gia Massachusetts, bị buộc tội chia sẻ bất hợp pháp “thông tin quốc phòng mật” và sẽ nghe bản cáo trạng vào cuối ngày hôm nay. Số tài liệu mật trên bao gồm các đánh giá quân sự về cuộc chiến ở Ukraine và báo cáo của CIA về một loạt các vấn đề toàn cầu.
Bộ tư pháp Hoa Kỳ đang tìm kiếm trợ giúp khẩn cấp từ Tòa án Tối cao trong vụ kiện liên quan đến quyền tiếp cận thuốc phá thai mifepristone, sau khi một thẩm phán ở Texas đình chỉ phê duyệt liên bang của loại thuốc này. Một phán quyết vào đêm khuya từ Tòa Phúc thẩm Khu vực Năm sẽ tiếp tục cho phép bán — ít nhất là tạm thời — nhưng bù lại áp đặt các quy tắc hạn chế hơn đối với việc sử dụng thuốc. Tòa Tối cao chưa cho biết liệu họ có tiếp nhận vụ việc hay không.
Xuất khẩu của Trung Quốc tăng 14,8% trong tháng 3, chấm dứt chuỗi 5 tháng giảm liên tiếp và đánh bại dự đoán giảm 7% của các nhà kinh tế. Xuất khẩu đến Nga và các nước Đông Nam Á tăng, nhưng đến Mỹ và châu Âu tiếp tục giảm. Các số liệu ấn tượng này, mà giới phân tích cho là do nhu cầu xe điện tăng, giúp củng cố hy vọng Trung Quốc đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 5% cho năm nay.
Ngoại trưởng Đức bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc. Các nước EU sẽ kỳ vọng Annalena Baerbock tái khẳng định chính sách chung của châu Âu sau cuộc phỏng vấn bị chỉ trích rộng rãi của Emmanuel Macron. Khi được hỏi về đến đề Đài Loan, tổng thống Pháp đã lập luận là châu Âu không nên “bị cuốn vào những cuộc khủng hoảng không phải của chúng ta,” chẳng khác nào một chiến thắng ngoại giao cho Trung Quốc trong mục tiêu chia rẽ Mỹ với châu Âu.
Ghana trở thành nước đầu tiên phê duyệt vắc-xin sốt rét mới, và cấp phép tiêm vắc-xin này cho trẻ em từ 5 tháng đến 3 tuổi, nhóm có nguy cơ tử vong vì căn bệnh này cao nhất. Sốt rét giết chết khoảng 600.000 người mỗi năm, chủ yếu ở châu Phi cận Sahara. Trong một thử nghiệm lâm sàng, vắc-xin do Đại học Oxford phát triển đạt tỷ lệ hiệu quả 70-80%.
Giá cổ phiếu của Alibaba lao dốc sau khi có tin SoftBank sẽ bán gần như toàn bộ cổ phần của họ trong gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc. Theo Financial Times, tập đoàn đầu tư Nhật Bản sẽ bán số cổ phiếu Alibaba trị giá khoảng 7,2 tỷ USD thông qua các hợp đồng kỳ hạn, qua đó giảm tỷ lệ sở hữu xuống còn 3,8%, từ mức gần 24% vào tháng 6 năm 2022.
Giải bóng đá Ngoại hạng Anh cấm các câu lạc bộ bóng đá của họ hiển thị các nhà tài trợ ngành cờ bạc ở mặt trước áo đấu. Hiện tại có tám câu lạc bộ, bao gồm Fulham và Newcastle, mang áo đấu có các quảng cáo cá cược, với tổng giá trị ước tính của các khoản tài trợ lên đến 60 triệu bảng Anh (75 triệu đô la). Quảng cáo cờ bạc vẫn có thể được hiển thị trên tay áo cầu thủ hoặc trên các pano bên sân.
Con số trong ngày: 104 tỷ đô la, là tổng chi phí tái thiết sau trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ, theo một báo cáo của văn phòng chiến lược và ngân sách của đất nước.
TIÊU ĐIỂM
Vấn đề lương hưu tiếp tục đeo bám Macron
Sau khi gây tranh cãi ở nước ngoài với nhận xét về Đài Loan, vào thứ Sáu, Emmanuel Macron đối mặt một quyết định quan trọng ở trong nước. Hội đồng Hiến pháp Pháp sẽ quyết định xem liệu cải cách lương hưu của tổng thống có được thông qua hay không. Luật của ông tăng tuổi nghỉ hưu tối thiểu của Pháp từ 62 lên 64, và đã gây ra biểu tình cũng như đình công liên tục. Ông Macron nhất quyết thông qua luật ở quốc hội vào tháng 3 mà không cần bỏ phiếu trực tiếp, và chỉ vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm sau đó đối với chính phủ ông trong gang tấc.
Rất hiếm khi hội đồng bác bỏ luật đã được quốc hội thông qua, nhưng không phải là chưa từng xảy ra. Việc bác bỏ hoàn toàn cải cách sẽ gây ra khủng hoảng chính trị. Nhưng nếu xác nhận nó, hội đồng cũng sẽ vấp phải phản đối kịch liệt. Bên cạnh dự luật, hội đồng còn ra phán quyết về sáng kiến của phe đối lập về một cuộc trưng cầu dân ý để giới hạn tuổi hưởng lương hưu ở 62. Những rắc rối chính trị của ông Macron vẫn chưa kết thúc.
Ngành ngân hàng Mỹ đánh giá lại tác động của các sự kiện vừa qua
Các ngân hàng lớn của Mỹ, bao gồm JPMorgan Chase, Citigroup và Wells Fargo, sẽ công bố thu nhập quý đầu vào thứ Sáu. Sau vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank và những cú sốc ngay sau đó, đợt kết quả này sẽ cho thấy nhiều thông tin. Tiền gửi đã chuyển từ các ngân hàng nhỏ đến các ngân hàng lớn hơn – và các báo cáo sẽ giúp lượng hoá con số này. Tiền gửi giảm dẫn đến chi phí huy động vốn tăng cho một số ngân hàng nhỏ, làm giảm biên lãi ròng của họ. Liệu điều đó có gây nguy hiểm cho bất kỳ ngân hàng nào khác hay không sẽ sớm trở nên rõ ràng hơn. Và bên cạnh đó là câu hỏi liệu một số ngân hàng nhất định phụ thuộc vào các công cụ cho vay khẩn cấp của Fed ra sao.
Song một số chi tiết có thể chỉ được tiết lộ bởi các ngân hàng khu vực, sẽ công bố vào tuần tới. Các ngân hàng nhỏ đang gặp khó khăn, chẳng hạn như First Republic, lại phải đến hai tuần sau mới công bố. Cơn bão dường như đã qua, và giờ là lúc sương tan.
Đảng Cộng hoà gặp mặt để thảo luận về vấn đề sở hữu súng
Những gương mặt ứng cử viên tổng thống Mỹ tiềm năng của đảng Cộng hòa đang tinh chỉnh quan điểm của họ về Tu chính Án thứ hai. Các ứng viên chính thức như Donald Trump và Nikki Haley — cũng như những người chưa xác nhận, như Ron DeSantis và Mike Pence — đều sẽ phát biểu vào thứ Sáu này tại hội nghị thường niên lần thứ 152 của Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ. Cũng như năm 2022, sự kiện năm nay diễn ra ngay sau hai vụ xả súng hàng loạt; các thành phố để tang năm nay là Louisville, Kentucky, và Nashville, Tennessee.
Nashville cũng sẽ tổ chức một cuộc họp của đảng Cộng hòa vào thứ Sáu, khi các nhà tài trợ của đảng sẽ tề tựu về đây cho một cuộc gặp mặt đã lên kế hoạch từ lâu. Chắc chắn họ sẽ đối mặt với những câu hỏi khó chịu về vụ xả súng trường học gần Nashville, trong đó một cựu học sinh đã giết chết ba trẻ em, cũng như cuộc bỏ phiếu trục xuất hai nhà lập pháp da đen của đảng Dân chủ khỏi nghị viện bang do đảng Cộng hòa kiểm soát, chỉ vì hai người này lớn tiếng đòi kiểm soát súng.
Một số nhân vật bảo thủ đã bày tỏ lo ngại về hình ảnh của đảng. Ngay cả trước khi xảy ra tấn thảm kịch mới nhất, đa số người Mỹ cho biết họ ủng hộ luật súng chặt chẽ hơn. Sau những sự kiện này, Nancy Mace, một nữ dân biểu Cộng hòa từ Nam Carolina, đã nói các thành viên của đảng bà là “không thể hiện lòng trắc ẩn.”
Các bác sĩ ở Anh đình công hàng loạt
Vào thứ Sáu, gần 50.000 bác sĩ trẻ ở Anh và xứ Wales sẽ kết thúc cuộc đình công đòi tăng lương kéo dài suốt 96 giờ qua. Có tới 300.000 ca mổ và thủ tục y tế bị hủy bỏ do cuộc đình công này, đặc biệt tai hại khi danh sách chờ của các bệnh viện đã lên tới 7 triệu. Dù vậy, thăm dò cho thấy có hơn một nửa người Anh ủng hộ các bác sĩ đình công.
Các bác sĩ, với nhiều người không còn quá trẻ, thấy chán nản vì phải làm việc ở những nơi thiếu nhân lực. Bên cạnh đó là thu nhập thấp: công đoàn liên tục nhấn mạnh là một phần mười trong số các bác sĩ chỉ được trả nhiều hơn một chút so với nhân viên pha chế tại một chuỗi cửa hàng cà phê. Nhưng chính phủ sẽ không bao giờ đồng ý với yêu cầu tăng lương 35% — dù đáng mức tăng đó sẽ chỉ đưa lương thực nhận của họ về lại mức của 15 năm trước – khiến cho triển vọng đàm phán là gần như không thể. Trong khi đó, một phần ba số bác sĩ trẻ, theo Hiệp hội Y khoa Anh, có kế hoạch rời Anh đi làm việc ở nước ngoài trong 12 tháng tới.
