Thế giới hôm nay: 26/07/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc miễn nhiệm Tần Cương, người đã không xuất hiện kể từ ngày 25 tháng 6, và bổ nhiệm Vương Nghị vào vị trí bộ trưởng ngoại giao (ông Vương là ngoại trưởng tiền nhiệm). Ông Tần chỉ mới giữ chức vụ này được bảy tháng. Giới chức nói ông vắng mặt vì “lý do sức khỏe,” khiến nhiều người đồn đoán. Chủ tịch Tập Cận Bình đã ký sắc lệnh cho phép miễn nhiệm ông Tần, người từng được coi là cấp dưới thân tín của ông, theo hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã.

Phan Công Thắng (Pan Gongsheng) được bổ nhiệm làm thống đốc mới của ngân hàng trung ương Trung Quốc. Từng là nghiên cứu viên cấp cao tại Harvard và làm phó thống đốc từ năm 2012, ông Phan trở thành bí thư đảng uỷ ngân hàng từ ngày 1 tháng 7. Các mục tiêu của ông gồm giảm thiểu mức nợ cao của chính quyền địa phương và đà suy thoái trong lĩnh vực bất động sản. Kinh tế Trung Quốc đang chậm lại sau khi các biện pháp phong toả covid kết thúc vào năm ngoái.

Hạ viện Nga bỏ phiếu nâng độ tuổi nhập ngũ tối đa từ 27 lên 30. Luật này cũng sẽ cấm nam giới rời khỏi Nga sau khi được triệu tập đến văn phòng nghĩa vụ quân sự. Nó vẫn cần được thượng viện và tổng thống Nga Vladimir Putin thông qua. Năm ngoái, Nga đã công bố kế hoạch tăng khoảng 1/3 lực lượng vũ trang lên 1,5 triệu quân.

Bộ giáo dục Hoa Kỳ đã mở một cuộc điều tra xem việc Harvard ưu tiên con cái cựu sinh viên có phải là phân biệt chủng tộc hay không, vì nó có xu hướng quá thiên vị sinh viên da trắng. Chính sách tuyển sinh “thừa kế” này đang bị chỉ trích dữ dội sau khi Tòa án Tối cao bãi bỏ các chính sách tuyển sinh mang lại lợi thế cho sinh viên thiểu số. Cuộc điều tra được khởi xướng giữa một loạt đơn khiếu nại từ các tổ chức đại diện cho các nhóm thiểu số.

United Parcel Service và một công đoàn đại diện cho hơn 340.000 nhân công Mỹ của công ty đã đạt được thỏa thuận sơ bộ để ngăn một cuộc đình công dự kiến bắt đầu vào tuần tới. Hợp đồng mới có thời hạn 5 năm, mà các thành viên công đoàn phải thông qua, bao gồm tăng lương và cam kết lắp máy điều hòa không khí trong xe tải. UPS xử lý khoảng một phần tư tổng số bưu kiện hàng ngày ở Mỹ.

Theo World Weather Attribution, một mạng lưới các đơn vị chuyên lập mô hình khí hậu, nhiệt độ kỷ lục được ghi nhận ở Mỹ và Nam Âu trong tháng này “hầu như không thể xảy ra” nếu không có tình trạng nóng lên toàn cầu do con người gây ra; còn thời tiết ở Trung Quốc hiện nay là “cực kỳ hiếm.” Các nhà nghiên cứu ước tính nhiệt độ gần đây tăng từ 1°C đến 2,5°C do ảnh hưởng của việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Hãng xếp hạng tín dụng Fitch cho rằng nước Anh sẽ phải chịu “chi phí lãi suất nợ cao nhất trong các nước phát triển” vì lạm phát tăng. Ước tính cho thấy Kho bạc Anh sẽ chi 110 tỷ bảng (141 tỷ đô la) để trả lãi nợ trong năm 2023, tương đương 10,4% tổng doanh thu của chính phủ. Ở Anh, nợ liên quan đến lạm phát chiếm gần 25% tổng nợ của chính phủ, trong khi hầu hết các nước có tỷ lệ này dưới 10%.

Con số trong ngày: 30.000, là số lượng thị thực mà Anh cấp cho nhân công hái lượm thuê ở các nông trại trong năm 2021.

TIÊU ĐIỂM

Lần tăng lãi suất cuối cùng của Fed?

Vào thứ Tư này sau cuộc họp chính sách thường kỳ, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng lãi suất ngắn hạn lên 5,25% từ mức 5%. Các quan chức Fed đã nhiều lần báo hiệu rằng thị trường lao động mạnh và lạm phát cao liên tục buộc họ phải ra tay, với thêm một lần tăng nữa trước cuối năm.

Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế tin rằng hôm nay sẽ đánh dấu bước cuối cùng trong chu kỳ thắt chặt của Fed. Bắt đầu từ mức sàn 0% vào tháng 3 năm 2022, một năm qua đánh dấu chu kỳ tăng lãi suất mạnh tay nhất ở Mỹ trong bốn mươi năm qua. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy, mặc dù vẫn còn nóng, cả lạm phát và thị trường việc làm đều đang hạ nhiệt. Hơn nữa, sẽ là lợi bất cập hại nếu Fed đi quá xa.

Cuộc phản công không như mong đợi của Ukraine

Cuộc phản công của Ukraine sẽ sớm bước vào tuần thứ tám. Cho đến nay nó đã giải phóng nhiều lãnh thổ hơn số Nga chiếm được trong cuộc tấn công mùa đông vốn giúp họ chiếm thị trấn Bakhmut và một số nơi khác. Nhưng nhìn chung, tiến độ không như mong đợi. Các cuộc tấn công ban đầu của Ukraine là rất tốn kém và không thể chọc thủng được phòng tuyến của Nga. Về phía mình, Nga đã tổ chức phòng thủ tốt hơn dự đoán của phương Tây, với các đòn phản công cơ động và nhanh chóng.

Nhưng những người lạc quan cũng chỉ ra một số yếu tố có lợi cho Ukraine, một trong số đó là việc Nga có ít dự trữ hậu phương. Trong những ngày gần đây, Ukraine đã sử dụng tên lửa Storm Shadow do Anh cung cấp để tấn công các căn cứ không quân và kho đạn dược của Nga, trong đó có một đòn tấn công được cho là đã phá hủy 2.500 tấn đạn dược.

Ván cược tốt nhất cho Ukraine có lẽ là tiếp tục làm hao mòn quân đội Nga bằng lợi thế vũ khí chính xác tầm xa do tình báo phương Tây dẫn đường. Cho tới lúc này có thể nói cuộc phản công đã không thể phá vỡ thế bế tắc trên chiến trường.

Meta chuẩn bị công bố kết quả quý

Thứ Tư sẽ là một ngày sôi động của các tập đoàn công nghệ. Sau một năm khởi đầu thuận lợi, Meta, công ty mẹ của Facebook và Instagram, sẽ báo cáo kết quả kinh doanh quý, với giá cổ phiếu đã tăng hơn gấp đôi kể từ tháng 1.

Một lý do là phục hồi trong mảng kinh doanh quảng cáo, mảng mang về gần như toàn bộ doanh thu cho công ty. Ngân sách tiếp thị bị thu hẹp, cùng với các cài đặt quyền riêng tư của Apple, đã khiến các nhà quảng cáo không thể theo dõi người dùng trên điện thoại cá nhân và làm giảm doanh thu của Meta trong ba quý cuối năm 2022. Nhưng trong quý đầu năm 2023, doanh thu từ quảng cáo đã tăng trở lại, khoảng 4%.

Nhà đầu tư cũng hài lòng với các quyết định cắt giảm chi phí của công ty: kể từ năm ngoái, công ty đã sa thải một phần tư nhân lực. Nhà đầu tư chắc chắn sẽ theo dõi sát sao để xem liệu cả hai xu hướng này có tiếp tục hay không. CEO Mark Zuckerberg có lẽ cũng sẽ nói về thành công ban đầu của Threads — một mạng xã hội bắt chước Twitter do Meta lập. Nó đã thu hút 100 triệu người dùng trong tuần đầu tiên kể từ khi ra mắt vào ngày 6 tháng 7.

Hạ viện Mỹ nghe điều trần về UFO

Vào năm 2017, tờ New York Times, được coi là một trong những tờ báo uy tín ở Mỹ, công bố bản báo cáo cho thấy bộ quốc phòng Mỹ đã tài trợ từ năm 2007 đến 2012 cho một chương trình nhỏ để điều tra các báo cáo về UFO. Sau đó nó bị thay thế bởi các chương trình kế nhiệm. Đến năm 2020, Marco Rubio, một thượng nghị sĩ nổi bật của đảng Cộng hòa, đã yêu cầu Lầu Năm Góc đưa ra báo cáo công khai về những phát hiện của mình.

Những người theo thuyết âm mưu rằng Trái đất đã được người ngoài hành tinh viếng thăm nói chính phủ sỡ hữu — và che đậy — các bằng chứng như vậy. Vào thứ Tư, một cựu sĩ quan tình báo sẽ ra làm chứng trước một tiểu ban Hạ viện về chủ đề này.

Người này nói ông đã chuyển cho Quốc hội thông tin mật về các chương trình của Lầu Năm Góc ghi nhận “các đồ dùng không có nguồn gốc từ con người” (thuyết âm mưu được nhiều người ưa thích cho rằng chính phủ tích trữ những mảnh vụn như vậy). Bộ quốc phòng phủ nhận, nhưng hồi tháng 4 đã thừa nhận đang theo dõi khoảng 650 sự cố không giải thích được. Họ giờ đây sẽ phải giải đáp thắc mắc của các nhà lập pháp.