Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nam Phi đã trình bày vụ kiện của mình trước Tòa án Công lý Quốc tế của Liên Hợp Quốc, với cáo buộc Israel phạm tội diệt chủng ở Dải Gaza. Đề cập đến Công ước chống diệt chủng năm 1948, các luật sư khẳng định “ý định” tiêu diệt Gaza đã được “nuôi dưỡng ở cấp độ cao nhất của nhà nước.” Israel lập luận rằng họ chỉ đang tiến hành một cuộc chiến tự vệ chống lại Hamas sau các đòn tấn công của nhóm chiến binh này vào ngày 7/10. Tel Aviv sẽ kịch liệt phủ nhận các cáo buộc tại tòa vào thứ Sáu.
Iran bắt giữ tàu chở dầu ở Vịnh Oman. Con tàu này, thuộc sở hữu của Hy Lạp và đang chở dầu của Iraq, trước đây từng là tâm điểm tranh chấp với Mỹ khi nó vận chuyển dầu của Iran bất chấp lệnh trừng phạt. Truyền thông Iran cho biết động thái này là “để trả đũa hành vi trộm dầu” của Mỹ, quốc gia đã tịch thu tàu và dầu của Iran vào năm ngoái.
Lạm phát ở Mỹ tăng nhanh trong tháng 12, với giá tiêu dùng tăng 3,4% theo năm. Con số này cao hơn tháng 11, khi lạm phát đạt 3,1%, dù lạm phát lõi – tức không tính chi phí năng lượng và thực phẩm – đã chậm lại một chút. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã phát đi tín hiệu sẽ hạ lãi suất trong năm nay khi giá cả dần giảm đà tăng.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA cho biết Trung Quốc là động lực chính cho tăng trưởng năng lượng tái tạo toàn cầu vào năm ngoái, với công suất năng lượng mặt trời tăng hơn gấp đôi (năng lượng gió cũng tăng trưởng). Trên toàn thế giới, công suất năng lượng tái tạo đã tăng hơn 50% trong năm 2023. Dù vậy, IEA cảnh báo rằng phải tăng tốc độ áp dụng năng lượng tái tạo hơn nữa để đạt mục tiêu tăng gấp ba vào năm 2030 như cam kết quốc tế.
Chesapeake Energy, một công ty khí đốt của Mỹ, tuyên bố sẽ mua công ty đối thủ Southwestern Energy trong một thỏa thuận mua toàn bộ cổ phiếu trị giá 7,4 tỷ USD. Thỏa thuận này diễn ra ngay sau làn sóng hợp nhất trong lĩnh vực năng lượng của Mỹ, và sẽ đưa Chesapeake trở thành một trong những nhà sản xuất khí đốt lớn nhất nước Mỹ nếu được các cơ quan quản lý chấp thuận. Việc mua lại phản ánh nỗ lực chuyển dịch hoàn toàn sang khí đốt tự nhiên của Chesapeake.
Microsoft vượt Apple để trở thành công ty có giá trị cao nhất thế giới khi hai gã khổng lồ công nghệ Mỹ đổi chỗ cho nhau trong phiên giao dịch sớm. Microsoft đã có một năm 2023 tốt đẹp, với giá cổ phiếu tăng 57% nhờ các khoản đầu tư vào trí tuệ nhân tạo. Trong khi đó, Apple lại chứng kiến doanh số bán hàng suy giảm và có nguy cơ bị mắc vào một vụ kiện chống độc quyền vào cuối năm nay.
Giám đốc điều hành của hai hãng hàng không Nga đã yêu cầu các quan chức kéo dài thời gian phục vụ của máy bay Antonov, nhiều chiếc trong số đó được chế tạo ở Kiev vào những năm 1960. Các công ty đang phải vật lộn để duy trì công suất mà không có phụ tùng thay thế do các nhà sản xuất nước ngoài chế tạo, vốn không có sẵn do các lệnh trừng phạt của phương Tây. Gần 100 máy bay Antonov vẫn đang được dùng trên khắp cả nước.
Con số trong ngày: 966 triệu USD, là doanh thu của Trường Kinh doanh Harvard trong năm 2022.
TIÊU ĐIỂM
Trung Quốc sắp công bố dữ liệu kinh tế
Trung Quốc sẽ công bố một loạt dữ liệu kinh tế vào thứ Sáu, mang đến cái nhìn sâu hơn về giai đoạn trì trệ của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong năm 2023. Dữ liệu lạm phát — hay đúng hơn là giảm phát — là một trong số đó. Trong khi phần còn lại của thế giới đang nỗ lực giảm lạm phát thì giá tiêu dùng của Trung Quốc giảm 0,5% so với cùng kỳ trong tháng 11. Giá nhà dự kiến sẽ tiếp tục giảm do nhu cầu tiêu dùng yếu, gây ra bởi sự suy thoái của thị trường bất động sản trong nước.
Bên cạnh đó còn có dữ liệu thương mại tháng 12. Khi nền kinh tế trong nước suy yếu, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang thúc đẩy lĩnh vực sản xuất bằng tín dụng từ các ngân hàng quốc doanh. Xuất khẩu sụt giảm trong năm 2023 do hàng điện tử tồn kho sau đại dịch. Giới kinh tế đang kỳ vọng Trung Quốc tăng trưởng xuất khẩu khoảng 1,7% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng mạnh nhất trong 8 tháng.
Kinh tế Mỹ nhìn từ dữ liệu của các ngân hàng hàng đầu
Những ngân hàng lớn nhất nước Mỹ — Bank of America, JPMorgan Chase, Citigroup và Wells Fargo — sẽ báo cáo thu nhập quý vào thứ Sáu. Thu nhập lãi ròng dự kiến sẽ đạt đỉnh. Sau khi tăng hàng quý từ 45 tỷ USD vào đầu năm 2021 lên 64 tỷ USD vào quý trước, các nhà phân tích hiện dự báo thu nhập lãi ròng sẽ bắt đầu giảm.
Báo cáo thu nhập cũng sẽ đại diện cho nền kinh tế nói chung – nó có thể vẫn còn quá nóng. Hiện số dư thẻ tín dụng đã tăng khi người tiêu dùng đi mua sắm mùa nghỉ lễ. Nếu tiền phạt (đối với các khoản vay không trả được) tăng, một cuộc suy thoái sẽ có khả năng xảy ra. Lý tưởng nhất là nền kinh tế không mạnh đến mức Fed có thể trì hoãn cắt giảm lãi suất hoặc tiếp tục tăng lãi suất, vốn từng khiến một số ngân hàng phá sản và làm tăng đột biến chi phí vốn hồi đầu năm 2023; nhưng không yếu đến mức người đi vay bắt đầu vỡ nợ hàng loạt. Giới ngân hàng cần những thứ “vừa phải.”
NASA trình làng máy bay chở khách siêu thanh
Vào thứ Sáu, NASA sẽ ra mắt máy bay X-59 Quest, bản thử nghiệm cho một chiếc máy bay chở khách siêu thanh. Du lịch siêu thanh đã trở thành quá khứ kể từ khi Concorde, một máy bay phản lực do Anh-Pháp đồng sản xuất, ngừng bay vào năm 2003. Concorde tỏ ra tốn kém khi vận hành, một phần vì “tiếng nổ siêu thanh” của nó được cho là quá lớn đối với các khu vực đông dân cư, khiến nó bị hạn chế bay đáng kể. X-59 chậm hơn Concorde, với tốc độ bay khoảng Mach 1,4 (xấp xỉ 1.500 km/h) so với Mach 2 của Concorde. Nhưng “công nghệ siêu âm yên tĩnh” của X-59 giúp nó tạo ra một “tiếng đập” nhẹ nhàng hơn cho những người ở trên mặt đất.
Các chuyến bay thử nghiệm sẽ bắt đầu vào cuối năm nay. Và NASA không phải là cơ quan duy nhất muốn khôi phục du lịch hàng không siêu thanh. Boom Supersonic, một công ty của Mỹ, cũng hy vọng sẽ thực hiện chuyến bay đầu tiên bằng máy bay do chính họ sản xuất trong những tháng tới.
