Thế giới hôm nay: 02/04/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một cuộc không kích đã phá hủy lãnh sự quán Iran ở Damascus. Một nguồn tin an ninh Lebanon nói với Reuters rằng Mohammad Reza Zahedi, một chỉ huy của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), nằm trong số nhiều người thiệt mạng trong vụ tấn công. Truyền thông nhà nước ở Iran và Syria đổ lỗi vụ tấn công cho Israel và từ chối bình luận. Israel đã tăng cường tấn công lực lượng IRGC và phiến quân được Iran hậu thuẫn ở Syria kể từ khi Hamas phát động cuộc tấn công ngày 7/10 vào Israel.

Binyamin Netanyahu cho biết ông sẽ “hành động ngay lập tức” để đóng cửa Al Jazeera, một kênh tin tức vệ tinh có trụ sở tại Qatar, Israel. Quốc hội nước này đã thông qua luật cho phép thủ tướng đóng cửa các phương tiện truyền thông nước ngoài vì lý do an ninh quốc gia. Trước đó, lực lượng vũ trang Israel thông báo họ đã kết thúc chiến dịch kéo dài hai tuần xung quanh bệnh viện al-Shifa. Phần lớn bệnh viện này đã bị phá hủy.

Google cam kết tiêu hủy dữ liệu duyệt web của hàng triệu người dùng sau khi bị cáo buộc lừa dối khách hàng. Động thái này sẽ giúp giải quyết một vụ kiện được đệ trình vào năm 2020, cáo buộc gã khổng lồ công nghệ theo dõi người dùng ở chế độ “Ẩn danh” trong trình duyệt “Chrome,” được tiếp thị như một phương tiện để duyệt web riêng tư. Google cũng sẽ cập nhật điều khoản về thông tin mà họ thu thập trong quá trình duyệt web riêng tư.

Đảng đối lập chính của Thổ Nhĩ Kỳ giành chiến thắng bất ngờ trong cuộc bầu cử địa phương. Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) đã giành được quyền kiểm soát các thành phố lớn nhất đất nước, bao gồm Istanbul và Ankara, khi đánh bại đảng Công lý và Phát triển (AK) của tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Đây là đòn giáng mạnh vào ông Erdogan, người từng hy vọng sử dụng cuộc bầu cử này để củng cố quyền lực và đưa ra hiến pháp mới.

Cựu tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu sẽ bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc kéo dài 11 ngày, và được cho là sẽ gặp Tập Cận Bình. Đảng của ông Mã, Quốc dân Đảng, ủng hộ mối quan hệ chặt chẽ hơn với chính phủ Trung Quốc. Đây là chuyến thăm đại lục lần thứ hai của ông: năm ngoái, ông trở thành cựu lãnh đạo Đài Loan đầu tiên đến thăm đại lục.

OpenAI được cho là đang có kế hoạch mở văn phòng châu Á đầu tiên tại Nhật Bản vào cuối tháng. Theo Bloomberg, công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo này cũng sẽ ra mắt các dịch vụ bằng tiếng Nhật. Tuần trước có báo cáo cho rằng OpenAI và Microsoft, nhà đầu tư lớn nhất của họ, đang hợp tác để khởi động một dự án trung tâm dữ liệu trị giá 100 tỷ USD và lưu trữ một siêu máy tính có tên “Stargate.”

Donald Trump đón ngày Chủ nhật Phục sinh bằng cách đả kích các đối thủ chính trị và pháp lý của mình ở mức tối đa trên Truth Social, nền tảng truyền thông xã hội của ông. Cựu tổng thống cho biết “các công tố viên quanh co và tham nhũng” đang “làm mọi cách có thể để can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống.” Joe Biden có giọng điệu ôn hòa hơn, thề sẽ “làm việc vì hòa bình, an ninh, và phẩm giá cho tất cả mọi người.”

Con số trong ngày: 26%, là dự đoán tỉ lệ tăng trưởng hàng năm của thị trường thuốc giảm cân trong 5 năm tới.

TIÊU ĐIỂM

Wisconsin tổ chức bầu cử sơ bộ

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ có thể sẽ rất sát sao. Một trong những bang đặc biệt quan trọng là Wisconsin, nơi sẽ tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ của cả hai đảng vào thứ Ba. Các chiến lược gia của đảng sẽ chú ý nhiều hơn đến các cuộc đua thứ cấp, thay vì cuộc đua tổng thống – vì Donald Trump và Joe Biden đã chắc chắn là ứng viên của hai đảng.

Wisconsin đang bỏ phiếu dựa trên các ranh giới đơn vị bầu cử mới, được thống đốc ký thành luật vào tháng trước. Hồi tháng 12, Tòa Tối cao của bang đã bác bỏ các bản đồ lập pháp vì cho rằng nó vi hiến. Trước đây, nhiều khu vực bầu cử đã được vẽ theo cách có lợi hơn cho đảng Cộng hòa; nhưng bản đồ mới sẽ khiến các cuộc đua trở nên gay cấn hơn. Người đứng đầu đảng Dân chủ ở Wisconsin hy vọng những cuộc bầu cử địa phương cạnh tranh này sẽ truyền cảm hứng cho những người theo chủ nghĩa tự do đi bỏ phiếu. Bằng cách này, số phiếu bầu cho ông Biden cũng sẽ tăng lên. Song lãnh đạo phe Cộng hòa tại nghị viện bang Wisconsin tỏ ra hoài nghi về lý thuyết đi từ dưới lên này. Ông lập luận, cũng như bất kỳ nơi nào khác, cơ sở của đảng Dân chủ chỉ đơn thuần là “được thúc đẩy bởi sự căm ghét Donald Trump.”

Toà Hà Lan nghe tranh luận về kháng cáo của Shell

Vào tháng 5 năm 2021, tòa án quận The Hague đưa ra một phán quyết mang tính bước ngoặt. Toà tuyên bố tập đoàn Shell đã không làm đủ để ngăn chặn biến đổi khí hậu và do đó gây nguy hiểm đến tính mạng của công dân Hà Lan. Họ yêu cầu hãng dầu mỏ giảm lượng khí thải – bao gồm cả lượng khí thải do người tiêu dùng sử dụng sản phẩm của họ tạo ra – xuống 45% vào năm 2030, so với mức của năm 2019. Shell đã kháng cáo.

Vào thứ ba, toà sẽ bắt đầu xem xét kháng cáo. Trong bốn ngày, công ty sẽ đối đầu với nhóm đưa ra vụ kiện đầu tiên, Milieudefensie — chi nhánh Hà Lan của Friends of the Earth, một tổ chức môi trường. Một phầnl ập luận của Shell cho rằng Milieudefensie đã nhắm vào Shell một cách không công bằng – họ không phải nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch lớn duy nhất. Shell cũng cho rằng dù sao thì họ cũng có ý định giảm lượng khí thải xuống mức 0 (vào năm 2050). Họ nói mốc thời gian của tòa án là không khả thi. Trong khi đó, Milieudefesie tự tin vào chiến thắng. Họ nói Shell đã đi ngược lại các cam kết về khí hậu được đưa ra kể từ phán quyết ban đầu.

Tình hình lạm phát ở Đức 

Vào thứ Ba, Destatis, văn phòng thống kê của Đức, sẽ công bố tỷ lệ lạm phát trong tháng 3. Đà giảm hiện tại có thể sẽ tiếp tục: lạm phát hàng năm giảm từ 3,7% trong tháng 12 xuống 2,9% trong tháng 1 do giá năng lượng giảm và lạm phát lương thực chậm lại.

Đó là một tin kinh tế tốt hiếm hoi đối với Đức. Năm ngoái nền kinh tế nước này giảm 0,3%; và dự báo sẽ tăng rất ít trong năm nay. Triển vọng ảm đạm như vậy chủ yếu là do đầu tư công và tư đều yếu – hậu quả của chính sách tiền tệ thắt chặt – cũng như tình trạng thiếu lao động lành nghề trầm trọng. Cuộc chiến ở Ukraine đang khiến doanh nghiệp lo lắng và giá năng lượng vẫn ở mức cao so với Mỹ. Nhưng xa hơn về phía trước, triển vọng có tươi sáng hơn một chút: tăng trưởng cho năm 2025, năm diễn ra cuộc bầu cử liên bang tiếp theo, được dự báo là khoảng 1,2%. Tuy nhiên, bấy nhiêu khó có thể đủ để giữ cho liên minh cầm quyền tiếp tục tại vị.

Hội nghị thường niên của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch và các quy tắc mới về rủi ro khí hậu

Các cơ quan quản lý và luật sư Phố Wall sẽ tề tựu về Washington vào thứ Ba để tham dự hội nghị thường niên của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC). Trong hai ngày tới, các quan chức từ cơ quan quản lý tài chính chính của Mỹ sẽ đưa ra các ưu tiên chính sách của họ.

Nổi bật trong chương trình nghị sự sẽ là kế hoạch của SEC nhằm yêu cầu các công ty lớn công bố các rủi ro liên quan đến khí hậu và phát thải khí nhà kính bắt đầu từ năm 2026. Các quy tắc, được bật đèn xanh vào tháng trước, đã được rút gọn phần nào so với phiên bản ban đầu. Đề xuất trước đó, được đưa ra vào năm 2022, đã thu hút sự phẫn nộ từ đảng Cộng hòa và các nhóm vận động hành lang. SEC đã bỏ yêu cầu các công ty tiết lộ “lượng khí thải ở phạm vi 3” (bao gồm lượng khí thải do nhà cung cấp và người dùng cuối của công ty tạo ra).

Song những quy định mới vẫn bị chỉ trích gay gắt. Các công ty cho rằng việc tiết lộ thông tin sẽ khiến các nhà đầu tư sợ hãi, khuyến khích họ di chuyển tài sản đến nơi nào đó với các quy định môi trường lỏng lẻo hơn. Một liên minh gồm mười bang đã đưa ra một thách thức pháp lý. Tranh luận sẽ kéo dài, mặc dù kế hoạch hiện đã được phê duyệt.