Thế giới hôm nay: 05/07/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Keir Starmer ca ngợi một “chương mới” cho nước Anh khi hàng triệu người bắt đầu đi bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử. Lãnh đạo Đảng Lao động đối lập cho biết ông “sẵn sàng tiếp nhận chính phủ” và nhóm của ông sẽ “bắt đầu ngay lập tức” nếu họ giành chiến thắng. Các kết quả thăm dò hậu bỏ phiếu đầu tiên sẽ có từ khoảng 10 giờ tối thứ Năm giờ địa phương.

Trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh, tổng thống Joe Biden thừa nhận đã “làm hỏng” cuộc tranh luận trên truyền hình gần đây với Donald Trump, nhưng cho biết ông sẽ “đứng dậy.” Màn trình diễn tệ hại của tổng thống 81 tuổi khiến nhiều người trong Đảng Dân chủ (và hơn thế nữa) đặt câu hỏi về triển vọng tái cử của ông. Hai trong số các nghị sĩ của đảng đã công khai kêu gọi ông Biden rút khỏi cuộc đua, dù hôm thứ Tư, một số thống đốc Dân chủ đã tuyên bố ủng hộ ông.

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu nói với ông Biden rằng ông sẽ cử người đến nối lại đàm phán với Hamas về việc thả các con tin Israel đang bị giam giữ ở Gaza. Các cuộc đàm phán trước đó do Qatar và Ai Cập làm trung gian đã bị đình trệ. Trong khi đó Hizbullah, một nhóm chiến binh người Shia ở Lebanon, cho biết họ đã bắn hơn 200 quả rocket về phía Israel.

Lực lượng Ukraine đã rút khỏi Chasiv Yar, một thị trấn có ý nghĩa chiến lược ở miền đông Ukraine. Quân Nga đã tấn công thị trấn này trong nhiều tháng qua, và nếu chiếm thành công sẽ có thể tới các thành phố lớn hơn ở vùng Donetsk. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gần đây nói với Bloomberg rằng một số lữ đoàn Ukraine đang thiếu vũ khí vì viện trợ quân sự Mỹ đến chậm.

Đơn đặt hàng nhà máy ở Đức bất ngờ giảm trong tháng 5, sụt 1,6% so với tháng 4, do phục hồi kinh tế có dấu hiệu chững lại. Bất chấp dự đoán tăng 0,5% của giới kinh tế, dữ liệu vẫn giảm tháng thứ năm liên tiếp. Bộ kinh tế cho biết số liệu này cho thấy “động lực khá yếu” trong ngành công nghiệp Đức.

Bão Beryl tấn công bờ biển phía nam Jamaica. Đây là một trong những cơn bão mạnh nhất từng đổ bộ vào hòn đảo. Đã có ít nhất một người thiệt mạng, nâng số người chết do Beryl trên toàn khu vực lên ít nhất 10 người. Chính quyền Jamaica cho biết 400.000 người đang bị mất điện. Hiện mắt bão đang di chuyển về phía quần đảo Cayman.

Đức đã triệu tập đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ sau khi một thành viên đội tuyển bóng đá nước này có cử chỉ cực hữu trong một trận đấu ở Leipzig. Merih Demirus ăn mừng bàn thắng bằng động tác tay liên quan đến Sói Xám, một nhóm theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan dự kiến ​​sẽ xem Thổ Nhĩ Kỳ đấu với Hà Lan ở tứ kết Euro 2024 tại Đức vào ngày 6/7.

Con số trong ngày: 2,4 triệu, là số người Mỹ đã hủy truyền hình trả tiền trong quý gần nhất.

TIÊU ĐIỂM

Liệu Joe Biden có thể lật ngược tình thế?

Cuộc bầu cử tổng thống năm nay của Mỹ vốn dĩ đã chưa từng có tiền lệ: chưa bao giờ ứng viên của một đảng lớn vừa vận động bầu cử vừa đối mặt các vụ kiện hình sự như Donald Trump. Nhưng nó vẫn tiếp tục trở nên lạ lùng hơn nữa. Màn tranh luận tệ hại của Joe Biden hôm 27/6 đã khiến các nhà tài trợ của phe Dân chủ, giới truyền thông thiên tả, và một số nhà lập pháp Dân chủ dũng cảm yêu cầu tổng thống phải nhường chỗ cho một ứng viên khác. (Không có ứng viên dự kiến nào từ bỏ kể từ khi Lyndon Johnson làm vậy vào năm 1968.) Chiến dịch tranh cử của Biden đã cố gắng bác bỏ những người chỉ trích ông. Thay vào đó, vào thứ Sáu, ông sẽ cố gắng trấn an họ khi ngồi xuống tham gia phỏng vấn với ABC News.

Để làm được điều đó, cụ ông 81 tuổi cần phải đưa ra những câu trả lời rõ ràng, mạnh mẽ, và trôi chảy. Kể cả thế, thiệt hại từ cuộc tranh luận – khi ông không thể hoàn thành câu nói hoặc thách thức một cách hiệu quả những lời nói dối của ông Trump – có lẽ là không thể đảo ngược. Theo một cuộc thăm dò của New York Times/Siena College công bố vào ngày 3 tháng 7, ông Trump tiếp tục dẫn đầu với cách biệt 6 điểm trong số những cử tri có khả năng sẽ bỏ phiếu.

Amazon kỷ niệm 30 năm thành lập

Thứ Sáu này Amazon sẽ tròn 30 tuổi với rất nhiều điều để ăn mừng. Vào ngày 26 tháng 6, giá trị thị trường của tập đoàn lần đầu vượt 2 nghìn tỷ USD, điều mà chỉ có 4 công ty khác đạt được. Gã khổng lồ thương mại điện tử chiếm 40% thị trường tính theo doanh thu. Ngoài ra họ còn là công ty điện toán đám mây lớn nhất và là công ty quảng cáo lớn thứ ba trên thế giới.

Một trong những chiến lược phát triển của Amazon là thâm nhập vào các thị trường mới. Một chiến lược khác là gắn kết các hoạt động kinh doanh đang có — ví dụ như dùng dữ liệu từ nhánh thương mại điện tử để giúp bán quảng cáo. Những quảng cáo đó xuất hiện ngày càng nhiều trên Prime Video, dịch vụ phát video trực tuyến của hãng. Nhưng làm vậy tạo ra rủi ro pháp lý. Các cơ quan quản lý chống độc quyền nói rằng một số hành vi của Amazon là phản cạnh tranh; và nếu Amazon tiếp tục đẩy mạnh gắn kết giữa các mảng, công ty sẽ càng đối mặt nhiều tuyên bố như vậy. Bên cạnh đó họ còn các đối thủ công nghệ lớn, chẳng hạn như Google, trong thị trường quảng cáo và thương mại điện tử.

Người dân Iran được kêu gọi đi bỏ phiếu

Người Iran từng khao khát được đi bầu cử. Sau khi lật đổ chế độ Shah độc tài vào năm 1979, 98% cử tri đã đi bỏ phiếu. Ba mươi năm sau, 84%, để rồi giảm không phanh trong giai đoạn gần đây. Vòng đầu tiên của cuộc bầu cử tổng thống ngày 28 tháng 6 có chưa đến 40% cử tri đi bỏ phiếu, mức thấp kỷ lục. Hai ứng cử viên trong cuộc chạy đua vào thứ Sáu, Masoud Pezeshkian và Saeed Jalili, đã cố gắng hấp dẫn người dân đi bầu bằng cách đưa ra những tầm nhìn đối lập cho Iran. Ông Pezeshkian, một người ôn hòa, nói rằng ông sẽ để phụ nữ tự chọn trang phục và cố gắng hòa giải với nước Mỹ. Ông Jalili, một người cực kỳ bảo thủ, nói rằng Iran nên hướng về phương Đông chứ không phải phương Tây và phải tiếp tục thực thi các quy tắc bảo thủ của Hồi giáo.

Hầu hết người Iran coi cuộc đua là một trò giả tạo. Nhưng một loạt các bài phát biểu của nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei kêu gọi người dân Iran bỏ phiếu cho thấy rằng chế độ hoan nghênh sự ủng hộ rộng rãi hơn của người dân, đặc biệt khi căng thẳng với Israel có nguy cơ làm bùng nổ chiến tranh.

Thị trường lao động Mỹ hạ nhiệt đáng kể

Trong vài năm qua thị trường lao động Mỹ đã cho thấy sức khoẻ ấn tượng. Nhưng gần đây các vết nứt đã xuất hiện. Dữ liệu của tháng 6, dự kiến ​​công bố vào thứ Sáu, có thể sẽ bổ sung thêm bằng chứng cho thấy sự suy yếu. Các nhà dự báo cho rằng nền kinh tế đã tạo thêm 200.000 việc làm vào tháng trước – một kết quả tốt nhưng thấp hơn khoảng 1/5 so với mức trung bình hàng tháng trong nửa năm qua. Tỷ lệ thất nghiệp dự kiến​​ duy trì ở mức 4%, tốt theo tiêu chuẩn lịch sử nhưng tăng từ mức thấp 3,4% của năm ngoái.

Các số liệu khác trong những ngày gần đây cũng đang trở nên tệ hơn. Số đơn xin trợ cấp thất nghiệp liên tục tăng trong 9 tuần liên tiếp, chuỗi dài nhất kể từ năm 2018, một dấu hiệu cho thấy tìm việc làm đang trở nên khó hơn. Và lĩnh vực dịch vụ, vốn sử dụng nhiều lao động, dường như đang nhỏ đi. Thiệt hại đối với thị trường lao động cho đến nay vẫn ở mức độ nhẹ. Nhưng nếu nó trở nên tồi tệ hơn, hậu quả sẽ trở nên rõ ràng hơn.