Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ismail Haniyeh, nhà lãnh đạo chính trị của Hamas, đã bị giết trong một “cuộc đột kích của người Do Thái vào nơi ở của ông” ở Tehran, theo lời của nhóm chiến binh Palestine. Ông Haniyeh có mặt tại thủ đô Iran để dự lễ nhậm chức của tổng thống Iran vào thứ Ba. Trước đó, Lực lượng Phòng vệ Israel đã tấn công một thành trì của Hezbollah ở ngoại ô Beirut, thủ đô Lebanon, và được cho là đã giết chết Fuad Shukr, chỉ huy “cấp cao nhất” của lực lượng dân quân người Shia. Israel đổ lỗi cho Hezbollah về vụ tấn công bằng tên lửa khiến 12 trẻ em thiệt mạng tại Cao nguyên Golan do Israel kiểm soát vào ngày 27 tháng 7, song nhóm này phủ nhận.
Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ tiếp tục giữ nguyên lãi suất ở mức 5,25-5,5% – cao nhất trong 23 năm và không thay đổi kể từ tháng 7 năm ngoái – nhưng cho biết đã có “tiến triển” hướng tới mục tiêu lạm phát 2%. Jerome Powell, chủ tịch ngân hàng trung ương, ra hiệu rằng họ đang “tiến gần hơn” đến việc cắt giảm lãi suất, có thể ngay trong cuộc họp tiếp theo vào giữa tháng 9.
Boeing, một trong hai nhà sản xuất máy bay lớn nhất thế giới, đã bổ nhiệm Kelly Ortberg làm giám đốc mới. Ông sẽ thay thế Dave Calhoun vào ngày 8 tháng 8. Sự cố bung cửa của máy bay 737 MAX hồi tháng 1, cùng như việc Boeing nhận tội gian lận liên quan đến hai vụ tai nạn chết người vào năm 2018 và 2019, đã làm lung lay niềm tin của hành khách và các nhà đầu tư.
Nga đã tiến hành một trong những cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất vào Ukraine kể từ khi bắt đầu chiến tranh. Người đứng đầu quân khu Kyiv, Serhiy Popko, cho biết các hệ thống phòng không đã phá hủy hơn 40 máy bay không người lái ở thủ đô và các khu vực xung quanh. Ông Popko cho biết đến nay chưa có báo cáo về thương vong. Tổng cộng có khoảng 89 máy bay không người lái đã bị bắn hạ trên khắp cả nước.
Ed Bastian, ông chủ của Delta, một trong những hãng hàng không lớn nhất của Mỹ, cho biết công ty đã mất 500 triệu đô la do sự cố gián đoạn vì lỗi của CrowdStrike hôm 19 tháng 7. Một bản cập nhật phần mềm của công ty an ninh mạng đã khiến các máy tính Microsoft trên toàn cầu bị sập, dẫn đến hàng nghìn chuyến bay bị hủy. Ông Bastian cho biết Delta sẽ có hành động pháp lý đối với CrowdStrike và Microsoft.
KKR, một công ty cổ phần tư nhân khổng lồ của Mỹ, công bố thu nhập ròng đã điều chỉnh tăng lên 971,9 triệu đô la trong quý 2 năm 2024, tăng 49% so với cùng kỳ năm ngoái. Thu nhập bội thu của công ty, vượt kỳ vọng của hầu hết giới phân tích, chủ yếu là nhờ bán cổ phiếu của các công ty công nghệ và dầu mỏ. KKR đặt mục tiêu kiểm soát tài sản trị giá 1 nghìn tỷ đô la trong vòng năm năm tới.
Ít nhất 160 người đã thiệt mạng ở Kerala sau khi các trận lở đất lớn tàn phá quận Wayanad của tiểu bang miền nam Ấn Độ vào thứ Ba. Các nhân viên cứu hộ đang tiếp tục tìm kiếm gần 200 người vẫn đang mất tích. Đây là thảm họa tồi tệ nhất ở Kerala kể từ vụ lũ lụt giết chết khoảng 500 người vào năm 2018. Vào thứ Ba, chính quyền tiểu bang đã tuyên bố thời gian để tang kéo dài hai ngày.
Con số trong ngày: 5.000, là số người di cư đã thiệt mạng khi cố gắng đến Tây Ban Nha trong năm nay.
TIÊU ĐIỂM
Hamas khuyết lãnh đạo chính trị
Chỉ mới vài ngày trước Israel và Hamas đã tiến đến rất gần lệnh ngừng bắn ở Gaza. Nhưng giờ đây thủ lĩnh Hamas đã bị ám sát trong một cuộc không kích được cho là do Israel tiến hành ở Tehran vào ngày 31 tháng 7. (Israel chưa bình luận về vụ tấn công.) Cái chết của Ismail Haniyeh sẽ làm gián đoạn đàm phán ngừng bắn, ít nhất là tạm thời. Hamas sẽ phải chọn một nhà lãnh đạo mới; và trong số những ứng cử viên hàng đầu có Khaled Meshaal, người đã lãnh đạo nhóm cho đến năm 2017.
Bất kỳ ai đảm nhiệm công việc này sẽ thừa hưởng tình thế tiến thoái lưỡng nan của ông Haniyeh. Hầu hết người dân Gaza đều rất mong mỏi ngừng bắn. Họ đã kiệt sức sau mười tháng chiến tranh, sống trong các trại lều tồi tàn sau nhiều lần phải tản cư. Ngay cả những cấp dưới của Hamas cũng muốn có ngừng bắn. Nhưng có một người phản đối: Yahya Sinwar, thủ lĩnh của nhóm ở Gaza. Việc ông từ chối thỏa thuận đã dẫn đến cãi vã thường xuyên với ông Haniyeh. Thủ lĩnh Hamas tiếp theo sẽ phải vượt qua những lời phản đối — và sau đó là Binyamin Netanyahu, thủ tướng Israel, người cũng đã dành nhiều tháng để cản trở lệnh ngừng bắn.
Thị trường chờ quyết định lãi suất của Ngân hàng Anh
Ngân hàng Anh có thể cắt giảm lãi suất lần đầu tiên sau nhiều năm khi Ủy ban Chính sách Tiền tệ họp vào thứ Năm. Thị trường tài chính dự đoán với tỉ lệ 60:40 là sẽ có cắt giảm 0,25 điểm phần trăm; trong khi 78% các nhà dự báo của City dự đoán giảm.
Quyết định này sẽ rất khó khăn vì nền kinh tế Anh đang phát đi những tín hiệu trái chiều. Lạm phát giá tiêu dùng hàng năm đã về lại mức mục tiêu 2%. Nhưng phần lớn đà giảm gần đây phản ánh giá thực phẩm và năng lượng dễ thay đổi. Lạm phát lõi vẫn là 3,5%. Lạm phát dịch vụ, mà nhiều nhà kinh tế coi là thước đo tốt hơn về áp lực lạm phát cơ bản, vẫn cao hơn ở mức 5,7%. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp đã tăng 0,6 điểm phần trăm trong năm nay lên 4,4%. Và nên nhớ, một thị trường lao động yếu sẽ làm chậm đà lạm phát.
Bất kể ngân hàng phân tích dữ liệu như thế nào lần này, việc cắt giảm lãi suất chỉ là câu hỏi sớm hay muộn. Thị trường gần như chắc chắn rằng nếu ủy ban trì hoãn vào tháng 8, họ sẽ hành động vào tháng 9.
Biểu tình ở Nigeria
Noi gương Kenya, vào thứ năm biểu tình sẽ bắt đầu trên khắp Nigeria để phản đối cuộc khủng hoảng kinh tế của đất nước. Tình hình ở nền kinh tế lớn thứ hai châu Phi cận Sahara đang rất tồi tệ. Giới tài xế đang hoảng loạn tích trữ xăng trong khi đầu nậu bán lại với giá gấp đôi. Cửa hàng trên dường phố đều đóng cửa. Thượng viện đã được triệu tập trở lại sau kỳ nghỉ để họp khẩn cấp.
Quân đội cảnh báo sẽ không “cho phép đất nước mất kiểm soát.” Còn nhớ trong các cuộc biểu tình ở Kenya, hàng chục người đã thiệt mạng. Trong vụ việc bất ổn ở Uganda tuần trước, 104 người đã bị bắt. Còn ở Ghana, toà án đã không cho phép biểu tình được diễn ra theo kế hoạch. Ký ức về phong trào #EndSARS năm 2020, kết thúc bằng việc quân đội bắn đạn thật vào người biểu tình ở Lagos, tiểu bang đông dân nhất, vẫn ám ảnh người dân Nigeria. Chính phủ đã vội vã tăng lương tối thiểu, công bố trợ cấp cho người trẻ, và đình chỉ thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng thiết yếu. Nhưng lạm phát giá thực phẩm đã lên mức cao kỷ lục. Liệu có quá ít và quá muộn không?
Quan hệ Ba Lan-Đức phục hồi
Vào thứ năm, thủ đô của Ba Lan sẽ dừng mọi việc để kỷ niệm 80 năm Cuộc Nổi dậy Warsaw, một nỗ lực của người dân nhằm lật đổ quân Đức chiếm đóng. Năm ấy Đức Quốc xã đã san bằng Warsaw để trả đũa; khiến cho khoảng 15.000 người nổi dậy và 250.000 thường dân thiệt mạng. Sự việc này thường được trích dẫn trong các yêu cầu bồi thường của Ba Lan đối với Đức sau Thế chiến thứ Hai. Hồi năm 2022, đảng Luật pháp và Công lý cầm quyền thậm chí đã yêu cầu 1,3 nghìn tỷ euro (1,4 nghìn tỷ đô la). Đức tuyên bố không trả tiền, và mối quan hệ song phương lạnh nhạt đi.
Kể từ khi chính phủ thân châu Âu của Donald Tusk lên nắm quyền vào tháng 12, Ba Lan đã hàn gắn quan hệ với đối tác thương mại và đồng minh lớn nhất của mình trong việc giúp đỡ Ukraine. Vào tháng 7, ông Tusk đã tiếp thủ tướng Đức Olaf Scholz để tham dự các cuộc đàm phán liên chính phủ — lần đầu tiên kể từ năm 2018. Ông Scholz đã đề nghị hỗ trợ những người sống sót sau cuộc chiếm đóng của Đức Quốc xã tại Ba Lan. Tuần này, tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier sẽ tham dự các lễ tưởng niệm chung, khi hai nước láng giềng tìm cách gác lại quá khứ đen tối và những xích mích gần đây.
