Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Giá cổ phiếu của US Steel đã giảm hơn 17% sau khi có thông tin tổng thống Joe Biden sẽ chặn nỗ lực mua lại của Nippon Steel, một công ty Nhật Bản, đối với nhà sản xuất thép này. Nhà Trắng cho biết họ vẫn chưa nhận được khuyến nghị từ cơ quan giám sát đầu tư nước ngoài của Mỹ, cơ quan đã xem xét thỏa thuận trị giá 15 tỷ đô la trong nhiều tháng qua. Cả ông Biden và phó tổng thống Kamala Harris đều cho biết công ty nên vẫn do người Mỹ sở hữu. US Steel cảnh báo rằng sự sụp đổ của thỏa thuận sẽ dẫn đến mất việc làm và đặt ra “những câu hỏi nghiêm trọng” về việc liệu công ty có nên tiếp tục đặt trụ sở chính ở Pittsburgh, Pennsylvania, hay không.
Số việc làm cần tuyển người tại Mỹ bất ngờ giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2021. Có 7,7 triệu vị trí cần tuyển người vào tháng 7, giảm từ 7,9 triệu của tháng 6; trong khi tình trạng sa thải cũng tăng nhẹ. Số liệu mới của bộ lao động làm tăng áp lực kêu gọi Cục Dự trữ Liên bang cắt giảm lãi suất trong tháng 9, sau khi dữ liệu bảng lương thấp hơn dự kiến của tháng 7 cho thấy nền kinh tế đang chậm lại.
Một báo cáo được mong đợi từ lâu cho biết vụ hỏa hoạn Grenfell Tower ở London khiến 72 người thiệt mạng vào năm 2017 là kết quả của “nhiều thập niên thất bại”. Martin Moore-Bick, người chủ trì cuộc điều tra kéo dài sáu năm, nói vụ tai nạn xuất phát từ “sự gian dối có hệ thống” giữa các công ty sản xuất vật liệu ốp tường. Ông cho biết chính phủ liên minh dưới thời David Cameron đã “bỏ qua, trì hoãn hoặc coi thường” các quy định “ảnh hưởng đến an toàn tính mạng” trong nỗ lực cắt giảm thủ tục hành chính.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đã từ chức trong bối cảnh một cuộc cải tổ chính phủ sâu rộng. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết những thay đổi này là cần thiết để “củng cố một số lĩnh vực trong chính phủ.” Cuộc cải tổ này nhằm thúc đẩy triển vọng của Ukraine trong cuộc chiến. Trong khi đó, tên lửa Nga đã giết chết ít nhất bảy người ở Lviv, một thành phố gần biên giới với Ba Lan, vào đêm qua.
Hạ viện Mexico thông qua dự luật cải cách hệ thống tư pháp, theo đó sa thải tất cả các thẩm phán liên bang và thay thế họ bằng bỏ phiếu phổ thông. Morena, đảng chính trị thúc đẩy cải cách, hiện kiểm soát hai phần ba hạ viện, nơi dự luật dễ dàng được thông qua. Dự luật dự kiến cũng sẽ được thông qua tại thượng viện. Các nhân viên tư pháp, bao gồm cả các thẩm phán Tòa Tối cao, đã đình công để phản đối cải cách.
Chính phủ Mỹ cáo buộc Nga điều hành các chiến dịch thông tin sai lệch nhắm vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới. Hai nhân viên tại RT, đài truyền hình nhà nước Nga, đã bị truy tố; trong khi tổng biên tập báo này và chín người khác bị bộ tài chính Mỹ áp trừng phạt. Bộ tư pháp cũng cho biết họ đã tìm thấy bằng chứng về việc Nga dùng AI và những tài khoản giả mạo có ảnh hưởng trên mạng xã hội để truyền bá những câu chuyện sai sự thật và tịch thu 32 tên miền internet dường như đang được Nga sử dụng.
Số sinh viên người Mỹ gốc Á được Đại học Yale tuyển đã giảm 6% trong năm học đầu tiên kể từ khi Tòa Tối cao Mỹ chấm dứt chính sách tuyển sinh có xét đến yếu tố chủng tộc. Tỷ lệ sinh viên da đen vẫn không thay đổi so với năm ngoái, ở mức 14%. Trong khi đó, số liệu của MIT lại cho thấy điều ngược lại: tỷ lệ tuyển sinh tăng đột biến đối với người Mỹ gốc Á, những người trước đây được coi là “đại diện quá mức,” và giảm đối với sinh viên da đen.
Con số trong ngày: 8.700 đô la, là mức phạt tối đa hàng ngày đối với người dân Brazil bị phát hiện sử dụng VPN để lách lệnh cấm mới đối với mạng xã hội X.
TIÊU ĐIỂM
Haiti: cơn đau đầu của Mỹ
Antony Blinken đã dành phần lớn thời gian trên cương vị ngoại trưởng Mỹ cho chiến tranh ở Ukraine và Gaza. Nhưng vào thứ năm, ông sẽ đến Haiti để giải quyết cuộc khủng hoảng an ninh ngay bên cạnh đất Mỹ. Nước này từ lâu đã bị kiểm soát bởi các băng đảng tội phạm có vũ trang; và vị thủ tướng không được lòng dân Ariel Henry đã từ chức vào tháng 3 trong bối cảnh bất ổn dữ dội. Nhưng sự xuất hiện của khoảng 400 cảnh sát Kenya được trang bị vũ khí Mỹ kể từ tháng 6 đã giúp lực lượng an ninh Haiti tái lập quyền kiểm soát ở một số khu vực của thủ đô Port-au-Prince.
Ông Blinken sẽ thúc đẩy hội đồng tổng thống chuyển tiếp của Haiti theo đuổi các cáo buộc tham nhũng và chuẩn bị cho các cuộc bầu cử. Nhưng liệu bầu cử có thể được tổ chức trong bối cảnh bất ổn dai dẳng hay không vẫn còn là điều chưa chắc chắn. Mỹ đã gặp nhiều khó khăn trong việc đảm bảo nhân lực và kinh phí cho phái đoàn Kenya, nhất là khi nhiệm kỳ của họ sẽ phải được gia hạn trước cuối tháng. Một ý tưởng là biến nó thành một hoạt động gìn giữ hòa bình thuộc Liên Hợp Quốc. Nhưng Nga và Trung Quốc có lẽ sẽ không ủng hộ, chỉ vì đối địch với Mỹ ở những nơi khác.
Một phiên toà xét xử Trump được tiếp tục
Trong gần chín tháng qua, một trong hai vụ án hình sự của công tố viên liên bang đối với Donald Trump — vì can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 — đã bị đình trệ. Nhưng vào thứ Năm, tiến độ sẽ được nối lại tại phòng xử án của thẩm phán Tanya Chutkan ở Washington, DC. Các thủ tục đã bị tạm dừng trong khi Tòa Tối cao xem xét liệu ông Trump có nên bị truy tố hay không. Và hồi tháng 7, Toà đã đưa ra câu trả lời hợp lý nhất có thể: tuỳ vào vụ việc. Cụ thể, quyền miễn tố phụ thuộc vào việc hành vi của ông Trump có nằm trong phạm vi “công vụ” của quyền lực tổng thống (được áp dụng miễn trừ truy tố), ở rìa của định nghĩa công vụ (có thể được miễn trừ), hay nằm ngoài phạm vi “công vụ” (có thể bị truy tố) hay không.
Thẩm phán Chutkan sẽ phải quyết định liệu hành động của ông Trump thuộc loại nào trong ba hình thái này, và cáo buộc nào của công tố viên cũng như bằng chứng nào có thể được xem xét. Dự kiến quá trình này sẽ mất nhiều tháng và sẽ có kháng cáo lên tòa án cấp cao hơn. Nếu ông Trump thắng cử tổng thống vào tháng 11, ông có thể sẽ hoàn toàn đóng lại vụ án.
Liệu Broadcom có thể khiến thị trường thay đổi cái nhìn về AI?
Các công ty công nghệ đang đứng dưới áp lực: cổ phiếu của Nvidia, nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, đã giảm gần 10% vào thứ Ba. Thị trường lo ngại rằng trí tuệ nhân tạo sẽ không mang lại lợi nhuận khổng lồ như họ mong muốn. Song Broadcom, một nhà sản xuất chip và phần mềm sẽ công bố kết quả kinh doanh quý 3 vào thứ Năm, muốn thách thức những người hoài nghi.
Broadcom có kết quả tốt trong cơn sốt AI. Năm qua, giá trị thị trường của công ty đã tăng gần gấp đôi lên 711 tỷ đô la, trở thành công ty công nghệ lớn thứ tám thế giới. Hãng này chuyên thiết kế chip AI chuyên dụng cho các gã khổng lồ công nghệ như Google, Meta và ByteDance.
Broadcom cũng bán các phần mềm giúp doanh nghiệp quản lý trung tâm dữ liệu nội bộ. Các công ty đang ngày càng cảnh giác với việc lưu trữ dữ liệu nhạy cảm trên “đám mây công cộng,” nơi bất kỳ ai cũng có thể mua dung lượng. VMware, một công ty phần mềm đám mây, được Broadcom mua vào năm 2023 với giá 69 tỷ đô la, có thể sẽ được hưởng lợi khi các doanh nghiệp đầu tư vào cơ sở hạ tầng CNTT. Hock Tan, ông chủ lâu năm của Broadcom, hy vọng xu hướng này sẽ thuyết phục được thị trường rằng triển vọng tăng trưởng của công ty vẫn rất mạnh.
Cuộc đua với đậu mùa khỉ ở Congo
Cộng hòa Dân chủ Congo đang là tâm điểm của dịch đậu mùa khỉ hiện tại. Congo và các nước láng giềng đang phải chiến đấu với một chủng mới, có vẻ nguy hiểm hơn chủng đã gây ra đợt dịch năm 2022. Những loại vắc-xin đầu tiên chống lại căn bệnh này, vốn đã có ở các nước giàu trong nhiều năm, dự kiến sẽ đến quốc gia Trung Phi này vào thứ năm.
Khoảng 20.000 người đã bị nhiễm đậu mùa khỉ ở châu Phi trong năm nay, với hơn 500 ca tử vong. WHO bị chỉ trích vì chậm phê duyệt các loại thuốc chống đậu mùa khỉ; và tổ chức này giờ đây đã phải bỏ qua quy trình thông thường để đảm bảo tiếp cận khẩn cấp. Congo phụ thuộc vào các cơ quan quốc tế để mua và phân phối vắc-xin, cũng như tài trợ từ các nước giàu. Ngay cả khi lô hàng được giao đúng hạn, thì việc tiêm chủng vẫn sẽ không bắt đầu cho đến tháng 10, để đảm bảo có đủ thời gian giúp người dân địa phương hưởng lợi từ vắc xin.
