Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Theo bộ y tế Lebanon, không kích của Israel vào nước này đã giết chết ít nhất 492 người, bao gồm phụ nữ và trẻ em, và làm bị thương 1.645 người khác. Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết các cuộc tấn công đã nhắm vào hơn 1.300 mục tiêu của Hezbollah trong ngày qua. Lầu Năm Góc nói họ sẽ gửi “một số lượng nhỏ” lực lượng bổ sung đến khu vực này; trước đó, Mỹ đã cảnh báo Israel không nên phát động chiến tranh toàn diện với Hezbollah. Israel cho biết họ sẽ tiếp tục tấn công cho đến khi người dân Israel có thể trở về nhà ở biên giới phía bắc với Lebanon một cách an toàn.
California đã kiện ông lớn dầu mỏ ExxonMobil với cáo buộc thực hiện “chiến dịch lừa dối kéo dài hàng thập niên” khi quảng cáo sai sự thật về khả năng tái chế nhựa. ExxonMobil là một trong những nhà sản xuất sản phẩm nhựa lớn nhất thế giới. Năm 2022, tổng chưởng lý đến từ đảng Dân chủ của California đã mở điều tra các công ty nhiên liệu hóa thạch và ô nhiễm nhựa. Ông cáo buộc ExxonMobil đã nói dối để “kéo dài thêm lợi nhuận kỷ lục của mình.”
Nhà sản xuất pin Thụy Điển Northvolt thông báo sẽ cắt giảm khoảng 20% lực lượng lao động. Công ty cũng đã hoãn kế hoạch mở rộng nhà máy chính. Nhà sản xuất này đang chật vật thu hút vốn từ nhà đầu tư trong những tháng gần đây, do lo ngại về đà giảm của doanh số bán xe điện ở châu Âu. Nhu cầu chậm đi và cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ Trung Quốc đang gây sức ép lên ngành.
Bộ trưởng tài chính Anh Rachel Reeves cam kết tăng chi tiêu công trong bài phát biểu tại hội nghị thường niên của Đảng Lao động ở Liverpool. Bà cho biết “đầu tư là giải pháp” cho thách thức tăng trưởng của Anh. Bà Reeves đã bảo vệ quyết định gây tranh cãi về việc cắt giảm thanh toán nhiên liệu mùa đông cho người về hưu. Bà cũng hứa sẽ bổ nhiệm một ủy viên chống tham nhũng để giải quyết hành vi sai trái của Đảng Bảo thủ trong đại dịch.
Cảnh sát Tanzania đã bắt giữ ba nhà lãnh đạo của đảng đối lập chính trước một cuộc biểu tình chống chính phủ. Các thành viên của đảng Chadema đang lên kế hoạch biểu tình phản đối việc giết hại một số thành viên của đảng trong những tháng gần đây. Những người vận động vì quyền công dân cáo buộc tổng thống Samia Suluhu Hassan dập tắt bất đồng chính kiến trước thềm cuộc bầu cử khu vực vào tháng 12 và cuộc bỏ phiếu toàn quốc vào năm 2025.
Mỹ đã đề xuất một quy định mới cấm các phương tiện sử dụng phần mềm và phần cứng của Trung Quốc lưu thông trên đường, với lý do lo ngại an ninh quốc gia. Đây là một trong số nhiều biện pháp mạnh tay gần đây của chính quyền Biden đối với công nghệ từ Trung Quốc; hồi tháng 4, chính quyền đã yêu cầu chủ sở hữu TikTok bán cho một chủ sở hữu không phải người Trung Quốc hoặc ngừng hoạt động tại Mỹ; và vào tháng 5, chính quyền đã áp thuế 100% đối với xe điện Trung Quốc.
Ryan Routh, người đàn ông bị cáo buộc âm mưu ám sát Donald Trump ở Florida, đã lên kế hoạch tấn công trong nhiều tháng qua, theo hồ sơ của tòa án liên bang. Các công tố viên cho biết đã tìm thấy một bức thư viết tay của ông Routh, trong đó ông mô tả về nỗ lực ám sát. Họ cũng cáo buộc kẻ ám sát đã theo dõi cựu tổng thống trong một tháng trước khi xảy ra vụ việc.
Con số trong ngày: 2,5 tỷ, là số lượng người trên toàn thế giới truy cập YouTube hàng tháng.
TIÊU ĐIỂM
Hôm nay họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc
Các nhà lãnh đạo thế giới sẽ họp vào thứ Ba tại hội nghị thượng đỉnh thường niên của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Khi giao tranh leo thang giữa Israel và Hezbollah, một số nhân vật trung tâm của câu chuyện sẽ tham dự ĐHĐ. Họ bao gồm Joe Biden; Binyamin Netanyahu, thủ tướng Israel; Mahmoud Abbas, tổng thống Palestine; và Masoud Pezeshkian, tổng thống Iran. Không ai có vẻ đủ sức ngăn chặn được vòng xoáy dẫn đến một cuộc chiến tranh khu vực.
Ông Biden sẽ có lần xuất hiện cuối cùng trước LHQ vào thời điểm vị thế của Mỹ bị suy yếu do chiến tranh ở Trung Đông. Ông sẽ được chào đón nhờ thành tựu của mình trong hàn gắn mối quan hệ của Mỹ với LHQ, nhưng cũng gây thất vọng cho nhiều người vì không thể đảm bảo lệnh ngừng bắn ở Gaza. Nhiều nhà lãnh đạo lo lắng về những gì Donald Trump có thể gây ra nếu giành chiến thắng vào tháng 11.
Khủng hoảng ở Trung Đông cũng làm lu mờ cuộc chiến ở Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ cố gắng kêu gọi ủng hộ cho “kế hoạch chiến thắng” của ông. Nhưng Nga đang được hưởng lợi từ một làn sóng phản đối phương Tây.
Tranh luận trước thềm hội nghị COP29
Vào thứ Ba, đội ngũ của Azerbaijan phụ trách COP29, sẽ được tổ chức tại Baku vào tháng 11, và Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) sẽ triệu tập một “cuộc đối thoại chuyển đổi năng lượng” tại New York. Đây là cuộc họp thứ ba trong một loạt sự kiện nhằm mục đích “xây dựng sự đồng thuận quốc tế” về cách đạt phát thải ròng bằng 0. Nó nhằm giúp các quốc gia thực hiện những cam kết mà họ đã đưa ra tại COP28 năm ngoái, bao gồm cam kết “chuyển đổi” khỏi nhiên liệu hóa thạch.
Nhưng ngay cả những người tổ chức đối thoại cũng không đồng ý với nhau. IEA cho biết các dự án than mới hoặc dầu khí dài hạn sẽ ngăn cản các nước đạt được những mục tiêu của thỏa thuận Paris, được ký kết vào năm 2015. Song Azerbaijan lập luận ngược lại. Nhiên liệu hóa thạch chiếm hơn 90% kim ngạch xuất khẩu của họ, và Baku có kế hoạch tăng sản lượng khí đốt thêm một phần ba trong thập niên tới. Hồi tháng 7, giám đốc điều hành COP29 Elnur Soltanov thậm chí tuyên bố kế hoạch của Azerbaijan là phù hợp với các mục tiêu khí hậu.
Novo Nordisk phải tường trình trước Thượng viện Mỹ
Vào thứ Ba, một ủy ban Thượng viện Hoa Kỳ sẽ thẩm vấn CEO Lars Jorgensen của Novo Nordisk, một công ty dược phẩm Đan Mạch, về giá thuốc điều trị bệnh tiểu đường và béo phì của công ty. Được gọi là GLP-1, loại thuốc này cực kỳ phổ biến. Nhưng theo viện KFF, người Mỹ đang phải trả khoảng 1.350 đô la một tháng cho các mũi tiêm giảm cân của Novo, cao gấp bốn lần so với người Đức. Thượng nghị sĩ Bernie Sanders của bang Vermont, người đứng đầu ủy ban, tin rằng các loại thuốc thay thế có thể được bán với giá chỉ 100 đô la một tháng. Nhưng chúng sẽ không có sẵn trong thời gian tới do các biện pháp bảo vệ bằng sáng chế.
Một giải pháp khác để giảm giá là thông qua bảo hiểm. Medicare, dịch vụ bảo hiểm y tế công của Mỹ dành cho người cao tuổi, không có quyền chi trả cho thuốc chống béo phì. Nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc GLP-1 có thể giúp điều trị các bệnh về tim, thận, và gan. Ông Jorgensen sẽ cố gắng thuyết phục các nhà lập pháp (và các công ty bảo hiểm) rằng việc loại thuốc này được sử dụng rộng rãi cho thấy mức giá cao ngất ngưởng của nó là hợp lý.
Úc vẫn chưa giảm lãi suất vào lúc này
Ngân hàng Dự trữ Úc sẽ công bố quyết định chính sách tiền tệ mới nhất vào thứ Ba, chưa đầy một tuần sau khi Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ cắt giảm lãi suất một nửa điểm phần trăm. Các ngân hàng trung ương ở Canada, Anh, châu Âu, và New Zealand cũng đã bắt đầu nới lỏng. Nhưng Úc có thể sẽ không làm theo họ.
Úc bắt đầu tăng lãi suất từ tháng 5 năm 2022, chỉ vài tháng sau Fed. Lãi suất của nước này đã đạt đỉnh ở mức 4,35%, thấp hơn một điểm phần trăm so với lãi suất ở Mỹ. Các lãnh đạo ngân hàng trung ương Úc lo ngại lạm phát vẫn chưa giảm đủ gần mục tiêu 2-3% của họ. Giá cả tăng với tốc độ theo năm là 3,5% trong năm tính đến tháng 7; trong khi lạm phát cốt lõi – không tính giá năng lượng và thực phẩm – đạt 3,7%. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp của Úc vẫn ở mức thấp kỷ lục. Hồi tháng 8, thống đốc Ngân hàng Dự trữ Michelle Bullock đã cảnh báo rằng cắt giảm lãi suất sẽ không sớm xảy ra. Chỉ một trong bốn ngân hàng lớn của Úc dự đoán sẽ có nới lỏng trong năm nay.
