Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Chứng khoán Mỹ giảm mạnh vào thứ Năm sau báo cáo thu nhập không khả quan từ Microsoft và Meta hồi đầu tuần. Chỉ số S&P 500 giảm 1,9% trong khi NASDAQ giảm 2,8%, đánh dấu mức giảm theo ngày lớn nhất kể từ đầu tháng 9. Trong khi đó, Amazon báo cáo thu nhập và doanh thu quý ba cao hơn kỳ vọng của các nhà phân tích, giúp cổ phiếu của hãng tăng trong giao dịch ngoài giờ.
Najib Mikati, thủ tướng tạm quyền của Lebanon, cho biết ông lạc quan thận trọng về một lệnh ngừng bắn ở nước mình. Các quan chức Israel đã gặp những người đồng cấp Mỹ để thảo luận về khả năng ngừng bắn. Trước đó, Hamas đã từ chối một đề xuất của Mỹ và Qatar để tạm dừng chiến sự ở Gaza. Hôm thứ Năm, Liên Hợp Quốc lên tiếng cảnh báo về nạn đói với “kịch bản xấu nhất” tại khu vực.
OpenAI đã ra mắt công cụ tìm kiếm mới, thách thức Google. ChatGPT Search sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để trả lời câu hỏi của người dùng với thông tin được cập nhật, liên kết đến các nguồn trên web. Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào năm 2022, công ty khởi nghiệp OpenAI đã dẫn đầu cuộc đua phát triển AI tạo sinh. Cổ phiếu Alphabet, công ty mẹ của Google, giảm nhẹ sau tin này.
Khoảng 8.000 binh sĩ Triều Tiên đã được gửi đến khu vực Kursk của Nga, gần biên giới với Ukraine, theo lời ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. Ông cho biết nhóm lính này đã được Nga huấn luyện và dự kiến sẽ được triển khai vào chiến đấu “trong những ngày tới.” Tổng cộng Triều Tiên đã gửi khoảng 11.000 binh sĩ để hỗ trợ cuộc chiến của Vladimir Putin.
Thước đo lạm phát ưa thích của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã giảm nhẹ trong tháng 9. Tỷ lệ tăng theo năm của chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) ở mức 2,1%, so với 2,3% hồi tháng 8. Ngân hàng trung ương Mỹ đặt mục tiêu lạm phát PCE là 2%. Dữ liệu này củng cố khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất tại cuộc họp ngày 7 tháng 11.
Lạm phát theo năm ở khu vực đồng euro tăng lên 2% vào tháng 10, từ mức 1,7% của tháng Chín, theo ước tính sơ bộ. Lạm phát cốt lõi — không tính giá năng lượng và thực phẩm — vẫn ở mức 2,7%. Tuy vậy lạm phát dịch vụ tiếp tục ở mức cao 3,9%. Dữ liệu có thể khiến Ngân hàng Trung ương châu Âu giới hạn đợt cắt giảm lãi suất trong tháng 12 ở mức một phần tư điểm phần trăm.
Nga đã yêu cầu Google phải trả một khoản phạt trị giá hai tỷ tỷ tỷ tỷ rúp (khoảng $20 triệu tỷ tỷ tỷ đô la), lớn hơn tổng GDP của cả thế giới. Khoản phạt này liên quan đến việc hạn chế truyền thông nhà nước Nga trên YouTube, một trang web mà Google sở hữu. Phát ngôn viên của Kremlin cho biết ông “thậm chí không thể phát âm số tiền này.”
Con số trong ngày: 2 triệu, là số người ở Anh được cho là mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
TIÊU ĐIỂM
Kế hoạch kinh tế của tân tổng thống Indonesia
Prabowo Subianto, tổng thống mới của Indonesia, có những kế hoạch chi tiêu lớn. Trong số các ưu tiên của ông là thúc đẩy du lịch cao cấp và thiết lập chương trình bữa trưa miễn phí cho học sinh với chi phí hàng năm 28 tỷ USD. Ông hy vọng đầu tư sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế từ khoảng 5% lên 8%. Dữ liệu lạm phát của tháng 10, dự kiến công bố vào thứ Sáu, sẽ cho thấy tình hình nền kinh tế mà ông đang kế thừa từ người tiền nhiệm.
Trong tháng 9, giá tiêu dùng tăng 1,8% so với cùng kỳ năm trước, mức thấp nhất kể từ tháng 11 năm 2021. Nếu lạm phát vẫn ở mức thấp trong tháng 10, ngân hàng trung ương Indonesia sẽ có dư địa để tiếp tục giảm lãi suất. Ngân hàng Indonesia đã làm vậy lần đầu tiên trong ba năm hồi tháng 9.
Nhưng các kế hoạch của ông Prabowo đang gây lo ngại về quản lý kinh tế vĩ mô. Ông muốn Indonesia tăng vay nợ để tài trợ cho chương trình bữa ăn miễn phí, dự kiến khiến nợ công tăng tương đương 2,3% GDP mỗi năm. Trong khi đó các công ty nhà nước chuyên xây dựng đường xá và hạ tầng của nước này cũng đang chịu gánh nặng nợ nần lớn.
Lợi nhuận của các công ty dầu mỏ dự kiến giảm mạnh
Tăng trưởng mạnh mẽ ở Mỹ và nguy cơ xung đột leo thang ở Trung Đông lẽ ra đã làm tăng giá dầu. Nhưng Israel vẫn chưa tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran, mặc dù có lo ngại về khả năng này. Nhu cầu yếu ở Trung Quốc, nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, cùng với đà gia tăng sản xuất ở châu Mỹ đã giúp giữ giá ở mức thấp. Giá dầu trung bình trong quý ba, khoảng 75 USD một thùng, là thấp hơn 8% so với cùng kỳ năm trước.
Do đó, giới phân tích dự đoán ExxonMobil và Chevron sẽ báo cáo mức giảm lợi nhuận mạnh cho quý ba vào thứ Sáu. Lợi nhuận của các công ty dầu lớn dự kiến sẽ giảm hơn 25% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm lớn nhất trong bất kỳ ngành nào thuộc chỉ số S&P 500. Khi sản xuất ở Mỹ tiếp tục bùng nổ và tăng trưởng của Trung Quốc vẫn yếu, phục hồi ngắn hạn trong giá dầu — và của ngành dầu khí — dường như không có khả năng xảy ra.
Đảng Dân chủ đặt cược Thượng viện vào Texas và Florida
Trong những tuần cuối của chiến dịch bầu cử ở Mỹ, khả năng giữ lại Thượng viện của đảng Dân chủ đang trở nên mong manh. Đáng buồn cho họ là quyền kiểm soát thượng viện giờ đây sẽ phụ thuộc vào việc lật ghế ở hai bang lớn nhất do đảng Cộng hòa kiểm soát là Texas và Florida, nơi Donald Trump được dự đoán sẽ chiến thắng dễ dàng.
Nhưng kết quả thăm dò mới đang giúp đảng Dân chủ cảm thấy lạc quan. Tuần trước, một cuộc thăm dò ở Texas đã cho thấy Colin Allred, một cầu thủ bóng bầu dục chuyển sang làm nghị sĩ, đang cạnh tranh ngang ngửa với Ted Cruz, thượng nghị sĩ đương nhiệm của đảng Cộng hòa. Còn tại Florida, Debbie Mucarsel-Powell, một người nhập cư Ecuador và là cựu nghị sĩ đảng Dân chủ, đang tụt sau Rick Scott, thượng nghị sĩ đương nhiệm của đảng Cộng hòa, chỉ hai hoặc ba điểm trong các cuộc thăm dò tốt nhất của bà. Đảng Dân chủ đặt hy vọng vào hai cuộc đua này một phần vì cả hai ứng viên cánh hữu cực đoan của phe Cộng hòa đều không được ưa thích. Song dự báo của The Economist cho thấy một bức tranh kém lạc quan hơn. Theo tính toán của báo này, ở cả hai cuộc đua đảng Dân chủ chỉ có một phần năm cơ hội chiến thắng.
Vatican tiếp tục cắt giảm phụ cấp cho các hồng y
Thứ Sáu này, quyết định của Giáo hoàng Francis về bãi bỏ phụ cấp văn phòng và thư ký của các hồng y Công giáo – ít nhất là những người làm việc tại Vatican – sẽ chính thức có hiệu lực. Quy định mới sẽ cắt giảm khoảng 500 euro (540 đô la) mỗi tháng trong tổng mức thù lao của họ. (Mức lương hàng năm của các hồng y là một trong những bí mật của Vatican; ước tính họ nhận phụ cấp khoảng 66.000 euro mỗi năm).
Đây là lần thứ ba Giáo hoàng Francis cắt giảm chi tiêu. Hồi năm 2021 ông đã giảm 10% lương của các hồng y. Năm ngoái, một phát ngôn viên của Vatican cho biết ông có kế hoạch chấm dứt việc cung cấp chỗ ở miễn phí cho các hồng y. Song sự tiết kiệm của Giáo hoàng sẽ không giúp được nhiều cho tài chính eo hẹp của Vatican. Trong năm 2023, Vatican cho biết họ bị thâm hụt từ 50-60 triệu euro mỗi năm. Việc đóng cửa các bảo tàng trong thời kỳ đại dịch đã làm giảm doanh thu. Nhưng túi tiền của Vatican bị ảnh hưởng bởi sụt giảm quyên góp từ các nước giàu, nơi quá trình thế tục hóa ngày càng tăng tốc do những bê bối lạm dụng tình dục của các linh mục và quản lý tài chính yếu kém của giáo hội.
