Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Gautam Adani — người giàu thứ hai Ấn Độ — cùng bảy doanh nhân Ấn Độ khác đã bị các công tố viên Mỹ buộc tội gian lận chứng khoán và lừa đảo liên quan đến một dự án năng lượng mặt trời. Các công tố viên cáo buộc ông và các cộng sự hối lộ các quan chức Ấn Độ lên tới 250 triệu đô la để lấy hợp đồng dự án, sau đó huy động vốn từ các nhà đầu tư Mỹ “trên cơ sở các tuyên bố sai sự thật về hối lộ và tham nhũng.”
Mỹ đã đồng ý cung cấp cho Ukraine mìn chống người để làm chậm bước tiến của quân Nga. Trước đó, họ chỉ cung cấp mìn nhắm vào các phương tiện có vũ trang để giảm thiểu rủi ro cho dân thường. Nhưng khi Nga triển khai thêm quân trên bộ, Ukraine cần vũ khí để “làm chậm nỗ lực đó,” bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin cho biết. Động thái này được đưa ra sau quyết định của Joe Biden hôm Chủ Nhật cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa của Mỹ để tấn công trong lãnh thổ Nga.
Một nghị quyết của Liên Hợp Quốc kêu gọi ngừng bắn giữa Israel và Hamas đã bị Mỹ phủ quyết vì không xem việc thả các con tin Israel là điều kiện tiên quyết. Khalil al-Hayya, quyền thủ lĩnh Hamas tại Gaza, cho biết sẽ không có thỏa thuận con tin nào với Israel “nếu chiến tranh không kết thúc.” Trong khi đó, các quan chức Mỹ cho biết đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah đang có tiến triển.
Ủy ban đạo đức của Hạ viện Mỹ đã từ chối công bố báo cáo về các cáo buộc hành vi sai trái tình dục của Matt Gaetz, ứng viên của Donald Trump cho chức bộ trưởng tư pháp. Hôm thứ Tư, ABC News đưa tin ông Gaetz đã trả cho hai người phụ nữ, hiện là nhân chứng trong cuộc điều tra, hơn 10.000 đô la; với một phần số tiền là để quan hệ tình dục. Ông Gaetz, người có thể bị Thượng viện chặn bổ nhiệm, đã nhiều lần phủ nhận mọi cáo buộc.
Ông Trump đã chọn Matthew Whitaker làm đại sứ tiếp theo của Mỹ tại NATO. Ông Whitaker từng là quyền bộ trưởng tư pháp trong chính quyền trước đây của ông Trump. Mặc dù Whitaker có ít kinh nghiệm đối ngoại, ông Trump cho biết lựa chọn của ông là một “chiến binh mạnh mẽ và người yêu nước trung thành.” Đầu tuần này, tổng thống đắc cử đã đề cử đồng chủ tịch chuyển tiếp Linda McMahon làm bộ trưởng giáo dục và Howard Lutnick làm bộ trưởng thương mại.
Ford cho biết sẽ cắt giảm 14% lực lượng lao động tại châu Âu trước cuối năm 2027, với lý do khó khăn kinh tế và cạnh tranh từ Trung Quốc. Nhà sản xuất ô tô Mỹ đã phải vật lộn ở châu Âu trong nhiều năm qua. Họ đã cắt giảm sản lượng một số mẫu xe và sa thải bớt nhân viên vào năm ngoái. Nhưng nhu cầu xe điện của Ford càng giảm khi các chính phủ, trong đó có Đức, cắt giảm trợ cấp cho xe điện.
Hàng trăm công nhân tại nhà máy của Hennessy ở Pháp đã đình công trong ngày thứ hai, phản đối kế hoạch chuyển một số hoạt động đóng chai sang Trung Quốc. Công ty thuộc sở hữu của LVMH được cho là đang tìm kiếm các lựa chọn để né tránh mức thuế quan cao của Trung Quốc đối với rượu mạnh châu Âu, được áp dụng để trả đũa việc EU áp thuế lên tới 45,3% đối với xe điện Trung Quốc.
Con số trong ngày: 50 tỷ đô la, là dự báo doanh thu toàn cầu trong năm nay của công ty thời trang nhanh Shein đến từ Trung Quốc.
TIÊU ĐIỂM
Các công ty Mỹ đầu tư vào Mexico đối mặt áp lực
Deere, một nhà sản xuất thiết bị nông nghiệp của Mỹ, sẽ báo cáo thu nhập từ tháng 8 đến tháng 10 vào thứ Năm. Thu nhập ròng của công ty giảm do doanh số bán hàng chậm lại trong ba tháng trước, và việc Donald Trump tái đắc cử càng làm giảm triển vọng của Deere. Tổng thống đắc cử, vốn không hài lòng với kế hoạch xây dựng nhà máy tại Mexico của Deere, đã đe dọa áp thuế 200% đối với bất kỳ hàng hóa nào do Mexico sản xuất được xuất khẩu sang Mỹ.
Những lời đe dọa của ông Trump có thể sẽ chẳng đi đến đâu. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, ông nhiều lần đe dọa áp thuế mà không bao giờ thực hiện. Và Mexico là đối tác quan trọng trong cuộc chiến thương mại của Mỹ với Trung Quốc, vì nước này cung cấp một địa điểm thay thế cho các công ty Mỹ xây dựng nhà máy.
Song các công ty và chính phủ Mexico vẫn lo lắng. Thuế quan sẽ dẫn đến chi phí cao hơn; và đe dọa thuế quan làm tăng bất ổn. Một số công ty Mỹ đang tạm dừng kế hoạch đầu tư ở phía nam biên giới, nhưng Deere cho biết họ sẽ tiếp tục. Bên nào sẽ xuống nước trước?
Ý tranh cãi về việc gửi người xin tị nạn đến Albania
Vào thứ Năm, hạ viện Ý sẽ thảo luận về một đề xuất của chính phủ bảo thủ của Giorgia Meloni nhằm giải quyết các rào cản pháp lý đối với kế hoạch gửi người xin tị nạn đến Albania. Cuộc thảo luận diễn ra sau phán quyết tuần trước của các thẩm phán tại Rome – duy trì phán quyết trước đó – rằng những người di cư được gửi đến Albania, một quốc gia không thuộc EU, phải được đưa về Ý.
Elon Musk, tỷ phú người Mỹ hiện là bạn thân của Donald Trump, đã viết trên X rằng các thẩm phán “cần phải ra đi.” Chính phủ hiện đề xuất bỏ qua họ. Được phe đối lập Ý gọi là “tu chính án Musk,” biện pháp mới này sẽ chuyển hướng các thách thức pháp lý từ tòa án cấp dưới sang tòa phúc thẩm. Các thẩm phán phúc thẩm nói họ sẽ bị quá tải; nhưng chính phủ không đồng ý.
Cuộc tranh cãi này làm nổi bật các thách thức trong việc cân bằng chủ quyền quốc gia và luật di cư quốc tế. Những sự việc tương tự từng làm khó các nhà lãnh đạo châu Âu khác, chẳng hạn như Rishi Sunak khi ông còn là thủ tướng Anh. Liệu chính phủ của bà Meloni có thể tránh được vũng lầy pháp lý hay không vẫn còn phải chờ xem.
Kenya đối diện bất ổn chính trị và kinh tế
Tổng thống Kenya William Ruto sẽ trình bày bài phát biểu thường niên về tình hình đất nước ông trước quốc hội vào thứ Năm. Mặc dù không được lòng dân, vị thế của ông đã được củng cố nhờ những sự kiện gần đây. Các cuộc biểu tình rầm rộ, bắt đầu từ mùa hè để phản đối tăng thuế và nhanh chóng biến thành một chiến dịch lật đổ ông, đã lắng xuống. Bằng cách trao các chức vụ trong nội các cho một số thành viên đối lập, bao gồm cả đồng minh của Raila Odinga, đối thủ chính của ông, Ruto đã xoa dịu một số nhân vật đối lập có ảnh hưởng. Và tháng trước IMF đã thông qua một khoản vay trị giá 606 triệu đô la cho Kenya, vốn sẽ giúp giảm bớt áp lực tài khoá.
Nhưng rủi ro vỡ nợ công 80 tỷ đô la của Kenya – tương đương 68% GDP – chỉ được hoãn chứ không được giải quyết. Để lấp đầy lỗ hổng tài chính, ông Ruto cần phải tăng thuế. Do đó, các yếu tố của dự luật tài khoá từng gây ra biểu tình (và sau đó bị bỏ) chắc chắn sẽ quay trở lại quốc hội. Tỷ lệ ủng hộ vốn dĩ đã thấp của ông Ruto có thể còn giảm hơn nữa.
Hôm nay Baidu công bố kính AI
Gã khổng lồ internet Baidu của Trung Quốc sẽ công bố thu nhập quý 3 vào thứ Năm. Robin Li, ông chủ của công ty, hy vọng rằng “kính thông minh” mới ra mắt sẽ giúp các nhà đầu tư có cái nhìn khác đi về công ty. Baidu đang đặt cược là họ sẽ làm tốt hơn đối thủ của mình, kính thông minh Meta, được phát hành vào năm 2021. Điểm khác biệt lớn là kính của Baidu được tích hợp trí tuệ nhân tạo. Chúng được trang bị camera và được liên kết với nền tảng AI tạo sinh của công ty, Ernie, cho phép người dùng đưa ra lệnh bằng giọng nói.
Chiếc kính thông minh mới thể hiện quyết tâm của ông Li trong việc mở khóa mọi ứng dụng AI tiềm năng. Trong những năm gần đây, Baidu gặp nhiều khó khăn khi chuyển đổi từ công cụ tìm kiếm hàng đầu của Trung Quốc thành công ty đi đầu trong lĩnh vực AI. Ernie bị hạn chế rất nhiều bởi luật kiểm duyệt nghiêm ngặt của Trung Quốc, hạn chế tiềm năng của công ty. Trong khi đó, dịch vụ taxi không người lái của họ chỉ đạt được thành công khiêm tốn. Liệu kính thông minh có thể thành công ở nơi mà các dự án khác đã vấp ngã hay không sẽ là một thử nghiệm quan trọng đối với tham vọng AI của Baidu — và niềm tin của nhà đầu tư vào tương lai của công ty.
