Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Joe Biden thông báo Israel và Hizbullah đã đồng ý ngừng bắn ở Lebanon. Lệnh này sẽ có hiệu lực từ 4 giờ sáng giờ địa phương và được mô tả là “nhằm mục đích chấm dứt vĩnh viễn các hành động thù địch.” Ông Biden cũng bày tỏ hy vọng sớm có ngừng bắn ở Gaza. Trước đó, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cảnh báo Israel sẽ tấn công nếu Hizbullah “có được vũ khí để tấn công chúng tôi trong tương lai.”
Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cảnh báo “sẽ áp thuế trả đũa nếu bị tăng thuế” sau khi Donald Trump đề xuất áp thuế 25% lên hàng hóa từ Mexico và Canada. Bà Sheinbaum cho rằng kế hoạch của tổng thống đắc cử Mỹ sẽ khiến lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng ở cả Mỹ và Mexico. Ông Trump cam kết thuế mới sẽ duy trì cho đến khi Mexico và Canada ngăn chặn di cư bất hợp pháp và buôn lậu ma túy sang Mỹ.
Nga đã triển khai đội quân drone lớn nhất kể từ đầu chiến sự ở Ukraine, theo lực lượng không quân Ukraine. Phần lớn trong số 188 chiếc drone này đã bị bắn hạ hoặc gây nhiễu bởi hệ thống phòng không Ukraine. Song một số ít vẫn qua lọt và tấn công các cơ sở hạ tầng quan trọng, vốn là mục tiêu Nga nhắm đến để khiến người dân Ukraine mất điện trong mùa đông.
Banco BPM, ngân hàng lớn thứ ba của Ý tính theo vốn hóa thị trường, đã từ chối đề nghị mua lại trị giá 10,1 tỷ euro (10,7 tỷ USD) từ UniCredit, ngân hàng lớn thứ hai. Lý do được Banco BPM đưa ra là mức giá đề nghị không phản ánh đúng khả năng sinh lời của họ. Giám đốc UniCredit, Andrea Orcel, đã nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp nhất các ngân hàng châu Âu. Ông cũng đang nỗ lực mua lại Commerzbank, mặc dù bị chính phủ Đức phản đối. Hồi tháng 9, UniCredit tiết lộ đang sở hữu khoảng 20% cổ phần trong ngân hàng Đức này.
Tổng thống Joe Biden đã công bố kế hoạch giảm chi phí thuốc giảm cân cho người dân Mỹ thuộc diện bảo hiểm Medicare và Medicaid, hai chương trình chăm sóc sức khỏe do chính phủ quản lý. Kế hoạch này dự kiến sẽ giúp khoảng 7 triệu người có cơ hội tiếp cận với các loại thuốc trị béo phì và các bệnh liên quan. Nhưng Donald Trump, tổng thống đắc cử của Mỹ, có thể sẽ ngăn chặn kế hoạch này khi ông nhậm chức vào tháng 1.
Anh được cho là đã triển khai khoảng 60 nhân viên quân sự để hỗ trợ điều tra một loạt drone xuất hiện gần đây trên ba căn cứ không quân của Mỹ tại Anh. Cả Anh và Mỹ đều chưa đưa ra bình luận. Lầu Năm Góc cho biết họ vẫn đang “đánh giá” mục đích của các drone, trong khi bộ quốc phòng Anh cho biết đang “hỗ trợ” Mỹ.
Công ty viễn thông Orange của Pháp cho biết họ đang lên kế hoạch hợp tác với OpenAI và Meta để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo trên các ngôn ngữ châu Phi. Orange hy vọng sẽ tiếp cận được nhiều khách hàng hơn tại châu Phi. Các mô hình AI này sẽ được huấn luyện trên tiếng Wolof và Pulaar, hai ngôn ngữ ở Tây Phi có tổng cộng 22 triệu người sử dụng. Orange cho biết các mô hình này sẽ được cung cấp miễn phí để hỗ trợ y tế và giáo dục.
Con số trong ngày: Theo Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ, nhập khẩu vào nước này sẽ tăng 14% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 11, do các doanh nghiệp tích trữ hàng hóa để ứng phó với kế hoạch áp thuế của Donald Trump.
TIÊU ĐIỂM
Kinh tế Nga quá nóng
Các số liệu về sản xuất công nghiệp và tỷ lệ thất nghiệp được công bố vào thứ Tư sẽ phản ánh sức khoẻ của nền kinh tế chiến tranh của Nga. Kể từ khi Điện Kremlin xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm 2022, kinh tế Nga đã khiến nhiều nhà phân tích ngạc nhiên. Bất chấp việc bị các nước phương Tây áp đặt một trong những chính sách trừng phạt nghiêm khắc nhất lịch sử hiện đại, GDP của Nga vẫn tăng 3,6% vào năm ngoái và dự kiến duy trì tốc độ tương tự trong năm 2024.
Nhưng đang xuất hiện những dấu hiệu căng thẳng. Chi tiêu khổng lồ của chính phủ cho quốc phòng và an ninh — dự kiến tương đương 8% GDP vào năm tới — đang khiến nền kinh tế trở nên quá nóng. Lạm phát năm đạt 8,5% trong tháng 10. Ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất lên 21%, mức cao nhất hai thập niên qua, nhằm kiểm soát giá cả và bảo vệ giá trị của đồng rúp, một phần để Nga có thể tiếp tục nhập khẩu vật liệu chiến tranh quan trọng từ Trung Quốc. Song chi phí vay cao hơn sẽ làm giảm đầu tư và chi tiêu tiêu dùng. Có lẽ tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại đáng kể trong năm tới.
Hôm nay xác nhận Uỷ ban châu Âu mới
Vào thứ Tư, trừ khi có bất ngờ, Nghị viện châu Âu sẽ thông qua việc tái bổ nhiệm Ursula von der Leyen làm chủ tịch Ủy ban châu Âu cho nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp. Chính trị gia người Đức sẽ dẫn dắt cơ quan hành pháp đầy quyền lực của châu Âu cùng một đội ngũ 26 ủy viên, hầu hết là gương mặt mới. Bà von der Leyen nhận được ủng hộ của Đảng Nhân dân châu Âu, một nhóm các đảng trung hữu đã về nhất trong cuộc bầu cử toàn châu lục hồi tháng 6. Bà cũng đã tập hợp được một liên minh gồm các đảng trung dung khác (và được một số đảng cực hữu ngầm ủng hộ) để đảm bảo tái đắc cử.
Đội ngũ mới của bà, được các chính phủ quốc gia bổ nhiệm, sẽ bắt đầu công việc vào Chủ nhật. Kaja Kallas, cựu thủ tướng Estonia với quan điểm cứng rắn, sẽ giám sát chính sách đối ngoại. Và đây là lần đầu tiên Ủy ban châu Âu có một ủy viên phụ trách lĩnh vực quốc phòng. António Costa, cựu thủ tướng Bồ Đào Nha, sẽ trở thành chủ tịch Hội đồng châu Âu, phụ trách chủ trì hội nghị của các nhà lãnh đạo EU.
Cuộc bầu cử mang tính bước ngoặt ở Namibia
Thứ Tư này người dân Namibia sẽ đi bầu tổng thống và quốc hội mới. Lần đầu tiên kể từ khi Namibia giành độc lập từ Nam Phi vào năm 1990, đảng cầm quyền SWAPO (Tổ chức Nhân dân Tây Nam Phi) có nguy cơ thất cử. Trong những năm gần đây quyền lực của đảng đã suy yếu dần. Hồi năm 2019, đảng này đã mất đi đa số hai phần ba trong quốc hội. Hiện các đảng đối lập đã kiểm soát ba thành phố lớn nhất của Namibia. Cử tri bất bình vì giá nhà cao, tỷ lệ thất nghiệp cao, và tham nhũng gia tăng.
Trong cuộc đua tổng thống, phó tổng thống 72 tuổi, Netumbo Nandi-Ndaitwah, bị thách thức bởi Panduleni Itula, một nha sĩ, luật sư, và cựu thành viên vận động thanh niên SWAPO, người đã thành lập đảng Những Người Yêu nước vì Thay đổi vào năm 2020. Ông Itula, người đạt 29% số phiếu và về nhì trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2019 với tư cách ứng viên độc lập, hy vọng ít nhất sẽ khiến bà Nandi-Ndaitwah không giành được đa số phiếu trong vòng đầu tiên, từ đó đi vào vòng hai.
Anh công bố chương trình khuyến khích dùng điện vào giờ thấp điểm
Cũng từ thứ Tư, Anh sẽ triển khai một chương trình mới có thể giúp giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Chương trình “Dịch vụ Linh hoạt Nhu cầu” cho phép các hộ gia đình và doanh nghiệp nhận được tiền khi sử dụng điện vào những thời điểm lưới điện ít bị căng thẳng — chẳng hạn như sạc xe điện hoặc vận hành các thiết bị gia dụng vào ban đêm. Khoảng 2,6 triệu hộ gia đình và doanh nghiệp đã tham gia thí điểm trong hai năm qua. Từ giờ khách hàng sẽ có thể sử dụng chương trình này quanh năm.
Linh hoạt nhu cầu là một cấu phần được đánh giá cao trong chính sách khí hậu. Nếu các nhà vận hành lưới điện có thể điều chỉnh tốt việc chuyển người tiêu dùng ra khỏi các giờ cao điểm buổi tối, hoặc những ngày có ít gió và ánh sáng mặt trời, tiến trình chuyển đổi sang năng lượng sạch sẽ dễ dàng hơn. Điều này giúp giảm bớt vấn đề gián đoạn của năng lượng tái tạo; và lưới điện sẽ ít phụ thuộc vào các nhà máy nhiên liệu hóa thạch dự phòng hơn. Anh có vẻ ở vị trí tốt để đạt được thành tựu này, một phần vì các công ty năng lượng Anh thường rất nhanh chóng áp dụng công nghệ mới.
