Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Bezalel Smotrich, bộ trưởng tài chính cực hữu của Israel, chỉ trích một thỏa thuận ngừng bắn được cho là sắp ký với Hamas. Thỏa thuận này dự kiến sẽ bao gồm ngừng bắn ở Gaza trong sáu đến tám tuần và trao đổi con tin Israel để lấy tù nhân Palestine. Ông Smotrich phản đối việc thả tù nhân hoặc cho phép người dân Gaza bị di dời trở về. Một số bộ trưởng đã đe dọa sẽ lật đổ chính phủ nếu thỏa thuận này trở thành hiện thực.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm, đưa lãi suất xuống mức 4,25%-4,5%. Đây là lần giảm thứ ba liên tiếp. Phần lớn thành viên Fed cho rằng ngân hàng trung ương sẽ chỉ thực hiện thêm hai lần giảm lãi suất vào năm tới — ít hơn so với dự báo hồi tháng 9 — do lạm phát vẫn ở mức cao hơn mục tiêu 2% của Fed.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) đã bắt giữ một người đàn ông Uzbekistan vì ám sát trung tướng Igor Kirillov, người đứng đầu lực lượng bảo vệ hạt nhân của Nga. Một quả bom đã giết chết tướng Kirillov tại Moscow hôm thứ Ba. FSB đã công bố đoạn video ghi lại lời khai của người bị cáo buộc, trong đó người này nói tình báo Ukraine đã đề nghị trả cho ông 100.000 USD và một con đường nhập cư an toàn vào EU.
Ngân hàng Ý UniCredit đã đề nghị các cơ quan quản lý châu Âu cho phép họ tăng cổ phần trong Commerzbank lên 28%. Hiện tại ngân hàng này trực tiếp sở hữu 9,5% cổ phần của đối thủ Đức và có kế hoạch chuyển đổi các công cụ phái sinh tương ứng với 18,5% cổ phần thành cổ phiếu. Vì lo ngại về một vụ thâu tóm trước thềm bầu cử, chính phủ Đức đã phản đối; các lãnh đạo của Commerzbank cũng tỏ ra dè dặt.
Tập đoàn dược phẩm Merck của Mỹ đã ký thỏa thuận cấp phép trị giá 2 tỷ USD với Hansoh Pharma, một đối thủ Trung Quốc, để phát triển và thương mại hóa một loại thuốc béo phì dạng uống. Merck sẽ trả trước 112 triệu USD để có độc quyền đối với loại thuốc này, hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng, và dự kiến sẽ cạnh tranh với các loại thuốc tiêm GLP-1 như Wegovy của Novo Nordisk. Cổ phiếu của Merck đã tăng sau tin tức.
Lạm phát ở Anh tăng lên mức 2,6% theo năm trong tháng 11, từ mức 2,3% của tháng trước. Mức tăng này, mặc dù không bất ngờ, khiến Ngân hàng Anh nhiều khả năng giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp vào thứ Năm. Giá quần áo và nhiên liệu đã đẩy lạm phát tăng lên; hôm thứ Ba, số liệu cho thấy tiền lương cũng tăng nhanh hơn dự kiến.
Tòa án Tối cao Mỹ đã đồng ý xem xét vụ kiện của TikTok thách thức một đạo luật yêu cầu công ty này phải được bán cho chủ sở hữu không phải Trung Quốc trước ngày 19 tháng 1 nếu không sẽ bị cấm. Vụ kiện khẩn cấp sẽ có phán quyết vào ngày 10 tháng 1. TikTok và công ty mẹ ByteDance của Trung Quốc lập luận rằng dự luật này vi phạm quyền tự do ngôn luận; chính phủ cho rằng đây là một mối đe dọa an ninh quốc gia.
Con số trong ngày: 29, là số lượng các cuộc đình công có sự tham gia của hơn 1.000 công nhân ở Mỹ từ tháng 1 đến tháng 11.
TIÊU ĐIỂM
Cơ hội ngừng bắn ở dải Gaza
Trung Đông đã nhiều lần lặp lại kịch bản này: các cuộc họp ở Cairo và Doha; những buổi thông báo đầy lạc quan về một bước đột phá sắp xảy ra; và sau đó là sụp đổ đàm phán. Nhưng giờ đây, có lý do để tin rằng Israel và Hamas đã tiến đến gần một thỏa thuận ngừng bắn hoặc ít nhất là một lệnh đình chiến. Thỏa thuận này có thể chấm dứt cuộc chiến tàn khốc ở Gaza, bắt đầu hơn 14 tháng trước từ vụ tấn công ngày 7 tháng 10.
Nhưng vẫn còn trở ngại, đặc biệt là câu hỏi về thời điểm quân đội Israel sẽ rút hoàn toàn khỏi Gaza. Tuy vậy, sự sụp đổ của chế độ Assad ở Syria, việc Hizbullah ký thỏa thuận ngừng bắn ở Lebanon, và Iran đánh giá lại chiến lược khu vực của mình đã khiến Hamas bị cô lập. Ở chiều ngược lại, người dân Israel đã mệt mỏi với chiến tranh, và nhiều người muốn chính phủ làm nhiều hơn để đảm bảo việc thả khoảng 100 con tin vẫn còn bị giữ tại Gaza. Joe Biden muốn có thỏa thuận như một trong những hành động cuối cùng của ông trong nhiệm kỳ tổng thống; còn Donald Trump mong đợi một lệnh ngừng bắn vào ngày nhậm chức của ông 20 tháng 1. Lần này có lẽ sẽ thành hiện thực.
Liệu Nhật Bản có tăng lãi suất?
Khách du lịch nước ngoài đang đổ xô đến Nhật Bản, vui vẻ tận hưởng khi đồng yên giảm xuống mức khoảng 150 đổi một đô la. Nhưng đối với Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ), hiện đang kết thúc cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày vào thứ Năm, đồng yên yếu không phải là lý do để ăn mừng. Giá nhập khẩu đắt đang làm giảm ngân sách hộ gia đình. Tỷ lệ lạm phát năm của Nhật Bản là 2,3% vào tháng 10, giảm từ 2,5% của tháng trước đó, nhưng vẫn cao hơn mục tiêu 2% của ngân hàng.
Tháng trước, thống đốc Ueda Kazuo đã cho biết thời điểm tăng lãi suất tiếp theo đang “đến gần.” Song hầu hết các nhà phân tích cho rằng BoJ sẽ giữ lãi suất ở mức 0,25% trong tháng này. Ngân hàng đang thận trọng: còn nhớ khi ông Ueda bất ngờ tăng lãi suất vào tháng 7, thị trường chứng khoán đã lao dốc. Một số người cho rằng tháng 1 có thể là thời điểm thích hợp hơn để tăng lãi suất. Nhưng ngay cả điều đó cũng đầy rủi ro, với một chính quyền Mỹ mới mang theo những lời đe dọa tăng thuế quan và nhiều bất ổn kinh tế hơn.
Năm qua từ góc nhìn của Putin
Vào thứ Năm Vladimir Putin sẽ tổ chức cuộc họp báo thường niên của mình, trong đó ông trả lời những câu hỏi nhẹ nhàng về thành tựu trong năm qua. Tổng thống Nga có thể sẽ vui vẻ. Lực lượng của ông tiếp tục đạt được tiến bộ ở miền đông Ukraine, mặc dù với cái giá nhân mạng không hề rẻ. Và chiến thắng của Donald Trump có thể mang lại lợi ích. Nhiều người nghĩ ông Trump sẽ giữ lời hứa kết thúc chiến tranh một cách nhanh chóng bằng cách áp đặt thỏa thuận bất lợi cho Ukraine.
Nhưng ông Putin vẫn còn nhiều vấn đề. Hôm thứ Ba, Ukraine đã ám sát một vị tướng Nga ở Moscow, cho thấy các lực lượng an ninh của họ tiếp tục là một mối đe dọa. Điện Kremlin cũng đang nhìn lại sự sụp đổ của Bashar al-Assad ở Syria, nơi Nga hy vọng giữ được các căn cứ quân sự quan trọng. Và hơn hết cả là một nền kinh tế đang chịu nhiều áp lực. Ngân hàng Trung ương Nga dự kiến sẽ tăng lãi suất lên 23% vào thứ Sáu để kiềm chế lạm phát do chi tiêu chiến tranh của chính phủ.
Kết thúc phiên tòa xử vụ án hiếp dâm gây chấn động ở Pháp
Thứ Năm này sẽ có phán quyết cho một vụ hiếp dâm đã gây bức xúc sâu sắc ở Pháp. Dominique Pelicot, 72 tuổi, bị cáo buộc đánh thuốc mê vợ mình, Gisèle, cưỡng hiếp bà, và chọn trực tuyến hàng chục người đàn ông khác cùng cưỡng hiếp khi bà bất tỉnh. Các cảnh quay lại đã được tìm thấy trên máy tính của ông Pelicot. Toà đang xét xử ông cùng với 50 bị cáo khác. Công tố viên đã yêu cầu mức án 20 năm tù giam cho Pelicot.
Phiên tòa được đưa tin rộng rãi ở Pháp và nước ngoài. Nó đã đánh thức đất nước trước nỗi kinh hoàng của việc cưỡng ép bằng hóa chất, và phơi bày những hiểu lầm rộng rãi về đồng thuận trong tình dục cũng như câu hỏi điều gì cấu thành tội hiếp dâm. Ông Pelicot đã thừa nhận hành vi hiếp dâm, nhưng một số đồng phạm của ông không coi hành vi của họ là hiếp dâm. Bà Pelicot, hiện đã ly hôn và được công chúng vỗ tay mỗi ngày bà xuất hiện tại tòa, đã trở thành một biểu tượng cho nhiều phụ nữ vì lòng dũng cảm đáng kinh ngạc khi đưa vụ việc ra ánh sáng.
