Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Một trong bốn đám cháy rừng ở Hạt Los Angeles đã được dập tắt, theo sở cứu hỏa California. Song đám cháy ở Pacific Palisades hiện đã lan rộng hơn 96km², trong khi đám cháy ở Eaton bao phủ tới 57km². Dự kiến sẽ lại có gió mạnh trong tuần tới làm phức tạp nỗ lực cứu hỏa. Tới nay đã có ít nhất 16 người thiệt mạng.
Nippon Steel cho biết Ủy ban Đầu tư Nước ngoài của Mỹ đã gia hạn thời hạn để công ty từ bỏ nỗ lực mua lại US Steel. Công ty Nhật Bản phải hủy bỏ thương vụ trị giá 14 tỷ USD trước ngày 2 tháng 2 sau khi tổng thống Joe Biden ban hành lệnh hành pháp chặn thương vụ này vào ngày 3 tháng 1. Nippon đã nộp đơn phản đối; và họ có thời hạn đến ngày 18 tháng 6 để cứu thương vụ.
Hàng chục nghìn người đã đổ ra đường ở Bucharest, thủ đô Romania, để biểu tình phản đối việc hủy bỏ kết quả bầu cử tổng thống. Hôm 6 tháng 12, Tòa án Hiến pháp Romania tuyên bố vòng đầu của cuộc bầu cử là vô hiệu khi Calin Georgescu, một ứng cử viên ít tên tuổi ủng hộ Nga, bất ngờ về nhất. Cuộc bầu cử sẽ được tổ chức lại vào ngày 4 tháng 5.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết Canada sẽ trả đũa tương tự nếu Mỹ áp thuế lên hàng hóa của nước này, giống như đã từng làm khi ông Trump áp thuế đối với nhôm và thép Canada vào năm 2018. Ông Trudeau cũng chỉ ra rằng nhiều bang của Mỹ phụ thuộc vào thị trường Canada. Ông cũng nói đề xuất của Trump rằng Canada nên trở thành bang thứ 51 của Mỹ là “điên rồ”.
Thụy Điển cho biết họ sẽ gửi tối đa ba tàu để tham gia nỗ lực của NATO nhằm ngăn chặn hành vi phá hoại cáp ngầm dưới biển Baltic. Quốc gia Scandinavia vừa gia nhập liên minh vào tháng 3 cũng sẽ đóng góp các máy bay giám sát. Hôm thứ Bảy, Đức đã kéo một tàu chở dầu của Nga trôi dạt — được cho là thuộc “đội tàu ma” gồm các tàu cũ của Nga dùng để lách trừng phạt — ra khỏi bờ biển Baltic của mình.
Jack Smith, cố vấn đặc biệt đã dành hai năm theo đuổi các vụ kiện chống lại Donald Trump, đã từ chức khỏi bộ tư pháp Mỹ. Ông Smith đã đưa ra hai vụ án hình sự chống lại ông Trump nhưng đã rút cả hai sau cuộc bầu cử ở Mỹ, viện dẫn quy định lâu đời về việc không truy tố tổng thống đương nhiệm. Trong một diễn biến khác, ông Trump đã bị kết án 34 tội danh làm giả tài liệu vào thứ Sáu, nhưng không bị án tù hoặc phạt tiền.
Quân đội quốc gia Sudan đã tái chiếm Wad Madani, thủ phủ của bang Gezira, từ Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF). RSF đã chiến đấu với quân đội Sudan gần hai năm và đã chiếm thành phố từ hơn một năm trước chiến sự. Tuần vừa qua, Mỹ đã tuyên bố RSF thực hiện tội ác diệt chủng ở khu vực Darfur phía tây Sudan và áp đặt các lệnh trừng phạt lên Mohamed Hamdan Dagalo, lãnh đạo của lực lượng này.
Con số trong ngày: hơn 50 tỷ USD, là thiệt hại kinh tế ước tính do các trận cháy rừng ở Los Angeles gây ra.
TIÊU ĐIỂM
Nga và Ukraine giao tranh ác liệt trước ngày Trump nhậm chức
Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đang trở nên dữ dội hơn. Mỗi bên đều muốn kiểm soát càng nhiều lãnh thổ càng tốt trước lễ nhậm chức của Donald Trump vào ngày 20 tháng 1, trong trường hợp ông thúc đẩy một lệnh ngừng bắn. Theo Trung tâm Chiến lược Quốc phòng của Ukraine, đã có 192 cuộc đụng độ chỉ trong một ngày của tuần trước.
Các nhà phân tích Ukraine tin rằng Nga có thể đang chuẩn bị chiếm Pokrovsk, có thể bằng cách bao vây từ phía bắc hoặc thông qua các cuộc tấn công cận chiến từng ngôi nhà. Họ đã cố gắng chiếm thị trấn quan trọng về mặt hậu cần này ở Donetsk từ mùa hè. Trong khi đó, lực lượng Ukraine đã phát động một cuộc tấn công bất ngờ ở vùng Kursk của Nga vào ngày 5 tháng 1. Giao tranh ở Kursk ác liệt đến mức, các nguồn tin Ukraine cho rằng Nga sẽ cần phải bổ sung lực lượng trong vòng một tuần nếu tổn thất tiếp tục ở tốc độ hiện tại. Hôm 9 tháng 1, tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine tuyên bố 4.000 binh sĩ Triều Tiên đã bị giết hoặc bị thương ở Kursk.
Lo ngại cho xuất khẩu của Trung Quốc
Vào thứ Hai Trung Quốc sẽ công bố dữ liệu xuất khẩu tháng 12, tháng đầy đủ cuối cùng trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng. Lễ nhậm chức của ông sẽ mở ra một kỷ nguyên khó khăn hơn cho thương mại của Trung Quốc. Khi ông lần đầu nhậm chức vào năm 2017, Mỹ chiếm hơn 18% xuất khẩu của Trung Quốc. Tỷ lệ này hiện đã giảm xuống dưới 15%.
Chắc chắn đà đi xuống sẽ tiếp tục, nhưng các vấn đề cụ thể khác lại kém rõ ràng hơn. Thuế quan mới có tăng cao tới 60% như ông Trump đã đề xuất? Chúng sẽ áp dụng hẹp trong một số ngành hay trên diện rộng? Và chúng sẽ kéo dài bao lâu? Bất chấp các rào cản thương mại mà ông Trump đưa ra trong nhiệm kỳ đầu, tỷ lệ xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ vẫn duy trì khá ổn định trong vài năm. Nó bắt đầu giảm đáng kể khi người kế nhiệm ông, Joe Biden, giữ nguyên hầu hết các mức thuế quan này. Mức độ và phạm vi của thuế quan là quan trọng, nhưng chúng có hiệu lực bao lâu cũng quan trọng không kém.
Phiên tòa xét xử tội tham nhũng của Imran Khan
Vào thứ Hai, một tòa án Pakistan sẽ tuyên án trong phiên tòa tham nhũng mới nhất của Imran Khan. Cựu thủ tướng đã bị giam giữ kể từ tháng 8 năm 2023 với hàng loạt cáo buộc. Hồi tháng 12, ông còn bị thêm tội “kích động nổi loạn” trong quân đội. Ông Khan nói tất cả các cáo buộc chống lại ông đều là “giả cầy.” Đảng của ông, Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI), đã thường xuyên biểu tình phản đối việc ông bị giam giữ, dẫn đến nhiều vụ bắt bớ.
Tòa án xét xử đã hai lần hoãn phán quyết. Điều này có thể là do PTI và thủ tướng Shehbaz Sharif đã bắt đầu đàm phán. PTI muốn những người bị giam giữ, bao gồm cả ông Khan, được trả tự do và một cuộc điều tra tư pháp về bạo lực của chính phủ đối với người biểu tình. Chính phủ muốn ông Khan ngừng chỉ trích quân đội, lực lượng ủng hộ ông Sharif. Một vòng đàm phán thứ ba sẽ sớm bắt đầu. Số phận của ông Khan phụ thuộc vào kết quả của các cuộc đàm phán này.
Người tiêu dùng châu Âu chi tiêu tiết kiệm
Một chỉ số trong nền kinh tế khó khăn của châu Âu đang có kết quả tốt. Thu nhập thực đã tăng 3,8% trong hai năm qua, theo tính toán của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Điều này đáng lẽ là tin tốt cho tiêu dùng và tăng trưởng. Song dù có tiền, người châu Âu lại ngần ngại chi tiêu. Tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình đã tăng đều trong hai năm qua. Dữ liệu mới vào thứ Hai có khả năng cho thấy xu hướng này tiếp tục trong quý ba năm 2024.
Tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình của khu vực đồng euro, ở mức 15,7% trong quý hai năm 2024, cao hơn nhiều so với 4,4% thu nhập khả dụng mà người Mỹ tiết kiệm. Và kể từ khi Nga xâm lược Ukraine, tỷ lệ này đã tăng mạnh. Một yếu tố là sự suy giảm tài sản thực ròng do lạm phát, theo ECB. Sự bất an chính trị và niềm tin thấp vào triển vọng kinh tế của châu Âu cũng góp phần thúc đẩy tâm lý dự phòng. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy các hộ gia đình đang trì hoãn các khoản mua lớn. Người châu Âu thấy trước những ngày khó khăn và đang tiết kiệm để chuẩn bị.
