Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cảnh báo quân đội nước này sẽ “trở lại giao tranh dữ dội” ở Gaza trừ khi Hamas thả các con tin trước trưa thứ Bảy. Hôm thứ Hai, nhóm vũ trang này tuyên bố sẽ trì hoãn việc trả tự do cho ba con tin Israel, những người mà họ đã đồng ý thả theo thỏa thuận ngừng bắn với Israel. Hamas cáo buộc Israel ngăn chặn người Palestine trở về Gaza.
Phó tổng thống Mỹ chỉ trích EU vì đã kiểm soát “quá mức” đối với trí tuệ nhân tạo tại một hội nghị ở Paris. J.D. Vance kêu gọi thiết lập “các cơ chế quản lý khuyến khích sáng tạo.” Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cảnh báo cần có thêm quy tắc để tránh xung đột giữa các nước. Mỹ và Anh không ký tuyên bố của hội nghị thượng đỉnh.
Jerome Powell tuyên bố Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) “không vội vàng” trong việc hạ lãi suất. Chủ tịch của ngân hàng trung ương Mỹ, cơ quan đã giữ lãi suất chính ở mức 4,25-4,5% tại cuộc họp tháng 1, nói trước một ủy ban Thượng viện rằng việc cắt giảm lãi suất quá nhanh “có thể cản trở tiến trình kiểm soát lạm phát.” Donald Trump đã nhiều lần thúc giục Fed hạ lãi suất nhanh hơn để thúc đẩy nền kinh tế.
Điện Kremlin đã trả tự do cho Marc Fogel, một giáo viên người Mỹ bị Nga bỏ tù từ năm 2021 vì tội mang theo cần sa y tế. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, Mike Waltz, đã đàm phán cuộc trao đổi này và cho biết đây là dấu hiệu “chúng ta đang đi đúng hướng” để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Mỹ không tiết lộ đã hứa với Nga những gì để đổi lấy Fogel.
Cảnh sát Ý đã phát lệnh bắt giữ hơn 180 thành viên của mafia Sicily, với 1.200 sĩ quan tham gia một loạt các cuộc truy quét nhắm vào tổ chức Cosa Nostra. Các chiến dịch đàn áp vào những năm 1990 và đầu những năm 2000 đã làm suy yếu tổ chức tội phạm này, nhưng một số trùm mafia gần đây đã được thả khỏi nhà tù. Công tố viên hàng đầu của Palermo cho biết các nghi phạm đang “cố gắng tái lập đội quân của quá khứ.”
Disney và Goldman Sachs tham gia vào danh sách các công ty loại bỏ các chính sách đa dạng trong doanh nghiệp. Thay đổi của Disney bao gồm việc thay thế chỉ số “đa dạng và hòa nhập” trong đánh giá lương thưởng của giám đốc điều hành bằng “chiến lược nhân tài”. Goldman Sachs cũng loại bỏ cam kết chỉ hỗ trợ IPO cho các công ty có ít nhất hai thành viên “đa dạng” trong hội đồng quản trị. Meta và McDonald’s là một số công ty gần đây đã hủy bỏ các chính sách DEI (Đa dạng, Công bằng, và Hòa nhập).
$CAR, một loại tiền số được ra mắt bởi Cộng hòa Trung Phi vào Chủ nhật, đã mất giá 95% sau khi vốn hóa thị trường của nó chạm mức 350 triệu USD. Tổng thống Faustin-Archange Touadéra tuyên bố đồng tiền số này là “một thử nghiệm” nhằm “kết nối mọi người” và “hỗ trợ phát triển quốc gia.” Chính phủ cho biết khoảng một phần ba số tiền thu được từ đồng tiền ảo sẽ được dùng để hỗ trợ phát triển Cộng hòa Trung Phi.
Con số trong ngày: 140%, là mức tăng giá trung bình của một tá trứng ở Mỹ so với một năm trước.
TIÊU ĐIỂM
Lạm phát giờ trở thành vấn đề của Trump
Báo cáo lạm phát đầu tiên dưới nhiệm kỳ của Donald Trump, được công bố vào thứ Tư, sẽ cho thấy áp lực giá cả vẫn là một vấn đề ở Mỹ. Chỉ số giá tiêu dùng cốt lõi — tức không tính chi phí thực phẩm và năng lượng — được dự báo đã tăng 3,1% trong tháng 1 so với năm ngoái, chậm hơn một chút so với tháng 12 nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Sự dai dẳng của lạm phát là lý do tại sao Fed quyết định giữ nguyên lãi suất dù đã cho giảm vào ngày 18 tháng 12.
Ông Trump đã cam kết đánh bại lạm phát, nhưng các chính sách của ông có nguy cơ làm cho tình hình tồi tệ hơn. Việc trục xuất hàng loạt người nhập cư có thể đẩy chi phí lao động lên cao, trong khi thuế quan làm tăng giá hàng nhập khẩu. Một cuộc khảo sát của Đại học Michigan vào tuần trước cho thấy người Mỹ kỳ vọng lạm phát lên tới 4,3% trong năm tới, tăng từ mức dưới 3% vào cuối năm 2024. Ông Trump có thể sớm nhận ra rằng lạm phát không chỉ là gánh nặng đối với người tiêu dùng, mà còn là cơn đau đầu cho các nhà lãnh đạo chính trị, chẳng hạn như chính ông.
Mexico chuẩn bị cho cuộc bầu cử tư pháp đầu tiên
Thứ Tư là thời hạn để Thượng viện Mexico hoàn tất danh sách những người sẽ tranh cử trong cuộc bầu cử tư pháp đầu tiên của đất nước vào ngày 1 tháng 6. Trước đây các thẩm phán ở Mexico được bổ nhiệm. Nhưng vào tháng 9, Thượng viện đã thông qua một cải cách — được ủng hộ bởi cựu tổng thống Andrés Manuel López Obrador — quy định các quan toà phải được chọn thông qua bỏ phiếu phổ thông. Trong hai cuộc bầu cử, năm nay và năm 2027, Mexico sẽ phải bầu hơn 7.000 thẩm phán, từ Tòa án Tối cao cho đến cấp khu vực.
Các chuyên gia lo ngại cuộc cải cách sẽ gây tổn hại cho nền dân chủ của Mexico. Các thẩm phán có thể kém năng lực hơn và dễ bị ảnh hưởng bởi chính trị cũng như các thế lực tội phạm. Quá trình lập danh sách ứng viên cho thấy những lo ngại đó là có cơ sở. Các ủy ban chịu trách nhiệm chỉ chăm chăm đặt ra các câu hỏi mang tính chính trị và chỉ phỏng vấn một số ứng viên trong vỏn vẹn sáu phút. Claudia Sheinbaum, tổng thống Mexico từ tháng 10, ủng hộ cuộc cải cách. Nhưng với nền kinh tế trì trệ và những mối đe dọa từ Donald Trump, bà khó có thể chấp nhận thêm những rủi ro tiềm tàng do nó gây ra.
Đàm phán chưa có kế hoạch rõ ràng cho Ukraine
Bất chấp hàng loạt hoạt động ngoại giao trước Hội nghị An ninh Munich thường niên vào thứ Sáu, vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy một thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine đang đến gần. Donald Trump xác nhận rằng ông đã nói chuyện với tổng thống Nga Vladimir Putin. Ngoài ra cũng có tin đồn về một cuộc gặp giữa ông Trump và tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, tại Washington trong tuần này.
Khi lên nhậm chức, tổng thống Mỹ đã giao cho Keith Kellogg, đặc phái viên của ông về Ukraine, thời hạn 100 ngày để đưa ra một kế hoạch hòa bình. Thứ Tư này cuộc họp lần thứ 26 của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine (UDCG), một liên minh gồm hơn 50 quốc gia, có thể sẽ giúp tiết lộ một số manh mối về kế hoạch của ông Kellogg. Một dấu hiệu đáng lo ngại đối với ông Zelensky là Mỹ dự định giữ vai trò ít tích cực hơn trong cuộc họp, nhường lại quyền chủ trì cho Anh. Liên minh UDCG đã cung cấp 126 tỷ USD trang thiết bị quân sự cho Ukraine, một nửa trong số đó đến từ Mỹ. Liệu họ có duy trì được hỗ trợ hay không sẽ phụ thuộc vào lựa chọn của ông Trump.
