Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thị trường chứng khoán lao dốc sau khi Donald Trump tuyên bố mức thuế 25% đối với Canada và Mexico sẽ có hiệu lực vào thứ Ba. Tổng thống Mỹ nói không còn “không gian đàm phán” nào để hai nước đạt được thỏa thuận trì hoãn thuế quan như họ đã làm vào tháng trước. Chỉ số NASDAQ giảm 2,6%; trong khi chỉ số Dow giảm 1,8%, tương đương gần 800 điểm.
Thủ tướng Anh, Keir Starmer, nói trước Quốc hội là ông sẽ đẩy nhanh đàm phán với các đồng minh về một sứ mệnh gìn giữ hòa bình tại Ukraine, trong bối cảnh châu Âu đang gấp rút đi tìm chiến lược kết thúc xung đột. Trước đó, tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, đã đề xuất lệnh ngừng bắn một tháng ban đầu “trên không, trên biển và đối với cơ sở hạ tầng năng lượng,” dù các quan chức Anh khẳng định chưa có kế hoạch nào như vậy được thống nhất.
Trong khi ấy, ông Trump một lần nữa cáo buộc Volodymyr Zelensky không muốn hòa bình “chừng nào ông ấy còn được Mỹ hậu thuẫn,” sau khi tổng thống Ukraine cảnh báo rằng chiến tranh vẫn còn “rất lâu mới kết thúc.” Trước đó ông Zelensky nói các cuộc tấn công trên không của Nga vào Ukraine cho thấy Moscow không thực sự nghiêm túc trong đàm phán. Sau tuyên bố của ông Trump, ông Zelensky tiếp tục kêu gọi hòa bình “càng sớm càng tốt.”
Cảnh sát đã bắt giữ một người đàn ông 40 tuổi sau khi anh ta lái xe lao vào một đám đông ở Mannheim, một thành phố ở tây nam nước Đức. Vụ việc khiến ít nhất hai người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Cảnh sát chưa xác nhận liệu vụ đâm xe có phải là hành động cố ý hay không. Đức đã chứng kiến một số vụ tấn công liên quan đến xe cộ gần đây; hồi tháng 2, một vụ va chạm ở Munich đã khiến một người mẹ và con nhỏ tử vong.
Vatican cho biết Giáo hoàng Francis đã trải qua hai đợt “suy hô hấp cấp tính,” do chất nhầy tích tụ trong đường thở và co thắt phế quản, cần đến phương pháp thông khí “không xâm lấn.” Vị giáo hoàng 88 tuổi đã nằm viện hai tuần qua vì viêm phổi và vừa bị co thắt phế quản vào thứ Sáu, tương tự như một cơn hen suyễn. Vatican cho biết tiên lượng của ông vẫn còn “thận trọng.”
TSMC thông báo sẽ đầu tư 100 tỷ USD để xây dựng các nhà máy sản xuất chip mới tại Mỹ trong bốn năm tới. Nhà sản xuất chip Đài Loan hiện cung cấp phần lớn chất bán dẫn tiên tiến trên thế giới, nhưng trước đây chủ yếu giữ công nghệ và hoạt động sản xuất trong nước. Ông Trump từng cáo buộc Đài Loan “đánh cắp” ngành công nghiệp chip của Mỹ. TSMC đã đầu tư 65 tỷ USD để xây dựng ba nhà máy ở Arizona.
Ít nhất một người thiệt mạng và nhiều người bị thương trong một vụ đấu súng giữa lực lượng an ninh tại biên giới Pakistan và Afghanistan, theo các quan chức Taliban. Vụ việc xảy ra tại cửa khẩu Torkham, vốn bị Pakistan đóng cửa từ tháng 2, khiến hàng nghìn phương tiện mắc kẹt ở cả hai phía. Quan chức Pakistan và Afghanistan đổ lỗi cho nhau về vụ đụng độ.
Con số trong ngày: 210 tỷ euro (218 tỷ đô) – là giá trị tài sản của Nga bị đóng băng tại các ngân hàng châu Âu.
TIÊU ĐIỂM
Donald Trump phát biểu trước Quốc hội
Donald Trump sẽ phát biểu trước phiên họp chung của Quốc hội Mỹ vào tối thứ Ba, lần đầu tiên kể từ khi tái đắc cử. Mặc dù không phải là một bài diễn văn Thông điệp Liên bang chính thức, bài phát biểu dự kiến sẽ phác thảo chính sách đối nội và đối ngoại của ông. Chủ tịch Hạ viện, Mike Johnson, đã mời ông Trump phát biểu để trình bày “tầm nhìn Nước Mỹ Số Một” trước một lượng lớn khán giả truyền hình.
Những người theo dõi sát sao nhất có thể không phải là công chúng Mỹ, vốn đã nghe nhiều về kế hoạch của ông, mà là giới lãnh đạo châu Âu — vẫn còn sốc sau cuộc gặp căng thẳng của ông với tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, hôm thứ Sáu. Họ sẽ lắng nghe để tìm hiểu thêm về lập trường của ông Trump đối với cuộc chiến ở Ukraine và liên minh với châu Âu. Có thể là một bài phát biểu bùng nổ, nhưng cũng có khả năng sẽ dài dòng. Các bài phát biểu trước Quốc hội của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu có thời lượng trung bình dài hơn bất kỳ tổng thống nào gần đây.
Liên đoàn Ả Rập họp thượng đỉnh
Khi khủng hoảng xảy ra, Liên đoàn Ả Rập thường phản ứng chậm trễ. Các nguyên thủ quốc gia sẽ nhóm họp tại Cairo vào thứ Ba cho một hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp. Họ sẽ thảo luận về những tuyên bố gây tranh cãi của Donald Trump về việc di dời dân số Gaza và xây dựng một khu nghỉ dưỡng trên đống đổ nát. Dù ông Trump đã đưa ra đề xuất này từ một tháng trước, phản ứng chậm chạp không phải là điều lạ đối với liên đoàn này. Các đại biểu sẽ xem xét một đề xuất đối trọng từ Ai Cập nhằm tái thiết Dải Gaza trong khi vẫn giữ người Palestine ở lại. Họ muốn ngăn chặn ý tưởng của ông Trump, nhưng cũng không muốn bị Mỹ giao cho trách nhiệm tái thiết khu vực này.
Đây không phải là vấn đề duy nhất trong chương trình nghị sự. Ahmed al-Sharaa, tổng thống lâm thời của Syria, dự kiến sẽ tham dự — bất chấp việc Ai Cập, vốn không ưa các chính trị gia Hồi giáo, đã cố gắng ngăn cản ông. Đây sẽ là cơ hội đầu tiên cho ông gặp gỡ nhiều nhà lãnh đạo Ả Rập, trong đó có tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah al-Sisi và tổng thống Lebanon Joseph Aoun. Họ sẽ muốn xem ông là người ra sao.
Hôm nay thuế của Trump với Canada và Mexico có hiệu lực
Trong nhiều tháng qua, Donald Trump đã đe dọa áp thuế mạnh đối với hàng hóa từ Canada và Mexico — hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Ông Trump cam kết các mức thuế này sẽ có hiệu lực từ thứ Ba. Một tháng trước ông từng cho hoãn áp thuế, với lý do hai nước láng giềng hứa sẽ tăng cường ngăn chặn nạn buôn bán fentanyl. Lần này, ông có thể viện dẫn khả năng thiết lập một hàng rào thuế quan chung cho toàn khu vực Bắc Mỹ nhằm hạn chế hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Các mối đe dọa thuế quan liên tục của ông Trump đã gây ra những tác động tiêu cực. Người tiêu dùng Mỹ ngày càng trở nên bi quan hơn vì lo ngại lạm phát. Bất ổn cũng có thể đang làm giảm đầu tư của doanh nghiệp. Kể cả khi ông Trump rút lại kế hoạch áp thuế Mexico và Canada, ông có vẻ sẽ tiếp tục áp thêm 10% thuế đối với hàng hóa Trung Quốc vào thứ Ba, ngoài mức 10% đã áp dụng vào tháng trước. Trung Quốc đã phản ứng cứng rắn hơn so với các nước láng giềng của Mỹ, từ chối nhượng bộ cho đến khi ông Trump bắt đầu đàm phán thương mại nghiêm túc.
Mexico kiện các công ty sản xuất súng của Mỹ
Vào thứ Ba, Tòa án Tối cao Mỹ sẽ lần đầu tiên xem xét một vụ kiện về bạo lực súng đạn ở nước ngoài do một quốc gia khác đệ trình. Mexico cáo buộc Smith & Wesson và sáu nhà sản xuất súng khác của Mỹ, cùng một nhà phân phối, đã bất cẩn, liều lĩnh, và đôi khi vi phạm pháp luật khi bán súng, mặc dù biết rằng chúng có thể rơi vào tay tội phạm. Trong những năm gần đây chính phủ Mexico đã khởi kiện các công ty sản xuất súng của Mỹ. Ban đầu, các tòa án Mỹ bác bỏ vụ kiện, nhưng một tòa phúc thẩm sau đó đã đứng về phía Mexico.
Ở Mexico kể từ năm 2017 có tới hơn 30.000 người bị sát hại mỗi năm, phần lớn do các băng đảng gây ra. Mexico có luật kiểm soát súng đạn rất nghiêm ngặt, nhưng hầu hết vũ khí đều được tuồn qua từ biên giới phía bắc. Tổng thống Donald Trump lại không ủng hộ việc hạn chế bán súng Mỹ. Vụ kiện chưa từng có này mở ra một mặt trận mới trong căng thẳng giữa hai chính phủ. Nếu Mexico thắng kiện, các nước khác đang bị ảnh hưởng bởi bạo lực súng đạn có thể sẽ noi theo.
