Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tỷ lệ lạm phát theo năm của Mỹ giảm xuống còn 2,8% vào tháng 2, thấp hơn mức dự báo 2,9%. Tỷ lệ lạm phát cơ bản (không tính giá thực phẩm và năng lượng biến động mạnh) là 3,1%. Những số liệu này khiến thị trường kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang (FED) có thể mạnh tay cắt giảm lãi suất hơn. Song dữ liệu được thu thập trước khi hầu hết các mức thuế quan mới của Donald Trump được áp dụng, do đó áp lực giá cả có thể sẽ còn tăng lên.
Vladimir Putin đã đến thăm binh sĩ Nga tại Kursk, một khu vực biên giới do Ukraine chiếm giữ. Chuyến đi này — lần đầu tiên kể từ cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào mùa hè năm ngoái — diễn ra không lâu sau khi Ukraine chấp nhận về mặt nguyên tắc đề xuất ngừng bắn 30 ngày do Mỹ đưa ra. Hôm thứ Tư, ông Trump cho biết các quan chức Mỹ đang “trên đường tới Nga” để thảo luận về kế hoạch này.
Canada công bố áp thuế trị giá 21 tỷ USD lên hàng hóa Mỹ nhằm đáp trả các mức thuế thép và nhôm mà ông Trump áp dụng từ thứ Tư. Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc gọi các mức thuế của Mỹ là “vô lý.” Quyết định của Canada theo sau đòn trả đũa 28 tỷ USD của Liên minh châu Âu (EU). Giá cổ phiếu của các hãng ô tô Mỹ giảm sau thông báo mới.
Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Canada hạ lãi suất xuống 0,25 điểm phần trăm, còn 2,75%, đồng thời cảnh báo rằng các mức thuế của ông Trump đã gây ra “một cuộc khủng hoảng mới.” Sau khi giảm lãi suất bảy lần trong chín tháng qua, ngân hàng cho biết tình trạng bất ổn hiện tại đang gây tổn hại cho đầu tư. Song họ sẽ tiếp tục cẩn trọng trong các quyết định giảm lãi suất tiếp theo, nhằm giúp cân bằng giữa rủi ro lạm phát và tăng trưởng yếu.
Quân đội Pakistan tuyên bố đã giải cứu khoảng 300 con tin khỏi một đoàn tàu bị nhóm phiến quân ly khai Quân đội Giải phóng Baloch (BLA) khống chế tại tỉnh Balochistan. Con tàu có hơn 400 hành khách khi bị BLA chiếm giữ vào hôm thứ Ba; với 21 dân thường được cho là đã thiệt mạng. Các quan chức Pakistan nói toàn bộ 33 kẻ tấn công đã bị tiêu diệt trong chiến dịch giải cứu.
Một tòa án tại Gruzia đã kết án cựu tổng thống Mikheil Saakashvili thêm chín năm tù vì tội tham ô. Ông Saakashvili, người coi các cáo buộc này là mang động cơ chính trị, đang thụ án sáu năm tù. Trong chín năm cầm quyền của mình, ông Saakashvili theo đuổi chính sách thân phương Tây mạnh mẽ trước khi mất quyền lực vào năm 2013 vào tay đảng Giấc mơ Gruzia, một đảng ngày càng thân với Kremlin.
Các cơ quan quản lý tài chính Anh đã hủy bỏ kế hoạch áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn về đa dạng, bình đẳng, và hòa nhập (DEI) đối với doanh nghiệp, với lý do lo ngại về chi phí. Chính phủ đang gây áp lực lên các cơ quan này để ưu tiên tăng trưởng kinh tế. Cơ quan quản lý Tài chính (FCA) cũng từ bỏ đề xuất công khai danh tính các doanh nghiệp đang bị điều tra; các hiệp hội ngành vốn phản đối đề xuất này, vì cho rằng nó có thể gây tổn hại cho công ty từ trước khi bị chứng minh sai phạm.
Con số trong ngày: 38%, là tỷ lệ sinh viên đại học Mỹ có biểu hiện triệu chứng trầm cảm trong năm 2024, giảm từ 44% của năm 2022.
TIÊU ĐIỂM
Chờ đợi bước đi tiếp theo của Putin
“Bóng đang ở trong sân của Nga,” ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố hôm thứ Ba sau các cuộc đàm phán với Ukraine. Hai bên đã đạt được thỏa thuận về các điều khoản của lệnh ngừng bắn 30 ngày và nối lại hỗ trợ quân sự cũng như chia sẻ thông tin tình báo từ Mỹ. Bước đi tiếp theo của Nga sẽ trở nên rõ ràng hơn sau cuộc nói chuyện giữa Donald Trump và Vladimir Putin, có thể diễn ra trong một hoặc hai ngày tới. Kết quả cuối cùng sẽ phụ thuộc vào cách ông Putin làm việc với ông Trump, người có thể chưa lường trước được mức độ cứng rắn của tổng thống Nga trong các yêu cầu của mình.
Trên chiến trường, lực lượng Ukraine vẫn đang giữ vững trận địa và thậm chí phản công tại một số khu vực như Pokvrosk và Toretsk ở miền đông. Song Nga sắp đẩy được họ ra khỏi phần lãnh thổ Kursk mà Ukraine kiểm soát từ tháng 8. Nếu quân đội Ukraine tiếp tục bám trụ trong đất Nga, họ có thể bị bao vây. Một cuộc rút lui có lẽ là không thể tránh khỏi — hy sinh lãnh thổ để bảo toàn 10.000 binh sĩ tinh nhuệ nhất của Ukraine.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ đối diện cú sốc cắt giảm nhân sự
Chính quyền Trump vẫn chưa dừng các cuộc tấn công vào bộ máy hành chính liên bang. Theo một bản ghi nhớ từ Văn phòng Quản lý Nhân sự, các cơ quan liên bang đã được yêu cầu gửi danh sách nhân viên cho đợt cắt giảm đầu tiên vào thứ Năm. Đối với Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), cơ quan y tế công cộng hàng đầu của Mỹ, cắt giảm nhân sự lớn có thể khiến việc giám sát dịch bệnh, ứng phó với các đợt bùng phát dịch, và chuẩn bị cho thảm họa trở nên khó khăn hơn.
Vào thứ Năm, David Weldon, người được Trump bổ nhiệm lãnh đạo CDC, sẽ tham gia phiên điều trần xác nhận trước Thượng viện. Nếu được thông qua, ông Weldon sẽ tiếp quản một lực lượng lao động đầy hoang mang. Các cuộc phỏng vấn với nhân viên CDC và gần 100 email do The Economist thu thập cho thấy đội ngũ của Trump liên tục gửi các chỉ thị mới. Nhân viên bị cấm liên lạc với công chúng và bị yêu cầu xóa bỏ các nghiên cứu về “chủ nghĩa cực đoan giới tính” cũng như bất kỳ đề cập nào đến đa dạng, công bằng, và hòa nhập. Ngay cả các nhà khoa học cấp cao cũng lo sợ bị mất việc bởi bất kỳ sai lầm nào.
Trump làm giảm nhiệt thị trường dầu mỏ
Vào thứ Năm, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) sẽ công bố báo cáo hàng tháng về thị trường dầu mỏ toàn cầu. Báo cáo này sẽ phản ánh một thị trường ảm đạm. Giá dầu, vốn thường tăng khi căng thẳng địa chính trị leo thang, hiện đang vật lộn để duy trì trên mức 70 USD/thùng. Chính sách của Donald Trump đang gây áp lực giảm giá lên mặt hàng quan trọng này.
Thị trường lo ngại các biện pháp thuế quan của Mỹ đối với Canada, Mexico và Trung Quốc — cùng với động thái trả đũa từ các nước này — sẽ làm chậm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Đồng USD đang suy yếu, điều có thể kích thích nhu cầu dầu mỏ vì dầu được định giá bằng USD. Song các nhà đầu tư e ngại kinh tế Mỹ cũng sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực từ chính sách của Trump, kéo theo suy giảm nhu cầu dầu mỏ trong nước.
Cùng lúc đó, nguồn cung dầu mỏ đang chuẩn bị tăng. Hôm 3/3, OPEC+, đã tuyên bố sẽ bắt đầu tăng sản lượng từ tháng 4, đảo ngược một số lần cắt giảm trước đây. Trump muốn các công ty dầu khí Mỹ gia tăng sản xuất, nhưng khi giá dầu giảm, các công ty này có ít động lực để thực hiện yêu cầu của ông.
Hòa bình mong manh ở Nam Sudan
Uganda tuyên bố đã triển khai lực lượng đặc nhiệm đến Nam Sudan nhằm bảo vệ chính phủ của tổng thống Salva Kiir sau các vụ đụng độ bạo lực ở miền bắc nước này. Mặc dù chính phủ Nam Sudan phủ nhận, nhân chứng tại thủ đô Juba khẳng định hàng chục binh sĩ Uganda đã đến nơi vào thứ Ba và đang đóng quân bên ngoài văn phòng tổng thống.
Ông Kiir đang trong tình trạng báo động cao. Tuần trước, một vị tướng và hàng chục binh sĩ đã thiệt mạng khi nhóm dân quân sắc tộc White Army tấn công một trực thăng của Liên Hợp Quốc đang cố sơ tán họ khỏi một thị trấn thuộc bang Thượng Nile, một khu vực sản xuất dầu quan trọng. Ông Kiir cáo buộc nhóm này có liên hệ với đối thủ lâu năm của mình, phó tổng thống Riek Machar. Để đáp trả, ông đã ra lệnh bắt giữ một số đồng minh cấp cao của Machar, bao gồm cả bộ trưởng dầu mỏ. Các nhà quan sát lo ngại cuộc khủng hoảng này có thể làm đổ vỡ thỏa thuận hòa bình mong manh đã kết thúc cuộc nội chiến kéo dài 5 năm ở Nam Sudan vào năm 2018. Mỹ đã sơ tán phần lớn nhân viên đại sứ quán khỏi nước này.
