Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thị trường chứng khoán Mỹ giảm điểm sau khi Nhà Trắng thông báo Donald Trump sẽ công bố mức thuế mới đối với ô tô từ thứ Tư. Chỉ số S&P 500, đại diện cho các công ty lớn, giảm hơn 1%. NASDAQ, chỉ số chuyên về các công ty công nghệ, cũng giảm khoảng 2%. Cú sốc này xảy ra ngay sau một đợt phục hồi ngắn của thị trường hồi đầu tuần.
Tòa án tối cao Brazil phán quyết rằng cựu tổng thống Jair Bolsonaro sẽ bị đưa ra xét xử vì âm mưu đảo chính sau cuộc bầu cử năm 2022. Tòa cũng quyết định bảy đồng minh khác của vị chính trị gia cực hữu này sẽ bị xét xử vì những tội danh tương tự. Nếu bị kết tội, ông Bolsonaro có thể phải đối mặt với án tù hàng chục năm. Ông phủ nhận mọi hành vi sai trái.
Trong bản tuyên bố ngân sách mùa xuân trước Quốc hội, bộ trưởng tài chính Anh Rachel Reeves đã cho biết việc cắt giảm phúc lợi xã hội sẽ giúp tiết kiệm 3,4 tỷ bảng Anh (4,4 tỷ USD) và cải cách quy hoạch sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bà Reeves cũng xác nhận thêm 2,2 tỷ bảng chi cho quốc phòng trong năm tới. Trong khi đó, Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách (OBR), cơ quan giám sát tài chính của Anh, đã hạ dự báo tăng trưởng cho năm 2025 từ 2% xuống 1%.
Hàn Quốc công bố một báo cáo thừa nhận nước này đã vi phạm nghiêm trọng trong việc điều hành chương trình nhận con nuôi ra nước ngoài quy mô lớn. Trong nhiều thập niên, các cơ quan nhận con nuôi đã không đạt được đồng thuận hợp pháp từ cha mẹ, hoặc đã làm sai lệch lý lịch của hàng trăm đứa trẻ. Kể từ thập niên 1950, sau chiến tranh Triều Tiên, Hàn Quốc là quốc gia có số trẻ em được nhận nuôi ra nước ngoài nhiều nhất, chủ yếu sang châu Âu và Mỹ.
Abdel Fattah al-Burhan, tổng thống trên thực tế của Sudan và là lãnh đạo quân đội nước này, tuyên bố thủ đô Khartoum đã được “giải phóng,” chỉ vài giờ sau khi lực lượng của ông được cho là đã giành lại sân bay của thủ đô. Các lực lượng vũ trang Sudan gần đây đã tái chiếm phần lớn Khartoum (bao gồm cả dinh tổng thống hôm thứ Sáu) từ tay Lực lượng Hỗ trợ Nhanh đối lập. Đợt tiến công này đánh dấu một bước ngoặt tiềm tàng trong cuộc chiến đã khiến 12 triệu người phải rời bỏ nhà cửa.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson cho biết nước này sẽ tăng chi tiêu quốc phòng từ 2,4% GDP lên 3,5% trước năm 2030. Cả bốn đảng ủng hộ chính phủ của ông Kristersson đều đồng thuận với kế hoạch này, phần lớn sẽ được tài trợ thông qua vay nợ. Ông Kristersson nói Thụy Điển cần củng cố quốc phòng, một phần vì “sự bất ổn trong mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.”
Ủy ban châu Âu đã công bố kế hoạch chuẩn bị 30 bước nhằm ứng phó với các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Nga. Sáng kiến này, lấy cảm hứng từ những kế hoạch tương tự ở các nước như Phần Lan, kêu gọi các thành viên EU khuyến khích người dân dự trữ đủ thực phẩm trong vòng 72 giờ. Kế hoạch cũng đề xuất thành lập một “trung tâm khủng hoảng” để điều phối các phản ứng của khối đối với xung đột hoặc các tình huống khẩn cấp khác.
Con số trong ngày: 350 triệu USD, là giá của một trong những máy in thạch bản cực tím tiên tiến nhất do công ty Hà Lan ASML sản xuất.
TIÊU ĐIỂM
Châu Âu và Mỹ vẫn bất đồng về Ukraine
Vào thứ Năm, tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ chủ trì cuộc họp của “liên minh các bên sẵn lòng” tại Paris. Nhóm đồng minh châu Âu của Ukraine sẽ thảo luận về kế hoạch cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine trong trường hợp đạt được một lệnh ngừng bắn. Trong những tuần gần đây nhóm này hoạt động rất tích cực. Song câu hỏi về việc liệu Mỹ có đóng vai trò “hậu thuẫn” cho một lực lượng bảo an tại Ukraine hay không vẫn còn bỏ ngỏ.
Cuộc họp diễn ra hai ngày sau khi Mỹ tuyên bố Nga và Ukraine đã đồng ý ngừng bắn ở Biển Đen. Đổi lại, Nga kỳ vọng được nới lỏng các lệnh trừng phạt liên quan đến nông nghiệp, vận tải biển, và ngân hàng — điều không hoàn toàn nằm trong quyền quyết định của Mỹ. Quá rõ Nga sẽ được lợi gì từ thỏa thuận này. Nhưng đối với Ukraine thì kém rõ ràng hơn, vì họ đã đồng ý trước cả khi Nga đưa ra yêu cầu nhượng bộ thêm. Ukraine hiện đã bảo đảm được các tuyến xuất khẩu ngũ cốc bằng cách dùng máy bay không người lái làm suy yếu hạm đội Biển Đen của Nga. Và không có dấu hiệu nào cho thấy Nga sẽ ngừng ném bom các cảng của Ukraine.
Tình trạng khẩn cấp vô hạn ở El Salvador
Thứ Năm này đánh dấu ba năm kể từ khi El Salvador bắt đầu áp dụng “tình trạng khẩn cấp.” Tổng thống Nayib Bukele ban đầu đặt ra biện pháp tạm thời nhằm đàn áp các băng đảng tội phạm, nhưng quốc hội do ông kiểm soát vẫn gia hạn nó hàng tháng. El Salvador đã bỏ tù hàng nghìn người theo chính sách này; tới mức hiện nay có đến 1,7% dân số bị giam giữ. Tình trạng khẩn cấp đã giúp giảm mạnh bạo lực và nạn tống tiền, nhưng với cái giá là nhiều vi phạm nhân quyền. Các tổ chức nhân quyền đã ghi nhận các trường hợp bắt giữ tùy tiện và tử vong trong khi bị giam giữ.
Giờ đây, quyền lực rộng lớn của ông Bukele đang phục vụ cho một mục đích thứ hai: thắt chặt quan hệ với người bạn tâm giao cực hữu Donald Trump. Hồi tháng 2, ông Bukele cho biết ông sẵn sàng tiếp nhận tội phạm bị trục xuất từ Mỹ. Hôm 15 tháng 3, Mỹ đã gửi hơn 250 người — nhiều trong số đó là người Venezuela — đến El Salvador; ông Trump cáo buộc họ có liên hệ với các băng đảng tội phạm. Họ bị quay phim khi được đưa vào siêu nhà tù mà ông Bukele xây để phục vụ cho chiến dịch đàn áp trong nước. Có thể sẽ còn nhiều người khác bị gửi đến El Salvador.
