Category: Thế giới hôm nay

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Đến nay đã có 60 người chết vì vụ nổ hôm thứ Bảy gần một trường học ở Kabul, thủ đô Afghanistan. Ngoài ra có ít nhất 165 người bị thương, phần nhiều trong số đó là các nữ sinh. Vẫn chưa có ai đứng ra nhận trách nhiệm cho vụ tấn công này, vốn diễn ra tại một huyện là có nhiều người Hazara, một dân tộc thiểu số dòng Shia. Trước đây từng có các cuộc tấn công của Nhà nước Hồi giáo ở khu vực này. Hiện bạo lực ngày càng gia tăng ở Afghanistan trước khi các lực lượng Mỹ và đồng minh rút quân vào tháng 9 tới.

Theo Bloomberg, nhóm hacker buộc Colonial Pipeline, hãng cung cấp nhiên liệu tinh chế lớn nhất của Mỹ, phải đóng cửa hoạt động vào thứ Sáu, đã đánh cắp gần 100 gigabyte dữ liệu từ công ty. Vụ tấn công “ransomware” (tức tấn công tống tiền dữ liệu) được tiến hành bởi nhóm tội phạm mạng DarkSide. Continue reading “Thế giới hôm nay: 10/05/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết khối này đã “sẵn sàng thảo luận” về các đề xuất tạm thời bỏ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với vắc-xin covid-19. Mỹ, Anh và EU trước đó đã chặn một đề xuất đang thảo luận ở WTO về việc đình chỉ quyền sở hữu trí tuệ để thúc đẩy sản xuất và phân phối toàn cầu, cho đến khi chính quyền Biden ra dấu hiệu đổi ý vào hôm qua. Tin này đã làm giảm giá cổ phiếu của các hãng vắc-xin. Đức, nền kinh tế lớn nhất EU, vẫn ủng hộ giữ lại quyền sỡ hữu.

Lần đầu tiên trong lịch sử 11 năm của mình, Moderna có lợi nhuận quý. Nhà sản xuất vắc-xin covid-19 này ghi nhận thu nhập ròng là 1,2 tỷ đô la trong ba tháng đầu năm 2021. Doanh thu vắc-xin chiếm tới 1,7 tỷ đô la trong tổng doanh thu 1,9 tỷ đô la, tăng vọt so với chỉ 8 triệu đô la của năm trước. Continue reading “Thế giới hôm nay: 07/05/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Israel Reuven Rivlin đã yêu cầu Yair Lapid, lãnh đạo đảng Yesh Atid trung dung, thành lập chính phủ mới. Đảng Likud của Binyamin Netanyahu thắng đa số ghế trong cuộc bầu cử tháng 3 nhưng ông không thể tập hợp được một liên minh cần thiết. Nếu Lapid thành công, ông sẽ kết thúc 12 năm làm thủ tướng của Netanyahu.

Canada phê duyệt sử dụng vắc-xin covid-19 của Pfizer/BioNTech cho người từ 12-15 tuổi. Đây là nước đầu tiên cấp phép vắc-xin covid-19 cho người dưới 18 tuổi. Các quan chức y tế cho biết quyết định này được đưa ra sau cuộc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 với hơn 2.000 thanh thiếu niên tham gia cho thấy vắc-xin an toàn và hiệu quả. Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/05/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Pfizer công bố doanh thu 14,6 tỷ đô la trong quý đầu năm 2021, tăng 45% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả tốt của hãng dược phẩm này một phần đến từ doanh số bán vắc-xin covid-19 được phát triển cùng BioNTech, theo đó giúp thu về 3,5 tỷ đô la. Họ cũng tăng doanh thu dự kiến năm nay từ tối đa 61,4 tỷ đô la lên 72,5 tỷ đô la.

Các ngoại trưởng G7 lần đầu tiên trong hai năm qua họp trực tiếp để thảo luận về đại dịch và các mối đe dọa đối với nền dân chủ. Cụ thể, bảy nền kinh tế tiên tiến lớn nhất thế giới đã tổ chức hội đàm ở London trước thềm hội nghị thượng đỉnh vào tháng tới. Ngoài các lãnh đạo G7, các ngoại trưởng của Australia, Ấn Độ, Nam Phi và Hàn Quốc cũng được mời. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/05/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Kinh tế Mỹ tăng mạnh trong ba tháng đầu năm 2021, nhờ kích thích tài khóa khổng lồ và nới lỏng hạn chế covid-19 giúp thúc đẩy tiêu dùng. GDP quý đầu tăng 6,4% nếu tính theo năm. Đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới cũng giảm xuống còn 553.000 vào tuần trước, mức thấp nhất kể từ đầu đại dịch.

Các cuộc đàm phán của Liên Hợp Quốc về Síp không đạt được tiến bộ nào. Tổng thư ký António Guterres đã mời các nhà lãnh đạo các chính phủ thân Hy Lạp và thân Thổ Nhĩ Kỳ ở Síp đến Geneva để thảo luận về việc khởi động lại tiến trình hòa bình chính thức. Hiện chính phủ Síp thân Hy Lạp được quốc tế công nhận, nhưng 1/3 phía bắc của hòn đảo vẫn thuộc quyền kiểm soát của Cộng hòa Bắc Síp tự xưng thân Thổ Nhĩ Kỳ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 30/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Joe Biden sẽ cố gắng thuyết phục các nhà lập pháp về Kế hoạch Gia đình Mỹ của ông, một phiên bản cải tiến của mạng lưới an sinh xã hội trị giá 1,8 nghìn tỷ đô la, trong bài phát biểu đánh dấu ngày thứ 100 ông tại vị vào tối nay. Chương trình này sẽ chạy bằng số thu từ tăng thuế thặng dư vốn, và bao gồm việc miễn học phí cao đẳng cộng đồng và nghỉ thai sản có lương cho cha mẹ, cùng các dịch vụ khác.

Các đặc vụ liên bang đã khám xét căn hộ của Rudy Giuliani, cựu luật sư riêng của cựu tổng thống Donald Trump, theo New York Times. Đây là một phần của cuộc điều tra về các cáo buộc ông Giuliani vận động hành lang thay mặt cho các công dân Ukraine, những người đã giúp thu thập thông tin gây tổn hại cho các đối thủ chính trị của ông Trump, bao gồm cả ứng cử viên tổng thống khi đó là Joe Biden. Continue reading “Thế giới hôm nay: 29/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thượng viện Brazil mở một cuộc điều tra về cách chính phủ xử lý đại dịch covid-19. Tổng thống Jair Bolsonaro vốn luôn lớn tiếng chỉ trích các biện pháp phong tỏa, quảng cáo cho các phương pháp chữa bệnh lạ lùng và triển khai vắc-xin tệ hại. Hiện tỷ lệ tử vong trên 100.000 người vì covid-19 của Brazail là cao thứ ba thế giới. Cuộc điều tra này có thể dẫn tới các cáo buộc đáng xấu hổ kéo dài hàng tháng ngay trước thềm cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo vào tháng 10 năm 2022.

Số lỗ của các ngân hàng toàn cầu do Archegos Capital Management, một công ty đầu tư vừa phá sản tháng trước, đã vượt 10 tỷ đô la. Song dù mất 774 triệu đô la vì có làm ăn với Archegos, ngân hàng Thụy Sĩ UBS vẫn báo lợi nhuận tăng 14%. Trong khi đó, HSBC báo cáo lợi nhuận ròng 5,8 tỷ đô la trong quý đầu năm 2021, tăng 79% so với cùng kỳ năm trước, thời điểm mảng kinh doanh châu Á nhiều lợi nhuận của ngân hàng bị thiệt hại nặng vì covid-19. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ủy ban Châu Âu đã bắt đầu các thủ tục pháp lý chống lại AstraZeneca vì cáo buộc vi phạm hợp đồng. Mấu chốt của vụ kiện là việc hãng dược này không cung cấp đủ 100 triệu liều vắc xin covid-19 cho khối trong quý đầu năm 2021; cụ thể chỉ phân phối được khoảng một phần ba. Hoạt động tiêm chủng ở EU chậm hơn so với Mỹ và Anh.

Mỹ sẽ bắt đầu chia sẻ kho dự trữ vắc-xin AstraZeneca của họ với thế giới sau khi các cuộc thanh tra an toàn của liên bang hoàn tất. Chính quyền không nêu rõ lô thuốc này, có khả năng lên tới 60 triệu liều, sẽ được chuyển tới nước nào, nhưng được biết Mỹ đưa ra cam kết trên ngay sau cuộc nói chuyện giữa Tổng thống Joe Biden và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Continue reading “Thế giới hôm nay: 27/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Số ca mắc covid-19 toàn cầu ghi nhận hàng ngày tiếp tục đạt mức cao mới. Bị ảnh hưởng nặng nhất là Ấn Độ, nước báo cáo hơn 349.000 ca mắc mới và 2.700 ca tử vong chỉ trong ngày Chủ nhật (điều tệ hơn là số liệu thực còn cao hơn). Quốc gia này đang phải hứng chịu làn sóng dịch thứ hai rất nghiêm trọng do biến thể mới của virus, trong bối cảnh thiếu hụt bệnh viện tồi tệ đến mức chính phủ đang phải huy động không quân để vận chuyển oxy y tế. Còn ở Mỹ, Michigan tiếp tục là một trong những điểm nóng coronavirus của nước này, với số bệnh nhân trẻ tuổi nhập viện cao gấp đôi so với mức đỉnh hồi mùa thu năm ngoái.

Robot do Singapore cho mượn đã gửi về các hình ảnh dưới nước xác nhận chiếc tàu ngầm quân sự của Indonesia với thủy thủ đoàn 53 người đã bị vỡ làm ba phần và chìm ngoài khơi đảo Bali. KRI Nanggala-402 mất tích từ thứ Tư sau khi yêu cầu cho phép lặn trong một cuộc diễn tập phóng ngư lôi. Lực lượng vũ trang Indonesia đã chính thức thừa nhận tất cả thành viên trên tàu đã thiệt mạng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/04/021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bộ trưởng Quốc phòng Nga đã ra lệnh rút quân khỏi biên giới với Ukraine. Ông Sergei Shoigu nói mục tiêu điều động binh lính, được cho là có hơn 100.000 binh sĩ và gây ra căng thẳng địa chính trị nhiều tuần nay, đã “hoàn thành”. Nhưng người ta vẫn quan ngại. BBC đưa tin Nga đang có kế hoạch phong tỏa các khu vực trên Biển Đen, điều sẽ ảnh hưởng đến các cảng của Ukraine.

Jordan đã trả tự do cho 16 người bị giam giữ vì tội “gây rối” vài tuần sau khi nhà chức trách cho biết họ đã tiêu diệt một âm mưu gây mất ổn định vương quốc. Những người này được thả theo yêu cầu của Vua Abdullah II, người cai trị Jordan. Hai nghi phạm chủ chốt, cựu bộ trưởng phụ trách hoàng gia và cựu đặc phái viên tại Ả Rập Saudi, tiếp tục bị giam. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Chad Idriss Déby thiệt mạng trong một cuộc đụng độ giữa quân đội của ông và quân nổi dậy ở miền bắc đất nước, theo lời quân đội. Giao tranh đã bùng nổ từ sau cuộc bầu cử ngày 11 tháng 4, trong đó chính trị gia 68 tuổi này được tuyên bố chiến thắng. Quân đội cho biết 5 binh sĩ và 300 phiến quân cũng thiệt mạng. Chính phủ của Chad đã bị giải thể; một hội đồng quân sự do Mahamat Idriss Déby, con trai 37 tuổi của ông Déby, lãnh đạo sẽ điều hành nước này, một đồng minh của Mỹ và Pháp.

Tương lai của European Super League dường như đứng trên bờ vực sau khi Chelsea và Manchester City, hai trong số 12 câu lạc bộ tham gia, được cho là sẽ rút khỏi giải đấu. Người hâm mộ, quản trị viên, cựu cầu thủ, các câu lạc bộ khác, và cả các chính trị gia đều đã kịch liệt chỉ trích dự án này. Mấu chốt đó là các câu lạc bộ sáng lập được đảm bảo tham gia mỗi mùa – trái với truyền thống của bóng đá châu Âu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ấn Độ ghi nhận hơn 273.000 ca nhiễm covid-19 mới trong một ngày, tốc độ tăng đáng kinh ngạc khi làn sóng thứ hai bao trùm đất nước này. Delhi đã tuyên bố lệnh giới nghiêm kéo dài một tuần từ hôm nay; trong khi một phần ba kết quả xét nghiệm của thủ đô là dương tính. Các bệnh viện Ấn Độ hiện đứng bên bờ vực với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các nguồn cung cấp thiết yếu — nhất là oxy y tế — chưa kể đến vắc-xin.

EU đã giành được thêm 100 triệu liều vắc-xin covid-19 của Pfizer-BioNTech, nâng tổng số liều sẽ được phân phối trong năm nay lên 600 triệu. Khối này cần nhiều nỗ lực hơn nữa để bù đắp cho sự chậm trễ trong quá trình triển khai vắc xin của Oxford-AstraZeneca và Johnson & Johnson. Trong khi đó, một nghiên cứu ở UAE cho thấy vắc-xin Sinopharm của Trung Quốc có hiệu quả 93% trong việc giúp bệnh nhân covid-19 không phải nhập viện. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các bác sĩ của Alexei Navalny, lãnh đạo đối lập chuyên chỉ trích Putin, người đã bị đầu độc, bỏ tù và đã tuyệt thực từ cuối tháng 3, nói ông “sẽ chết trong vài ngày tới” nếu không được điều trị thích hợp. Có khoảng 80 nhân vật của công chúng đã viết một bức thư ngỏ cho ông Putin yêu cầu điều trị y tế cho ông Navalny. Cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Joe Biden cũng cảnh báo về “hậu quả” nếu Navalny chết.

Mỹ và Trung Quốc ra tuyên bố chung cam kết hợp tác chống biến đổi khí hậu. Tạm thời bỏ qua hiềm khích, John Kerry và Xie Zhenhua, các đặc phái viên khí hậu, đã hứa sẽ hành động “cụ thể”, bao gồm cả việc giúp các quốc gia nghèo chuyển sang năng lượng tái tạo. Thứ Năm này ông Biden sẽ tổ chức một hội nghị thượng đỉnh về khí hậu (dù Chủ tịch Tập Cận Bình vẫn chưa xác nhận tham gia). Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/4/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Chính quyền Biden công bố các biện pháp trừng phạt lên 32 cá nhân và thực thể Nga. Động thái này nhằm phản đối Nga can thiệp bầu cử, can thiệp các hoạt động quân sự của Mỹ ở nước ngoài, và vụ tấn công mạng nhắm vào SolarWinds, một công ty Texas. Mỹ cũng sẽ trục xuất 10 nhân viên ngoại giao và áp đặt các biện pháp nhằm vào các khoản quốc gia của Nga.

Pháp khuyến cáo công dân nên rời khỏi Pakistan để bảo đảm an toàn. Quốc gia này đã trải qua nhiều tháng giận giữ vì Pháp kiên quyết bảo vệ quyền vẽ chân dung Nhà tiên tri Muhammad. Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm hôm thứ Ba sau khi thủ lĩnh của một nhóm Hồi giáo thường chỉ trích Pháp bị bắt, dẫn đến nhiều ngày biểu tình. Nhà chức trách đã dùng hơi cay, vòi rồng và đạn cao su. Song hai cảnh sát đã thiệt mạng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 16/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hàng trăm lãnh đạo tập đoàn và công ty Mỹ, bao gồm Amazon, Google và Starbucks, đã cùng ký một tuyên bố chung phản đối “các luật phân biệt đối xử” có thể hạn chế quyền bỏ phiếu. Vào tháng 3, bang Georgia đã thay đổi luật bỏ phiếu của họ, dẫn đến các cáo buộc hạn chế quyền bỏ phiếu, đặc biệt là của người da đen. Tổng thống Joe Biden gọi các sửa đổi này là “Jim Crow của thế kỷ 21”; trong khi đó Donald Trump kêu gọi tẩy chay bất kỳ công ty nào phản đối các luật này.

Chúng ta đang bước vào mùa công bố thu nhập quý đầu năm ở Mỹ, với ba ngân hàng sẽ khai cuộc. Thu nhập của JPMorgan Chase tăng gấp 5 lần lên 14,3 tỷ USD trong ba tháng đầu năm, so với cùng kỳ 2020. Goldman Sachs cũng tăng thu nhập gấp sáu lần so với cùng kỳ để đạt mức kỷ lục 6,7 tỷ USD. Con số của Wells Fargo tăng gần gấp bảy lần, lên 4,7 tỷ đô la. Continue reading “Thế giới hôm nay: 15/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong một cuộc điện đàm, Tổng thống Joe Biden nói với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng cam kết của Mỹ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine là không thể lay chuyển. Nga đã triển khai quân đội ồ ạt ở biên giới với Ukraine và ở Crimea. Bất chấp việc chính phủ Nga coi Mỹ là “kẻ thù”, ông Biden vẫn đề nghị gặp ông Putin ở nước thứ ba trong những tháng tới.

Lạm phát giá tiêu dùng hàng năm ở Mỹ đã tăng 2,6% trong 12 tháng tính đến tháng 3, sau khi tăng 1,7% cho tới tháng 2, một phần do giá cả bị giảm trong làn sóng đại dịch covid-19 đầu tiên của nước này vào năm ngoái. Mức tăng lạm phát 0,6% trong tháng 3 là mức tăng hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 8 năm 2012. Continue reading “Thế giới hôm nay: 14/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngoại trưởng Iran đổ lỗi cho Israel về vụ mất điện tại khu hạt nhân Natanz và thề trả thù. Nhiều phương tiện truyền thông ở Israel cho rằng thủ phạm là một cuộc tấn công mạng tiến hành bởi Israel. New York Times dẫn lời các quan chức tình báo Mỹ cho biết đã xảy ra nổ. Sự cố mất điện hôm Chủ nhật diễn ra chỉ một ngày sau khi các máy ly tâm mới vừa được khởi động.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc chỉ đạo Ant Group tái cấu trúc, áp đặt nhiều quy định và yêu cầu về vốn khắt khe hơn, đồng thời buộc tập đoàn này tách ứng dụng thanh toán khỏi các dịch vụ khác của mình. Gã khổng lồ fintech do Jack Ma sáng lập đã từng kỳ vọng vào vụ IPO kỷ lục 37 tỷ USD hồi tháng 11 năm ngoái. Chỉ vài ngày trước, các cơ quan quản lý chống độc quyền của Trung Quốc ra án phạt kỷ lục 18 tỷ nhân dân tệ (2,8 tỷ USD) đối với Alibaba, cũng do ông Ma thành lập. Continue reading “Thế giới hôm nay: 13/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổ chức Năng lượng Nguyên tử của Iran nói sự cố mất điện tại khu hạt nhân Natanz của họ là một hành động “khủng bố hạt nhân”. Song họ không nêu tên thủ phạm. Đây cũng không phải là sự cố không rõ nguyên nhân đầu tiên ở địa điểm này. Tháng Bảy năm ngoái, các quan chức đã tuyên bố vụ nổ tại cơ sở thời điểm đó chỉ là một vụ hỏa hoạn tình cờ; trước đó vào năm 2010, Stuxnex, một loại virus được cho là của Mỹ và Israel, đã khiến các máy ly tâm của họ quay mất kiểm soát. Sự cố mất điện hôm Chủ nhật diễn ra chỉ một ngày sau khi các máy ly tâm làm giàu uranium mới được khởi động, làm phức tạp thêm nỗ lực hồi sinh thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken cảnh báo Nga sẽ nhận “hậu quả” nếu hành động liều lĩnh hoặc gây hấn ở Ukraine. Gần đây đã nổ ra các cuộc đụng độ lẻ tẻ giữa lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn và quân đội Ukraine ở miền đông đất nước. Trong khi đó, các lực lượng Nga cũng đang tập trung về biên giới với Ukraine. Các quan chức Nga đã ám chỉ về khả năng can thiệp, khiến Ukraine và các đồng minh lo lắng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/04/2021”

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Chính quyền Biden công bố một số động thái nhằm kiềm chế bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chúng bao gồm yêu cầu kiểm tra lý lịch đối với người mua “súng ma” (vũ khí tự chế không có số sê-ri), công bố luật mẫu cho phép cảnh sát tạm thời tịch thu súng của những người có vấn đề tâm lý và lập báo cáo buôn lậu súng hàng năm. Tổng thống Biden cũng kêu gọi Quốc hội thông qua luật kiểm soát súng, điều khó có thể xảy ra.

Cảnh sát Bắc Ireland nói những sự kiện tuần này là vụ bạo lực tồi tệ nhất trong “vài năm” qua. Bạo động hôm thứ Tư ở thủ đô Belfast bao gồm ​​các vụ tấn công nhắm vào các sĩ quan cảnh sát và một nhà báo, cùng với một vụ đánh bom xăng xe buýt. Thủ phạm được cho là các nhóm bán quân sự; cụ thể bom xăng đã được ném từ các khu theo chủ nghĩa dân tộc và thân Anh. Brandon Lewis, Bộ trưởng phụ trách Bắc Ireland của chính phủ Anh, sẽ gặp các nhà lãnh đạo chính trị ở Belfast. Continue reading “Thế giới hôm nay: 09/04/2021”