Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Bộ quốc phòng Nga tuyên bố tất cả tàu đi đến các cảng Biển Đen của Ukraine đều sẽ bị coi là “tàu chở hàng hóa quân sự tiềm năng,” bắt đầu từ nửa đêm ngày thứ Năm. Trước đó Ukraine cho biết các cuộc tấn công của Nga vào cảng Odessa và Chornomorsk ở miền nam Ukraine đã phá hủy 60.000 tấn ngũ cốc. Giá lúa mì tương lai tăng hơn 8% vào thứ Tư. Hôm thứ Hai, Nga đã rút khỏi thỏa thuận cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen.
Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không dự hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Johannesburg vào tháng 8, theo nước chủ nhà Nam Phi. Nếu ông Putin tham dự, Nam Phi có nghĩa vụ phải bắt giữ ông vì là một bên ký kết của Tòa án Hình sự Quốc tế ICC (tòa đã ban hành lệnh bắt giữ tổng thống Nga vào tháng Ba). Tổng thống Cyril Ramaphosa hôm thứ Ba đã yêu cầu ICC cho phép không bắt giữ ông Putin.
Ngân hàng Goldman Sachs của Mỹ ghi nhận kết quả tồi tệ nhất ba năm qua khi công bố thu nhập quý hai 1,1 tỷ đô la, giảm so với 2,8 tỷ đô la của một năm trước. Ngân hàng bị giảm doanh thu giao dịch và phải trải qua một đợt sa thải trong năm nay. Một vài mục trong danh mục đầu tư của Goldman đã bị giảm định giá, bao gồm GreenSky, một công ty cho vay trực tuyến được ngân hàng mua lại hồi năm 2021.
Hàng nghìn người xuống đường trên khắp Kenya để phản đối chi phí sinh hoạt tăng cao. Phe đối lập của đất nước kêu gọi biểu tình trong ba ngày sau khi chính phủ, do William Ruto lãnh đạo, tăng thuế vào tháng 6. Cảnh sát đã nổ súng vào đám đông, làm bị thương khoảng 12 người. Ít nhất 15 người đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình tương tự hồi đầu tháng; trong khi hàng trăm người khác bị bắt.
Quốc hội Thái Lan đã bỏ phiếu ngăn ông Pita Limjaroenrat, lãnh đạo đảng Tiến lên ủng hộ dân chủ, làm thủ tướng. Ông Pita giành được nhiều phiếu bầu nhất trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 5, nhưng không giành được sự ủng hộ của các nhà lập pháp. Giới tướng lĩnh quân đội Thái Lan, những người bổ nhiệm các thượng nghị sĩ vào quốc hội, tiếp tục đàn áp nền dân chủ của đất nước.
Tỷ lệ lạm phát theo năm của Anh giảm xuống 7,9% trong tháng 6, mức thấp nhất trong hơn một năm qua. Lạm phát cơ bản cũng giảm xuống 6,9%, từ mức 7,1% của tháng trước, nhờ chi phí nhiên liệu hạ nhiệt. Giới phân tích hiện kỳ vọng Ngân hàng Trung ương Anh sẽ tăng lãi suất 0,25 điểm phần trăm vào tháng tới, thấp hơn so với các dự đoán ban đầu. Chứng khoán châu Âu tăng điểm ngay sau khi dữ liệu được công bố.
Tổ chức Y tế Thế giới cho biết các đợt nắng nóng dữ dội ở phần lớn châu Mỹ, châu Á và châu Âu đang gây áp lực lên các hệ thống y tế. Ở châu Âu, cảnh báo nhiệt độ cao vẫn đang được áp dụng ở Ý, Tây Ban Nha và một số vùng của Balkan. Tại Bắc Kinh — nơi chủ tịch Tập Cận Bình tổ chức đàm phán khí hậu với John Kerry, đặc phái viên về khí hậu của tổng thống Joe Biden — nhiệt độ vẫn cao hơn 35°C trong ngày thứ 28 liên tiếp.
Con số trong ngày: 92%, là tỷ lệ người Nga ở một mức độ nào đó đã theo dõi cuộc đảo chính của Wagner, theo Trung tâm Levada, một cơ quan thăm dò ý kiến độc lập.
TIÊU ĐIỂM
Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tăng lãi suất
Tổng thống mới tái đắc cử của Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan, đã hứa sẽ quay trở lại với các chính sách kinh tế “hợp lý.” Trước cuộc bỏ phiếu vào mùa xuân, ông đã thổi tín dụng rẻ vào nền kinh tế, đẩy lạm phát lên cao và đốt cháy dự trữ ngoại tệ. Nhưng sau đó ông khiến thị trường xôn xao khi bổ nhiệm hai cựu nhân viên ngân hàng Phố Wall để điều hành ngân hàng trung ương và kho bạc, với hy vọng họ sẽ ngăn chặn được một cuộc khủng hoảng tiền tệ toàn diện.
Nhưng niềm vui đó chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Thống đốc ngân hàng trung ương, Hafize Gaye Erkan, hầu như không thu hẹp khoảng cách giữa lãi suất và lạm phát khi bà nâng lãi suất thêm 6,5 điểm phần trăm lên 15% vào tháng 6. Bà dự kiến sẽ lại tiếp tục nâng nhẹ lãi suất vào thứ Năm.
Sự bi quan của thị trường đã khiến đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ giảm một phần tư giá trị kể từ khi ông Erdogan giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 5. Bà Erkan và Mehmet Simsek, bộ trưởng ngân khố và tài chính, có thể biết cách giải quyết vấn đề, nhưng tất cả còn phụ thuộc vào ông Erdogan.
Thượng nghị sĩ Cộng hoà từ chối bổ nhiệm các tướng lĩnh quân đội Mỹ
Vào năm 2019, Timothy Haugh, một sĩ quan quân đội Mỹ, được thăng hàm tướng ba sao (tức Trung tướng) chỉ sáu tuần sau khi được phong hai sao. Và vào thứ Năm, Trung tướng Haugh, người vừa được đề cử lãnh đạo Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) và Bộ Tư lệnh Mạng, sẽ ra điều trần trước Ủy ban Lực lượng Vũ trang của Thượng viện. Hành trình lần này của ông hứa hẹn không nhanh gọn như lần trước đó.
Các quyết định bổ nhiệm ở Lầu Năm Góc thường được Thượng viện nhất trí xác nhận một cách nhanh chóng theo từng đợt. Nhưng Tommy Tuberville, một thượng nghị sĩ Cộng hòa từ bang Alabama, đã yêu cầu “treo” toàn bộ các quyết định phê chuẩn lãnh đạo quân đội hàng đầu để phản đối chính sách thanh toán chi phí đi lại cho nữ quân nhân cần phá thai của Lầu Năm Góc.
Hậu quả là khoảng 650 đề cử tướng lĩnh và sĩ quan có thể bị cản trở cho tới cuối năm nay. Đảng Dân chủ cáo buộc thượng nghị sĩ Tuberville làm tổn hại đến sự sẵn sàng chiến đấu và tinh thần của quân đội. Một số đảng viên Cộng hòa đã cố gắng nói chuyện với ông Tuberville, vì cho rằng ông có thể khiến đảng Cộng hoà bị cử tri xem là quan tâm đến các cuộc chiến văn hóa hơn là chuẩn bị cho những cuộc chiến thực sự.
Janet Yellen thăm Việt Nam để bàn về chuỗi cung ứng
Bộ trưởng tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen sẽ đến Hà Nội vào thứ Năm để gặp thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và bộ trưởng tài chính Hồ Đức Phớc, cũng như các nhà hoạch định chính sách kinh tế khác. Chuyến đi là một phần trong nỗ lực của Mỹ nhằm khuyến khích chuyển các chuỗi cung ứng quan trọng sang các nước có quan hệ chặt chẽ với chính phủ Mỹ, đặc biệt là để giảm liên kết thương mại với Trung Quốc.
Việt Nam không cần ai khuyến khích cả. Nước này là nơi đặt nhà máy của các công ty Mỹ như Microsoft và Intel, và đang cung cấp ngày càng nhiều linh kiện cho các sản phẩm Apple. Do đó, Việt Nam đang trở thành một nhân tố then chốt trong nỗ lực đa dạng hóa các liên kết thương mại của Mỹ. Năng lực sản xuất của Việt Nam đã đưa nước này lên nhóm đầu các đối tác thương mại của Mỹ trong những năm gần đây, với tổng nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ vào Mỹ từ Việt Nam đạt 128 tỷ USD vào năm 2022, cao hơn cả mức 115 tỷ USD từ Hàn Quốc. Nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước, khi nhập khẩu của Mỹ từ Trung Quốc lên tới 537 tỷ đô la.
Bầu cử bổ sung đặt ra bài kiểm tra sớm cho Thủ tướng Anh Rishi Sunak
Rishi Sunak đón một loạt tin tốt hiếm hoi trong tuần này. Lạm phát, vấn đề đau đầu nhất của thủ tướng Anh, giảm mạnh hơn dự kiến trong tháng 6. Trong khi đó, Tata Group, công ty mẹ của Jaguar Land Rover, tuyên bố sẽ mở một nhà máy sản xuất pin ô tô lớn ở Anh. Nhưng bấy nhiêu có lẽ vẫn là chưa đủ cứu ông Sunak khỏi thảm hoạ ở thùng phiếu.
Vào thứ Năm, ba cuộc bầu cử phụ sẽ diễn ra ở Anh sau khi các nghị sĩ từ Đảng Bảo thủ của ông Sunak từ chức. Ghế nghị sĩ ở Uxbridge và South Ruislip ở phía tây London đã bị cựu thủ tướng Boris Johnson bỏ trống; ghế ở Selby và Ainsty ở Bắc Yorkshire bị bỏ trống bởi đồng minh của ông Johnson, Nigel Adams; còn Somerton và Frome là đơn vị bầu cử của David Warburton, người vừa từ chức trong một vụ bê bối. Thủ tướng gần đây nhất thua ba cuộc bầu cử bổ sung trong một ngày là Harold Wilson vào năm 1968. Tuy nhiên, như một bộ trưởng nội các nói, kỳ vọng dành cho ông Sunak thấp đến mức đảng chỉ cần giữ được một ghế là có thể coi như chiến thắng.
