Category: Sự kiện

30/09/1868: “Little Women” xuất bản phần đầu tiên

Nguồn: First volume of “Little Women” is published, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1868, phần đầu tiên của cuốn sách Little Women (Những Người Phụ Nữ Nhỏ Bé) của Louisa May Alcott đã được xuất bản. Cuốn tiểu thuyết này sẽ trở thành cuốn sách bán chạy đầu tiên của Alcott và là một tác phẩm kinh điển dành cho thiếu nhi được yêu thích rộng rãi.

Giống như nhân vật trong truyện, Jo March, Alcott là con thứ hai trong một gia đình có bốn cô con gái. Bà sinh ra ở Pennsylvania, nhưng dành phần lớn cuộc đời ở Concord, Massachusetts, nơi cha bà, Bronson, giao du với các nhà tư tưởng trường phái Siêu việt luận (Transcendentalism) Ralph Waldo Emerson và Henry David Thoreau. Thái độ tự do của những người theo chủ nghĩa Siêu việt đã để lại dấu ấn sâu sắc trong Louisa May Alcott. Continue reading “30/09/1868: “Little Women” xuất bản phần đầu tiên”

28/09/1965: Fidel Castro tuyên bố người Cuba được tự do rời khỏi đảo

Nguồn: Fidel Castro announces that Cubans are free to leave the island, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, sáu năm sau khi lãnh đạo Cách mạng Cuba và bốn năm sau thất bại của cuộc xâm lược Vịnh Con Lợn do Mỹ hậu thuẫn, Fidel Castro tuyên bố rằng bất kỳ người Cuba nào muốn rời khỏi hòn đảo đều được tự do làm vậy. Khi lực lượng Cuba không còn ngăn cản thường dân rời đi, một làn sóng di cư ồ ạt đã xảy ra, đưa hàng trăm nghìn người Cuba nhập cư đến Florida. Continue reading “28/09/1965: Fidel Castro tuyên bố người Cuba được tự do rời khỏi đảo”

27/09/1822: Champollion tuyên bố đã giải mã được phiến đá Rosetta

Nguồn: French scholar announces he’s cracked the Rosetta Stone code, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1822, học giả người Pháp Jean-François Champollion tuyên bố ông đã giải mã được phiến đá Rosetta nổi tiếng thế giới. Tuyên bố của ông được đưa ra trong buổi thuyết trình trước Viện Hàn lâm Văn khắc và Văn chương (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) tại Paris, Pháp. Bằng cách giải mã chữ tượng hình Ai Cập, Champollion tin rằng ông đang nắm giữ chìa khóa để khám phá lịch sử bí ẩn của Ai Cập. Continue reading “27/09/1822: Champollion tuyên bố đã giải mã được phiến đá Rosetta”

25/09/1867: Oliver Loving qua đời vì chứng hoại tử

Nguồn: Cattle pioneer Oliver Loving dies of gangrene, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1867, nhà chăn nuôi gia súc tiên phong Oliver Loving đã qua đời vì chứng hoại tử tại Pháo đài Sumner, New Mexico. Vài tuần trước đó, Loving đã bị 500 chiến binh Comanche vây hãm dọc theo Sông Pecos.

Bị trúng đạn vào cánh tay và sườn, ông vẫn cố gắng trốn thoát và đến được Pháo đài Sumner. Dù các vết thương không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cánh tay của Loving sau đó đã bị hoại tử, một bệnh nhiễm trùng phổ biến trong thời đại chưa có thuốc kháng sinh. Ngay cả khi đó, ông vẫn có thể được cứu sống nếu cánh tay bị cắt bỏ. Thật không may, vị bác sĩ ở pháo đài “chưa bao giờ thực hiện phẫu thuật cắt chi và không muốn mạo hiểm làm việc đó.” Continue reading “25/09/1867: Oliver Loving qua đời vì chứng hoại tử”

23/09/1944: FDR bảo vệ chú chó của mình trong một bài phát biểu

Nguồn: FDR defends his dog in a speech, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, trong một bữa tối vận động tranh cử với công đoàn Anh em Tài xế Quốc tế (International Brotherhood of Teamsters), Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã nhắc đến chú chó nhỏ của mình, Fala, mà gần đây vừa trở thành mục tiêu của một cuộc tấn công chính trị của Đảng Cộng hòa. Sự việc xúc phạm này khiến Roosevelt phải đứng lên bảo vệ danh dự của chó cưng và cả uy tín của chính mình. Continue reading “23/09/1944: FDR bảo vệ chú chó của mình trong một bài phát biểu”

21/09/1955: Thành lập nhóm vì quyền của người đồng tính nữ đầu tiên tại Mỹ

Nguồn: The Daughters of Bilitis become the first lesbian rights group in the U.S., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, trong thời đại mà hầu hết những người đồng tính đều sống khép kín, bốn cặp đôi đồng tính nữ đã gặp nhau tại một ngôi nhà riêng ở San Francisco và thành lập nhóm đấu tranh cho quyền của người đồng tính nữ đầu tiên tại Mỹ. Tám người phụ nữ, trong đó có người dẫn chương trình Rosalie “Rose” Bamberger và bạn đời của bà, Rosemary Sliepen, đã thành lập Các Con gái của Bilitis (Daughters of Bilitis). Tổ chức này ban đầu như một hình thức hoạt động xã hội thay thế cho những quán bar thường xuyên bị đột kích, nhưng sau đó dần phát triển thành một tổ chức vận động quốc gia. Continue reading “21/09/1955: Thành lập nhóm vì quyền của người đồng tính nữ đầu tiên tại Mỹ”

20/09/1565: Trận chiến đầu tiên của người châu Âu trên đất Mỹ

Nguồn: First European battle on American soil, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1565, lực lượng Tây Ban Nha dưới quyền Pedro Menéndez de Avilés chiếm được khu định cư của người Huguenot (tín hữu Kháng Cách Pháp) tại Pháo đài Caroline, gần Jacksonville, Florida ngày nay. Quân Pháp, dưới sự chỉ huy của Rene Goulaine de Laudonniere, đã mất 135 người trong cuộc chiến tranh thuộc địa đầu tiên giữa các cường quốc châu Âu tại Mỹ. Hầu hết những người bị giết đều bị thảm sát theo lệnh của Aviles, người được cho là đã treo cổ các nạn nhân trên cây, bên cạnh dòng chữ “Không phải người Pháp, mà là dị giáo.” Laudonniere và khoảng 40 người Huguenot khác may mắn trốn thoát. Continue reading “20/09/1565: Trận chiến đầu tiên của người châu Âu trên đất Mỹ”

18/09/1975: Patty Hearst bị bắt

Nguồn: Patty Hearst captured by police, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, nữ thừa kế của một tòa soạn báo và kẻ đào tẩu bị truy nã Patty Hearst đã bị bắt tại một căn hộ ở San Francisco vì tội cướp có vũ trang.

Trước đó, vào ngày 04/02/1974, Patricia Hearst, cô con gái 19 tuổi của ông chủ tòa soạn Randolph Hearst, đã bị bắt cóc khỏi căn hộ của mình ở Berkeley, California, bởi hai người đàn ông da đen và một phụ nữ da trắng, cả ba đều có vũ trang. Vị hôn phu của cô, Stephen Weed, khi đó đã bị đánh đập và trói lại cùng một người hàng xóm đã cố gắng giúp đỡ họ. Các nhân chứng nói rằng họ nhìn thấy Hearst vùng vẫy trong lúc bị bịt mắt và bị nhét vào cốp xe. Những người hàng xóm chạy theo ra đường đã buộc phải tìm chỗ ẩn nấp sau khi nhóm bắt cóc nổ súng để tẩu thoát. Continue reading “18/09/1975: Patty Hearst bị bắt”

16/09/1845: Phineas Wilcox bị tín đồ Mặc Môn sát hại 

Nguồn: Suspected Christian spy is murdered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1845, Phineas Wilcox, một người bị tình nghi là gián điệp, đã mất tích tại Nauvoo. Lần cuối cùng người ta nhìn thấy ông là khi ông bị ba tín đồ Mặc Môn dẫn đến một Hội quán Hội Tam Điểm. Cha dượng của Wilcox, Orrin Rhodes, đã hỏi thăm và tìm kiếm con trai suốt một tuần, rồi cuối cùng kết luận rằng “Wilcox đã bị… những người Mặc Môn sát hại.” Continue reading “16/09/1845: Phineas Wilcox bị tín đồ Mặc Môn sát hại “

14/09/1964: John Steinbeck được trao Huân chương Tự do

Nguồn: John Steinbeck awarded the Medal of Freedom, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, nhà văn John Steinbeck đã được trao Huân chương Tự do Mỹ. Trước đó, ông cũng nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng khác cho các tác phẩm của mình, bao gồm Giải Nobel năm 1962 và Giải Pulitzer năm 1939 cho tác phẩm Chùm nho uất hận. Continue reading “14/09/1964: John Steinbeck được trao Huân chương Tự do”

13/09/2007: Tuyên bố về Quyền của Người Bản địa được thông qua

Nguồn: UN’s watershed Declaration on the Rights of Indigenous Peoples is adopted, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2007, Liên Hiệp Quốc đã thông qua Tuyên bố về Quyền của Người Bản địa. Tuyên bố này – xác định quyền của các cộng đồng bản địa trên thế giới được sống theo lối sống riêng của họ và cấm mọi hành vi phân biệt đối xử với họ – là một bước ngoặt đối với các nhóm thường phải đấu tranh để có tiếng nói trên trường quốc tế. Continue reading “13/09/2007: Tuyên bố về Quyền của Người Bản địa được thông qua”

11/09/2001: Tấn công khủng bố nhắm vào nước Mỹ

Nguồn: Attack on America, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2001, lúc 8:46 sáng thứ Ba trời trong, một chiếc Boeing 767 của hãng hàng không American Airlines chở 20.000 gallon nhiên liệu phản lực đã đâm vào tòa tháp phía bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới tại Thành phố New York. Vụ va chạm để lại một lỗ hổng lớn, gây hỏa hoạn gần tầng 80 của tòa nhà chọc trời 110 tầng, khiến hàng trăm người thiệt mạng ngay lập tức và hàng trăm người khác bị mắc kẹt ở các tầng cao hơn. Continue reading “11/09/2001: Tấn công khủng bố nhắm vào nước Mỹ”

09/09/1893: Con gái của Tổng thống Cleveland chào đời tại Nhà Trắng

Nguồn: President Cleveland’s child is born in the White House, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1893, Frances Folsom Cleveland, vợ của Tổng thống Grover Cleveland, đã sinh con gái Esther tại Nhà Trắng.

Ngày 02/06/1886, trong một buổi lễ thân mật được tổ chức tại Phòng Xanh của Nhà Trắng, Tổng thống Grover Cleveland đã kết hôn với Frances Folsom, con gái của cố luật sư và cũng là bạn của Cleveland, Oscar Folsom. Chỉ có chưa đầy 40 người có mặt để chứng kiến vị tổng thống 49 tuổi trao lời thề nguyện với Frances, người đã trở thành Đệ nhất Phu nhân trẻ nhất trong lịch sử nước Mỹ ở tuổi 21. Continue reading “09/09/1893: Con gái của Tổng thống Cleveland chào đời tại Nhà Trắng”

07/09/1968: Người biểu tình phá rối cuộc thi Hoa hậu Mỹ

Nguồn: Protesters disrupt the Miss America Pageant, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, cuộc thi Hoa hậu Mỹ đã bị gián đoạn bởi các cuộc biểu tình vì nữ quyền. Đêm đó, 50 phụ nữ – mỗi người đại diện cho một tiểu bang của Mỹ – đã chuẩn bị để được hàng triệu ánh mắt trên khắp đất nước đánh giá vẻ đẹp của họ trong cuộc thi Hoa hậu Mỹ thường niên lần thứ 41. Nhưng năm nay, mọi chuyện sẽ rất khác.

Trong lúc các thí sinh bước lên sân khấu, những người biểu tình đã thả một tấm ga trải giường từ trên xà nhà xuống, mang theo dòng chữ “Giải phóng Phụ nữ” được in thật lớn. Họ hét lên “Không còn Hoa hậu Mỹ nữa!” ngay phía trên đám đông, trong cuộc biểu tình nhằm đầu tiên phản đối Hoa hậu Mỹ. Dù không bị camera ghi hình lại, nhưng tuyên bố của họ đã được đăng tải trên các tờ báo vào ngày hôm sau, theo đó đưa làn sóng nữ quyền thứ hai ra trước công chúng. Continue reading “07/09/1968: Người biểu tình phá rối cuộc thi Hoa hậu Mỹ”

06/09/1914: Trận Marne thứ nhất

Nguồn: First Battle of the Marne begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1914, ở vị trí cách Paris khoảng 48km về phía đông bắc, Tập đoàn quân số 6 của Pháp dưới sự chỉ huy của Tướng Michel-Joseph Manoury đã tấn công vào sườn phải của Tập đoàn quân số 1 Đức, chính thức phát động Trận Marne thứ nhất vào cuối tháng đầu tiên của Thế chiến I.

Sau khi xâm lược nước Bỉ trung lập và tiến vào miền đông bắc nước Pháp vào cuối tháng 08/1914, quân Đức đang trên đà tiến đến Paris, nhờ những chiến thắng khiến cho năm đạo quân của Pháp phải rút lui sau bốn “Trận chiến Biên giới” tại Lorraine, Ardennes, Charleroi, và Mons. Để đề phòng cuộc tấn công của quân Đức, chính phủ Pháp đã bổ nhiệm vị tướng 65 tuổi Joseph-Simon Gallieni làm thống đốc quân sự ở Paris. Dự đoán rằng quân Đức sẽ đến Paris vào ngày 05/09, Gallieni đã không chịu ngồi yên một chỗ và chờ đợi cuộc xâm lược. Ngay từ những ngày đầu tiên của tháng 9, ông đã thuyết phục được Tổng Tư lệnh Pháp, Joseph Joffre, gửi cho mình một đội quân – Tập đoàn quân số 6 của Manoury – từ chiến trường trở về bảo vệ thủ đô. Continue reading “06/09/1914: Trận Marne thứ nhất”

04/09/2016: Mẹ Teresa được phong thánh

Nguồn: Mother Teresa becomes a saint, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2016, Mẹ Teresa, một nữ tu Công giáo La Mã đã cống hiến đời mình cho việc chăm sóc những người nghèo khổ ở Ấn Độ, đã chính thức được phong thánh là Mẹ Teresa Thành Calcutta, gần hai thập kỷ sau khi Mẹ qua đời vào ngày 05/09/1997.

Đức Giáo hoàng Francis đã tuyên bố Mẹ Teresa Thành Calcutta là một vị thánh của Giáo hội Công giáo La Mã trước hàng ngàn người tại Quảng trường Thánh Peter ở Thành phố Vatican – trong tiếng vỗ tay nồng nhiệt. Continue reading “04/09/2016: Mẹ Teresa được phong thánh”

02/09/1945: Việt Nam tuyên bố độc lập khỏi Pháp

Nguồn: Vietnam declares its independence from France, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, vài giờ sau khi Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến II, Hồ Chí Minh, đảng viên cộng sản Việt Nam, đã tuyên bố Việt Nam độc lập khỏi Pháp. Bản tuyên ngôn của ông đã dẫn lại Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ với nội dung: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa đã cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc!” và đám đông khổng lồ tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội đã reo hò ủng hộ. Tuy nhiên, phải mất đến 30 năm thì giấc mơ về một nước Việt Nam thống nhất của Hồ Chí Minh mới trở thành hiện thực. Continue reading “02/09/1945: Việt Nam tuyên bố độc lập khỏi Pháp”

31/08/1997: Công nương Diana qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi

Nguồn: Princess Diana dies in a car crash, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngay sau nửa đêm ngày này năm 1997, Diana, Công nương xứ Wales – người được trìu mến gọi là “Công nương của Nhân dân” – đã qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi ở Paris. Khi đó, bà mới 36 tuổi. Bạn trai của bà, doanh nhân người Ai Cập Dodi Fayed, và người lái xe Henri Paul, cũng qua đời.

Công nương Diana là một trong những nhân vật công chúng được yêu thích nhất trên thế giới. Cái chết của bà đã khiến mọi người tiếc thương vô hạn. Những người đưa tang đã đến thăm Cung điện Kensington ngay sau tin dữ, đặt hoa tưởng niệm tại ngôi nhà nơi công nương, còn được gọi là Lady Di, sẽ không bao giờ trở về. Những chồng hoa chất đống kéo dài khoảng 9m từ cổng cung điện. Continue reading “31/08/1997: Công nương Diana qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi”

30/08/1983: Người Mỹ gốc Phi đầu tiên bay vào không gian

Nguồn: Guion S. Bluford becomes the first African American to travel to space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, Trung tá Không quân Guion S. Bluford đã trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên bay vào không gian khi tàu con thoi Challenger cất cánh trong sứ mệnh thứ ba. Đây là lần phóng ban đêm đầu tiên của con tàu, và nhiều người đã thức khuya để xem cảnh nó gầm rú cất cánh từ Mũi Canaveral, Florida, lúc 2:32 sáng.

Challenger dành tổng cộng sáu ngày trên không gian, trong thời gian đó, Bluford và bốn thành viên phi hành đoàn khác đã phóng một vệ tinh liên lạc cho chính phủ Ấn Độ, liên lạc với một vệ tinh liên lạc bị lạc, tiến hành các thí nghiệm khoa học, và thử nghiệm cánh tay robot của tàu con thoi. Ngay trước bình minh ngày 05/09, con tàu đã hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Edwards ở California, hoàn thành sứ mệnh tàu con thoi hoàn hảo nhất cho đến thời điểm đó. Continue reading “30/08/1983: Người Mỹ gốc Phi đầu tiên bay vào không gian”

28/08/1774: Ngày sinh Thánh Elizabeth Ann Bayley

Nguồn: St. Elizabeth born in New York City, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1774, Elizabeth Ann Bayley đã chào đời tại Thành phố New York. Bà là người sáng lập trường Công giáo đầu tiên và cộng đồng tông đồ nữ đầu tiên tại Mỹ. Bà cũng là vị thánh đầu tiên sinh ra tại Mỹ được Giáo hội Công giáo La Mã phong chân phước.

Elizabeth Ann Bayley là con gái của một bác sĩ lỗi lạc, Richard Bayley, người từng là nhân viên y tế đầu tiên của Thành phố New York. Mẹ bà, Catherine, là con gái của một mục sư Giám nhiệm Anh giáo (Episcopal); bà đã qua đời trước sinh nhật lần thứ ba của Elizabeth, để lại ba cô con gái. Cha bà sau đó tái hôn và có thêm bốn người con. Continue reading “28/08/1774: Ngày sinh Thánh Elizabeth Ann Bayley”