Thế giới hôm nay: 27/08/2020

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một thanh niên 17 tuổi bị bắt sau khi ba người bị bắn, trong đó hai người chết, trong đêm bạo lực thứ ba ở Kenosha, Wisconsin. Các nhân viên cảnh sát đã dùng đạn cao su và hơi cay chống lại đám đông vốn bất chấp lệnh giới nghiêm trên toàn thành phố. Tình trạng bất ổn bùng lên từ vụ cảnh sát bắn Jacob Blake, một người đàn ông da đen, hôm Chủ nhật. Cha của Blake cho biết con trai ông bị liệt từ thắt lưng trở xuống.

Phil Hogan, ủy viên thương mại của EU, sẽ từ chức vì tham dự một bữa ăn tối chơi golf ở quê nhà Ireland của ông, vi phạm quy định chống coronavirus của nước này. Sự ra đi của ông có nghĩa là Ireland sẽ phải đề cử một ủy viên mới. Không rõ liệu họ có giữ lại chính sách thương mại hiện tại hay không, một quyết định thuộc về Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy ban châu Âu.

Hai quan chức y tế cho biết Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ đã được những người trong chính quyền Trump yêu cầu sửa đổi hướng dẫn xét nghiệm coronavirus để loại trừ những người không triệu chứng, ngay cả khi họ đã tiếp xúc với virus. Donald Trump từng đề nghị Mỹ nên giảm xét nhiệm vì số ca cao hơn khiến Mỹ trông có vẻ tồi tệ. Một quan chức chính quyền thanh minh rằng quyết định thay đổi hướng dẫn không mang tính chính trị.

Các nhà máy lọc dầu và cơ sở hóa dầu dọc theo Bờ Vịnh Mexico đã bị đóng cửa để đối phó với bão Laura, dự kiến ​​sẽ tấn công biên giới Texas-Louisiana vào thời điểm người Mỹ thức giấc. Trung tâm Bão Quốc gia cảnh báo đây sẽ là một “cơn bão ghê gớm”. Tâm bão được cho là ​​sẽ đi qua giữa Port Arthur, Texas và Lake Charles, Louisiana, hai trung tâm lọc dầu quan trọng.

Chính phủ liên minh của Đức đã đồng ý gia hạn trợ cấp tiền lương cho đến cuối năm sau, và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ đến cuối năm nay. Các kế hoạch được đặt ra để giảm nhẹ thiệt hại kinh tế của đại dịch covid-19. Theo Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz, việc kéo dài thời hạn có thể cần thêm 10 tỷ euro (11,8 tỷ USD).

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã hứa sẽ làm “bất cứ điều gì cần thiết” để khẳng định chủ quyền của nước này ở Biển Đen, biển Aegean và Địa Trung Hải. Căng thẳng leo thang giữa nước này với Hy Lạp và các quốc gia EU khác vào đầu tháng này sau khi Thổ Nhĩ Kỳ cử một tàu thăm dò vào vùng biển tranh chấp ở phía đông Địa Trung Hải để tìm kiếm dầu và khí đốt.

Theo thống kê của Cục điều tra Dân số Mỹ, các đơn đặt hàng lâu bền của Mỹ, bao gồm thiết bị điện, máy bay và ô tô, đã phục hồi về mức trước đại dịch. Đặt hàng đã tăng 11,2% so với tháng trước, lên 230,7 tỷ USD, mức cao nhất kể từ tháng 2. Đơn đặt hàng vận tải đóng góp nhiều nhất vào sự phục hồi, tăng 35,6% trong tháng 6.

TIÊU ĐIỂM

Bạo lực ở Kenosha, Wisconsin leo thang

Thân nhân của Jacob Blake, người đàn ông da đen không vũ trang bị cảnh sát ở Kenosha, Wisconsin, bắn bảy phát từ cự ly gần, cho biết anh ta có thể bị liệt một phần suốt đời. Sau đêm biểu tình và bạo lực thứ ba trong thành phố, khiến hai người bị bắn chết (được cho là do một cảnh sát vũ trang) và một người khác bị thương nặng, người thân [của Jacob Blake] và giới chức đang kêu gọi bình tĩnh trong những ngày tới.

Giới nghiêm khẩn cấp đã được áp dụng (và nhìn chung bị ngó lơ), và nhiều lính Vệ binh Quốc gia đã được triển khai. Tuần hành và biểu tình cũng đã lan sang các thành phố khác. Các nhà hoạt động Black Lives Matter yêu cầu nêu tên viên cảnh sát đã bắn Blake. Các cuộc điều tra liên bang về vụ nổ súng có thể vẫn được yêu cầu để bổ sung cho các cuộc điều tra địa phương. Sau các vụ xả súng và hành hung trước đó của cảnh sát nhằm vào người Mỹ gốc Phi trong năm nay, đặc biệt là vụ giết George Floyd ở Minneapolis, các nhà hoạt động và người biểu tình cho rằng các cải cách sâu rộng  — hoặc rút ngân sách —cảnh sát là cần thiết.

Vấn đề trừng phạt  các thủ lĩnh Taliban

Là những người cuồng nhiệt rời xa trần tục, các thủ lĩnh Taliban rất khó chịu khi nằm trong danh sách trừng phạt. Nhưng một số đã kiếm được rất khá bằng cách buôn lậu ma túy và tham nhũng, còn những người khác thì tích lũy được danh mục bất động sản lớn đáng ngạc nhiên; do đó việc bị cấm giao dịch ở nước ngoài hoặc đi du lịch làm hỏng nhiều việc của họ. Các đặc phái viên của họ muốn đảm bảo yêu cầu xem xét lại các lệnh trừng phạt được đề cập trong thỏa thuận rút quân được ký vào ngày 29 tháng 2 với Mỹ.

Washington cho biết họ sẽ xem xét điều này vào hôm nay, miễn là các chiến binh  ngồi xuống đàm phán hòa bình với chính phủ Afghanistan ở Kabul. Song, những cuộc đàm phán đó đã diễn ra trong nhiều tháng, và vẫn chưa có thông báo công khai nào về các lệnh trừng phạt. Dù vậy Mỹ đã nhanh chóng nhượng bộ các yêu cầu khác của Taliban. Quân đội Mỹ đã rút và các căn cứ đóng cửa. Các nhà phân tích tin rằng khi các cuộc đàm phán cuối cùng cũng bắt đầu, sự cô lập tài chính đối với Taliban có thể sẽ kết thúc, đánh dấu một bước nữa trên con đường hội nhập quốc tế của họ.

Cuộc họp Jackson Hole của Fed năm nay tổ chức online

Một hội nghị kinh tế hàng năm do Cục Dự trữ Liên bang thành phố Kansas tổ chức sẽ thiếu đi sự hoành tráng điển hình của nó — covid-19 khiến nó không thể tổ chức ở địa điểm quen thuộc ở vùng núi gần Jackson Hole, Wyoming, mà chuyển sang online — nhưng vẫn có thể  có một số kịch tính. Sự kiện khai mạc sáng nay với bài phát biểu của chủ tịch Fed Jerome Powell. Các nhà đầu tư sẽ háo hức lắng nghe các chỉ dấu về đường lối chính sách trong tương lai (và đặc biệt là tin tức về lãi suất).

Nhưng chủ tịch Fed  cũng sẽ thảo luận về việc xem xét lại khung chính sách của Fed, quá trình bắt đầu từ 2018. Trong suốt thời gian dài phục hồi chậm chạp từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, những người phản đối đã đặt ra câu hỏi liệu mục tiêu lạm phát  2% của ngân hàng trung ương có còn phù hợp hay không. Một cuộc cải cách triệt để sẽ làm chấn động  cộng đồng kinh tế. Nhưng những thay đổi được công bố hôm nay có vẻ khá khiêm tốn: chẳng hạn như xác định lạm phát trung bình nên ở mức 2%, thay vì tối đa 2%. Các nhà quản lý ngân hàng trung ương xem ra rất thận trọng.

Căng thẳng Thổ Nhĩ Kỳ-Hy Lạp tạm lắng

Oruc Reis, tàu thăm dò mà Thổ Nhĩ Kỳ điều đến vùng biển tranh chấp phía đông Địa Trung Hải hồi đầu tháng, gây ra đối đầu với Hy Lạp và các nước EU khác, dự kiến sẽ về cảng vào hôm nay. Thổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng con tàu này để khẳng định quyền kiểm soát đối với khu vực mà nước này tuyên bố là vùng đặc quyền kinh tế của  mình, thách thức một thỏa thuận trên biển giữa Hy Lạp và Ai Cập, và đưa ra yêu sách đối với nguồn năng lượng dồi dào được đồn đại nằm dưới đáy biển.

Hy Lạp đã đáp trả vào thứ Tư bằng một màn phô trương lực lượng, tổ chức các cuộc tập trận quân sự với Pháp, Síp và Ý ở vùng biển xung quanh Síp và đảo Crete. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan có thể sẽ kiềm chế để không tạo ra thêm căng thẳng ở Địa Trung Hải vào lúc này. Thổ Nhĩ Kỳ đã chuyển sự chú ý sang Biển Đen, nơi ông gần đây công bố phát hiện 320 tỷ mét khối khí đốt. Nhưng căng thẳng với Hy Lạp sẽ không tự biến mất. Hai nước sẽ phải bắt đầu nói chuyện.

Tình hình hãng thời trang Gap trong dịch

Gap, với thu nhập quý hai được công bố hôm nay, đã khủng hoảng từ trước covid-19. Từ năm 2014 đến năm 2019, cổ phiếu của hãng quần áo được yêu thích một thời ở Mỹ đã giảm hơn một nửa giá trị. Sau đó, việc đóng cửa các cửa hàng bán lẻ do đại dịch  đã khiến Gap lỗ gần 1 tỷ USD trong quý từ tháng 2 đến tháng 5. Trong tháng này, họ đã đóng cửa một số cửa hàng, bao gồm cả cửa hàng chủ lực ở San Francisco.

Song còn đó hy vọng. Những người theo dõi chứng khoán vẫn lạc quan về Old Navy, công ty con về quần áo giảm giá của Gap, mà từ lâu đã hoạt động tốt hơn công ty mẹ. Họ cũng ngày càng quan tâm hơn đến Athleta, thương hiệu thể thao của Gap, vì làm việc tại nhà do dịch đã thúc đẩy dân văn phòng lựa chọn trang phục thoải mái thay vì com lê và cà vạt. Liệu quan hệ hợp tác gần đây để bán trang phục thương hiệu Kanye West có giúp Gap bắt kịp xu thế hay không vẫn chưa rõ ràng. Nhưng tất cả những điều này đã khiến giá cổ phiếu của họ tăng gấp ba lần từ mức thấp nhất hồi tháng 4.