Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Taliban giành quyền kiểm soát sân bay Kabul, nhưng giờ câu hỏi là họ sẽ điều hành nó ra sao. “Hôm nay sân bay không còn hoạt động nữa,” Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho biết hôm thứ Ba. Ông nói thêm là Taliban đang thảo luận với Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ về việc quản lý sân bay, để có thể mở lại các chuyến bay thương mại. Trong khi Taliban ăn mừng, một phát ngôn viên của họ đã lên tiếng hoan nghênh đầu tư nước ngoài và kêu gọi đoàn kết dân tộc. Còn Mỹ cho biết cơ quan đại diện ngoại giao của họ đã chuyển đến Qatar.
Nền kinh tế Ấn Độ tăng trưởng 20,1% so với cùng kỳ năm trước trong quý 2, nhờ hoạt động kinh doanh phục hồi mạnh từ mức suy thoái 24,4% của cùng kỳ năm ngoái. Sản lượng ngành chế tạo là tốt hơn dự kiến dù trùng với làn sóng covid-19 thứ hai tàn khốc. IMF dự đoán Ấn Độ sẽ là nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới trong năm nay.
Trong khi đó hoạt động sản xuất ở Trung Quốc chậm lại. Chỉ số quản lý mua hàng của nước này giảm từ 50,4 trong tháng 7 xuống 50,1 trong tháng 8 (trên 50 là có tăng trưởng). Các lĩnh vực dịch vụ và xây dựng chỉ ghi nhận PMI 47,5, cho thấy mức giảm đầu tiên kể từ tháng 2 năm 2020. Nhiều thành phố đã tái áp dụng các hạn chế chống dịch trong bối cảnh biến thể Delta tung hoành.
Lạm phát năm ở khu vực đồng euro tăng từ 2,2% hồi tháng 7 lên 3% trong tháng 8, mức cao nhất gần 10 năm qua. Giá năng lượng tăng mạnh 15,4%; hàng công nghiệp và giá lương thực cũng tăng. Thông tin này chỉ càng thúc đẩy Ngân hàng Trung ương châu Âu giảm mua trái phiếu, song họ dự đoán lạm phát sẽ xuống thang vào đầu năm tới.
Quốc hội Hàn Quốc thông qua dự luật cấm các nhà khai thác cửa hàng ứng dụng lớn bắt buộc bên phát triển phần mềm phải dùng hệ thống thanh toán của họ trong giao dịch với khách hàng. Đây là lần đầu tiên thế giới có luật này — và sẽ ảnh hưởng đến các công ty như Google và Apple, vốn thu tiền hoa hồng lên đến 30% trên các ứng dụng và mua hàng trong ứng dụng. Luật quy định phạt tới 3% doanh thu ở Hàn Quốc nếu không tuân thủ.
Chính phủ Ba Lan yêu cầu tổng thống ban bố tình trạng khẩn cấp tại hai khu vực sát biên giới với Belarus. Điều này sẽ cho phép kiểm soát chặt chẽ hơn số lượng người tị nạn đang ngày càng tăng, đặc biệt những người từ Iraq và Afghanistan. EU cáo buộc Belarus khuyến khích người xin tị nạn sang các nước láng giềng để trả đũa các biện pháp trừng phạt kinh tế của EU.
TIÊU ĐIỂM
Trung Quốc ra luật bảo mật dữ liệu mới
Việc thu thập, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu ở Trung Quốc sắp trở nên phức tạp hơn. Từ hôm nay, một luật bảo mật dữ liệu mới sẽ có hiệu lực. Dù chưa thi hành nhưng chúng đã rất khó hiểu.
Chúng bao gồm các danh mục dữ liệu mới được xếp hạng theo mức độ quan trọng, bao gồm khái niệm mới “dữ liệu cốt lõi quốc gia,” mà nếu xử lý sai có thể dẫn tới khoản phạt 10 triệu nhân dân tệ (1,6 triệu đô la) và thu hồi quyền kinh doanh ở Trung Quốc. “Dữ liệu cốt lõi quốc gia” bao gồm dữ liệu có liên quan đến an ninh quốc gia hoặc tài chính, song khá mơ hồ về chi tiết.
Cũng như luật an ninh quốc gia Hồng Kông, vốn có hiệu lực từ năm ngoái, sự mơ hồ có thể là công cụ hữu hiệu cho chính phủ Trung Quốc. Vì e ngại vi phạm, các công ty sẽ cư xử rất thận trọng. Chẳng ai muốn chọc tức Đảng Cộng sản Trung Quốc cả.
Chính phủ Nhật Bản quyết tâm số hóa dịch vụ công
Thủ tục hành chính ở Nhật Bản vốn khét tiếng là chậm tiến. Tính đến năm 2019, chỉ 7,5% trong số gần 56.000 quy trình hành chính của chính phủ trung ương có thể được hoàn thành online. Các nhà nghiên cứu cho rằng số hóa có thể giúp tăng GDP đầu người thêm 1%. Song các quan chức không thích thay đổi. Chẳng hạn, đã xảy ra chống đối khi chính phủ Suga Yoshihide, đầy nhiệt huyết số hóa, tìm cách loại bỏ máy fax.
Song nỗ lực của ông Suga nhằm hiện đại hóa dịch vụ công của Nhật Bản tiến đến cột mốc quan trọng vào hôm nay với việc ra đời một cơ quan kỹ thuật số mới. Nhiệm vụ của nó là số hóa các thủ tục hành chính và cải tổ các phương thức mua sắm công lãng phí. Trên lý thuyết, nó thậm chí có thể quản lý các bộ vốn nhiều quyền lực của Nhật Bản. Việc thể chế hóa chương trình số hóa cũng có thể giúp tiến trình này không bị ảnh hưởng bởi tỷ lệ ủng hộ xuống thấp của ông Suga trong bối cảnh ca nhiễm covid-19 gia tăng. Dù thế nào, Nhật Bản là vùng đất nơi thay đổi xảy ra chậm, ngay cả khi có thời cơ tốt nhất. Vì vậy, các nhân viên bán máy fax không nên quá lo lắng.
Tổng thống Ukraine thăm Mỹ
Khi tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp người đồng cấp Mỹ tại Washington vào hôm nay, phần lớn nội dung thảo luận sẽ là về Nga. Ukraine đã bị Nga tấn công và chiếm đóng một phần trong bảy năm qua. Ông Zelensky sẽ cảm ơn tổng thống Joe Biden vì Mỹ giúp cung cấp thiết bị quân sự và hỗ trợ kinh tế. Còn ông Biden sẽ ca ngợi Ukraine kiên quyết bảo vệ độc lập. Song những lời tốt đẹp chỉ che giấu tâm lý quan ngại ngày càng tăng về cam kết của Mỹ đối với Ukraine.
Sau khi Mỹ rút khỏi Afghanistan, ông Zelensky muốn được đảm bảo Mỹ sẽ không bỏ rơi Ukraine. Tuy nhiên việc Mỹ quyết định không trừng phạt dự án Nord Stream 2, đường ống dẫn khí đốt nối Nga và châu Âu mà Ukraine phản đối, lại đi ngược lại mong muốn của ông Zelensky.
Ông Biden biết rõ những điểm yếu của Ukraine và sẽ đặc biệt quan tâm đến kết quả cụ thể của cuộc chiến chống tham nhũng của ông Zelensky. Phải thành công trên mặt trận đó mới có thể đẩy lùi được Điện Kremlin.
Scandal của tổng thống Argentina
Tổng thống Argentina không có tâm trạng ăn mừng vào hôm nay. Thay vào đó, ông Fernandez sẽ hồi hộp chờ đợi quyết định của công tố viên xem họ có hủy các cáo buộc ông vi phạm quy tắc chống covid-19 do chính ông ban hành hay không. Người ta nói ông đã tổ chức sinh nhật cho bạn gái ngay giữa đợt phong tỏa khắc nghiệt nhất thế giới.
Bữa tiệc này, được tổ chức tại dinh thự của ông vào tháng 7 năm ngoái, trở thành scandal sau khi xuất hiện những bức ảnh chụp các vị khách không đeo khẩu trang và không giãn cách xã hội. Ông Fernandez xin lỗi và đề nghị nộp phạt. “Tôi rất hối hận về những gì đã xảy ra, nó sẽ không xảy ra nữa,” ông nói trong tháng này. Hiện ông đã đệ đơn dài 36 trang nhằm bác bỏ cáo buộc, với lập luận không có vị khách nào bị nhiễm trước và sau bữa tiệc. Scandal xảy đến đúng lúc Argentina chuẩn bị tổ chức bỏ phiếu sơ bộ vào ngày 12 tháng 9 trong cuộc bầu cử giữa kỳ, với tỉ lệ ủng hộ của tổng thống xuống mức thấp nhất mọi thời đại.
Texas ra luật cấm phá thai mới hết sức hà khắc
Hôm nay, một luật hạn chế phá thai hà khắc ở Texas bắt đầu có hiệu lực. Nó cấm phá thai nếu thai nhi đã có nhịp tim, tức khoảng sáu tuần sau khi mang thai — tức trước khi nhiều phụ nữ nhận ra là họ đang mang thai. Các nhà cung cấp dịch vụ y tế tính toán rằng ít nhất 85% bệnh nhân trong bang sẽ không được chăm sóc y tế và buộc phải đi đến bang khác nếu có đủ khả năng chi trả.
Luật này vi phạm phán quyết Roe v Wade, một án lệ của Tòa án Tối cao cho phép phá thai trước khoảng 22 tuần. Điều khác biệt của nó với các luật khác là nó quy định mọi người bình thường đều có quyền thực thi. Bất kỳ người nào cũng có thể kiện người khác tội “hỗ trợ và tiếp tay” phá thai và yêu cầu “bồi thường thiệt hại” 10.000 đô la.
Điều này gây khó cho việc thách thức luật này, vì không rõ sẽ phải đi kiện ai. Hôm thứ Hai, các nhà cung cấp dịch vụ phá thai đã yêu cầu Tòa án Tối cao ngăn chặn luật này nhưng thất bại. Cuộc chiến pháp lý sẽ còn kéo dài.
