Nguồn: “Crew of USS Pueblo released by North Korea,” History.com (truy cập ngày 22/12/2015).
Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng
Vào ngày này năm 1968, thủy thủ đoàn và truyền trưởng tàu thu thập tin tức tình báo Pueblo của Mỹ đã được thả tự do sau 11 tháng bị chính phủ Triều Tiên giam giữ. Con tàu, cùng thủy thủ đoàn gồm 83 người, bị các tàu chiến Triều Tiên bắt giữ ngày 23 tháng 1 và bị cáo buộc xâm nhập vào vùng lãnh hải của Bắc Triều Tiên.
Vụ bắt giữ đã khiến Tổng thống Mỹ Lyndon Johnson tức giận. Sau này, ông tuyên bố ông hết sức nghi ngờ (dù không có bằng chứng) rằng sự kiện tàu Pueblo, diễn ra chỉ ít ngày trước cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân của các lực lượng cộng sản ở miền Nam Việt Nam, là một đòn phối hợp đánh lạc hướng. Tuy nhiên, trong thời gian đó, Johnson đã phản ứng một cách thụ động.
Cuộc tấn công Tết Mậu Thân, nổ ra chỉ một tuần sau khi con tàu bị bắt giữ (30 tháng 1), đã tràn ngập trên các mặt báo và truyền hình Mỹ, và dường như khiến chính quyền Johnson tê liệt. Để giải quyết vụ tàu Pueblo, Mỹ kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc lên án hành động của Triều Tiên và gây áp lực buộc Liên Xô đàm phán với Triều Tiên về việc thả con tàu.
Phải 11 tháng sau thủy thủ đoàn của tàu Pueblo mới được trao trả. Cả thuyền trưởng và thuyền viên đều bị đối xử tàn tệ và bị tra tấn dưới bàn tay Bắc Triều Tiên. Không có sự giúp đỡ, thuyền trưởng Lloyd Bucher buộc phải miễn cưỡng ký một văn bản thừa nhận con tàu đang tiến hành hoạt động do thám Triều Tiên. Với chiến thắng tuyên truyền này trong tay, Triều Tiên trao trả các tù nhân Mỹ và thi thể của một thủy thủ đã qua đời trong tù.
Một số người Mỹ đã chỉ trích Tổng thống Johnson vì không có hành động trả đũa quyết đoán đối với Triều Tiên; những người khác lại cho rằng đáng lẽ ông nên sử dụng mọi biện pháp ngoại giao có thể để đảm bảo thủy thủ đoàn được thả tự do một cách nhanh chóng. Dù sao đi nữa, sự kiện này cũng là một đòn giáng mạnh vào chính sách đối ngoại thời Chiến tranh Lạnh của Tổng thống Johnson và Mỹ.
Ảnh: Các thủy thủ Mỹ trên tàu USS Pueblo bị Triều Tiên bắt làm tù binh. Nguồn: NBC News.
